روزهای سخت عربستانی‌ها

دیپلماسی ایرانی: برای اینکه یک دیپلمات سعودی در واشنگتن باشید، روزگار خوبی نیست. دونالد ترامپ، کاندیدای جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری، فکر می کند که کشورتان باید هزینه حمایت نظامی ایالات متحده را بپردازد. هیلاری کلینتون، نامزد حزب دموکرات، نیز به دنبال روابط گرمتر با دشمن سرسخت شما، ایران است. نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده نیز انتظار می رود که به زودی گزارش موسوم به "28 صفحه" را منتشر کنند، گزارشی که در سال 2003 به کنگره ارائه شده و به گفته سناتورهای سابق به رد پای پادشاهی عربستان سعودی در تامین مالی حملات 11 سپتامبر 2001 اشاره دارد.

این آخرین مورد بسیار حساس است. گزارش 28 صفحه به عنوان بخشی از نخستین تحقیقات کنگره درباره حملات 11 سپتامبر در زمره اسناد طبقه بندی شده قرار گرفت و منتشر نشد. به گفته مقام هایی که این گزارش را خوانده اند، این سند درباره یک شبکه سعودی در ایالات متحده است که به دو تن از هواپیماربایان حملات 11 سپتامبر کمک کرده اند. بیشتر این گزارش درباره فردی به نام فهد الثمیری است. فردی که پس از آمدن دو تن از هواپیماربایان به شهر سن دیگو در سال 2000 با آنها در ارتباط بوده است. پلیس فدرال آمریکا (اف بی آی) گفته الثمیری زمانی که مورد بازجویی قرار گرفته چنین ارتباطی را انکار کرده است.

باب گراهام، سناتور دموکرات ایالت فلوریدا که در زمان تحقیقات کنگره درباره حوادث 11 سپتامبر، رییس کمیته اطلاعات مجس سنا بوده، در ماه های اخیر قول داده که گزارش 28 صفحه سر و صدای زیادی به پا کند. دیگرانی هم هستند که نظر متفاوتی دارند. تام کین و لی همیلتون، روسای کمیسیون 11 سپتامبر با انتشار بیانیه ای بلند می گویند که گزارش 28 صفحه حاوی اطلاعاتی خام و بررسی نشده است. آنها نتیجه گیری کمیسیون را چنین اعلام می کنند که "هیچ مدرکی دال بر این که دولت سعودی یا مقام های ارشد سعودی القاعده را تامین مالی کرده باشند، نیافته اند." جان برنان، رییس سازمان سیا و رییس سابق دفتر این سازمان در عربستان سعودی، هم همین بیانیه را با ادبیات خود تکرار کرده است.

با این حال، سعودی ها عصبی و نگران هستند. نائل الجبیر، رییس اطلاعات و امور کنگره در سفارت عربستان سعودی، می گوید در انتظار انتشار این گزارش بوده و امیدوار است که این اطلاعات بدون کوچکترین تغییری منتشر شوند. او می گوید: «ما خواهان حذف حتی یک کلمه هم نیستیم، چرا که این کار می تواند به تئوری های توطئه دامن بزند.»

زمانی که به دفتر نائل الجبیر رسیدم، او یک گزارش 38 صفحه ای را درباره اتهاماتی که سعودی ها انتظار دارند در این گزارش 28 صفحه ای علیه آنان مطرح شود در اختیار من گذاشت. گزارشی که توسط سفارت عربستان در ایالات متحده تهیه شده بود. این سند عمدتا شامل مجموعه ای از نقل قول های دست چین شده از مقام های ارشد ایالات متحده و گزارش های دولتی بود که تاکنون بارها شنیده شده است: "عربستان سعودی خود هدف القاعده بوده و به عنوان یک متحد در کارزار علیه آن شرکت کرده است."

همان طور که در آوریل گزارش دادم، باراک اوباما، رییس جمهوری امریکا، همکاری های نظامی و اطلاعاتی ایالات متحده را با سعودی ها افزایش داده است. عمده ترین دلیل چنین اقدامی این بود که سعودی ها ثابت کرده اند در مبارزه با شبکه های جهادی، متحد ارزشمندی هستند. اما این تنها بخشی از داستان است. دولت ریاض نماینده مجموعه ای از خانواده سلطنتی آل سعود و تشکیلات مذهبی است که یک نسخه افراطی از اسلام (وهابیسم) را ترویج می کنند. سعودی ها که در دهه 1990 اغلب به دنبال تشکیل سازمان های خیریه ای بودند که به طور عمومی هزینه های مالی اقدامات تروریستی را تامین می کرد، در سال های اخیر به دنبال ترویج نوعی اسلام تفوق طلب هستند که دشمنی با یهودیان، مسیحیان، شیعیان و دیگر گروه های مذهبی را تبلیغ می کند.    

شواهد در این باره فراوان است. کتاب های درسی عربستان سعودی را که در کلاس های درس تدریس می شوند، در نظر بگیرید. بر اساس اسناد منتشر شده توسط ویکی لیکس، در کتاب درسی کلاس هشتم آمده است: «خداوند هر مسلمانی را که به معنی واقعی کلمه از او اطاعت نکند را مجازات می کند، همان طور که خداوند برخی یهودیان را با تبدیل کردن آنان به خوک و میمون مجازات می کند.»

الجبیر اذعان می کند که برخی از کتب درسی در عربستان سعودی در سال های اخیر افراطی تر شده اند. او می گوید که بسیاری از همکاران میان سال او در سفارت، چنین کتاب هایی را به یاد نمی آورند. دیوید وینبرگ، عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی در واشنگتن، می گوید که عربستان سعودی به اعلامیه ای که رهبران این کشور در سال 2014 با مقام های آمریکایی درباره مبارزه با ایدئولوژی رادیکال و افراطی امضا کردند، عمل نکرده اند. او می گوید: «دولت سعودی به این مساله اشاره می کنند که سعودی ها نخستین قربانی تروریسم هستند، اما فقط به این خاطر که آنها گاهی هدف القاعده بوده اند به این معنی نیست که سیاست هایشان در این مورد عاقلانه هستند. واقعیت این است که برخی از سیاست های ریاض، تروریسم را در شبه جزیره عربستان تغذیه می کند.»

تمام اینها به 11 سپتامبر و گزارش جنجالی "28 صفحه" بر می گردد. اگر مقام های امنیتی و اطلاعاتی ایالات متحده که از متن این گزارش مطلع هستند، درست بگویند و هیچ اطلاعات بررسی شده ای وجود نداشته باشد مبنی بر این که عربستان سعودی تروریست ها را تامین مالی یا کمک کرده که بدترین عمل تروریستی در تاریخ ایالات متحده را مرتکب شوند، باز هم سعودی ها گناهکار هستند. گناه سعودی ها مماشات با افراط گرایی مذهبی و عدم مبارزه جدی با این پدیده است، حتی زمانی که به اذعان برخی از مقام های عربستانی خود هدف همین افراط گرایی قرار گرفته اند. 

منبع: بلومبرگ/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/30