نه مردم لبنان و عراق به سیاست فرقه ای

دیپلماسی ایرانی: انتخابات اخیر شهرداری ها در لبنان و اعتراضات در عراق دو کشوری که دیر زمانی است درگیر فرقه گرایی و تهدید تروریسم هستند، نشان می دهد که مردم از این وضعیت ناراضی هستند. در لبنان انتخابات شهرداری ها که در ماه می برگزار شد حاکی از کاهش حمایت از احزاب سنتی بود، در حالی که در عراق اعتراضات در محکومیت فساد شایع در حکومت، کشور را به لرزه در آورده است. آیا امید به راه سومی وجود دارد؟

لبنان دور نهایی انتخابات شهرداری را در بیست و نهم می به پایان برد. در طرابلس، لیستی به سرلیستی اشرف ریفی توانست اکثریت کرسی های شهر را مقابل لیست ائتلافی که از سوی اهل تسنن پرنفوذ مانند جمعی از ثروتمندان و نخست وزیران سابق مانند سعد حریری حمایت می شد، به دست بیاورد.

به گفته پل خلیفه تحلیل گر سیاسی، انتخابات به خوبی نشان دهنده نارضایتی رای دهندگان از سیاست گروه های محلی است. در بسیاری از مناطق کشور، اعضای حزب حاضر به حمایت از رهبران حزب مطبوع خود در انتخاب نامزدها نشده اند. به طور مثال لیست «بیروت مدینتی» که متشکل از چهره های مستقل و با منابع محدود بود، توانست 40 درصد از آراء رای دهندگان بیروتی را مقابل لیستی که از حمایت 11 گروه لبنانی برخوردار بود، به دست آورد. همین روند در مناطق مسیحی تبار و دروزی ها هم قابل مشاهده است.

همین روند در مناطق شیعه نشین نیز با مقیاسی کمتر دیده شده است. حمایت یکپارچه از حزب الله تبدیل به پیروزی این حزب در مناطق سنتی خود مانند بعلبک - هرمل، ذاهیه و جنوب لبنان شده است. با این وجود لیست های مستقل و لیست های خانوادگی مانند لیست حزب کمونیست لبنان هم توانستند به پیروزی های معقولی دست پیدا کنند و کرسی هایی را به دست آورند.

نارضایتی عمومی سایه گسترده بر انتخابات شهرداری ها ریشه در گسترش رسوایی های زیست محیطی، فساد و ناتوانی نهادهای دولتی دارد. عدم توانایی در جمع آوری زباله های شهری باعث خشم عمومی از ناتوانایی مقامات در رسیدن به راه حل های کارآمد شد. در این میان، نهادهای دولتی لبنان که تحت نفوذ گروه های سیاسی مختلف بودند، نتوانستند با وجود گذشت دو سال ریئس جمهور را انتخاب کنند.  

پل خلیفه معتقد است که طبقه سیاسی در لبنان به جای اینکه از رویه اخیر در انتخابات شهرداری ها درس بگیرد، صرفا به قدرت خواهد چسبید. این نتایج بدون شک روی انتخابات پارلمانی 2017 تاثیر خواهد داشت و در آن انتخابات نیز نیروهای مستقل مقابل احزاب سنتی جایگاه برتری پیدا خواهند کرد.

همین روند در عراق هم قابل مشاهده است. در بیست و پنجم ماه مارس صدها نفر از سیاسمتداران عراقی به خاطر هجوم هزارن معترض ناگزیر از ترک منطقه سبز بغداد شدند. تظاهرکنندگان به وضع موجود و فساد فراگیر معترض بودند. عراق هم اکنون بر اساس معیارهای تعیین کننده فساد دولتی رتبه پنجم را در سطح جهانی دارد.

به گفته لؤی الخطیب، دبیر اجرائی موسسه انرژی عراق مردم به اندازه کافی شاهد وعده های تو خالی از سوی سیاستمداران بوده اند. طی 13 سال اخیر 750 میلیارد دلار درآمد اکتسابی عراق کوچکترین نمودی در ارائه خدمات عمومی نداشته است. تورم در حال افزایش است، قیمت دینار عراق رو به افول است، دولت دیگر نمی تواند در بخش دولتی نیرو استخدام کند و بخش خصوصی هم به خاطر قواعد نادرست فلج شده است.

در عراق بحران با کسری بودجه دولت به خاطر کاهش قیمت نفت و کاهش فروش آن به نقطه جدیدی رسیده است. به گفته خطیب این بن بست در ماه آتی و تا زمانی که عملیات در فلوجه و موصل پایان یابد، ادامه خواهد یافت. هیچ اصلاحات جدی پیش از آن که به دولتی جدید در 2017 رای داده شود، به وقوع نخواهد پیوست.

حوادث جاری در لبنان و عراق می تواند تغییراتی قابل توجه را در دور بعدی انتخابات این دو کشور رقم بزند. به نظر می رسد که تغییر در لبنان آغاز شده است. در لبنان دیگر سیاست فرقه ای به عنوان توجیه برای فساد فزاینده و نبود امنیت و عدالت  پذیرفته شده نیست.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25