«زبان بدن» روحانی در دیدار با اردوغان
هفته گذشته و در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی که در استانبول ترکیه برگزار شد برخلاف آنچه رسم این اجلاس بود بیانیه ای ضدایرانی صادر شد که البته تفسیر و چرایی این مسئله امری است که صاحبان دانش سیاسی باید درخصوص آن اظهارنظر کنند؛ اما نکته ای که در اخبار و عکس های منتشرشده از این اجلاس وجود دارد فقط تقابل ایران با برخی کشورهای عربی عضو این اجلاس نیست - که امری واضح است - بلکه نحوه برخورد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران است.
به گزارش شرق، عکس هایی که روی سن اجلاس از این دو نفر گرفته شد ناگفته هایی از زبان بدن هردویشان دارد که به نظر می رسد رویارویی و قدرنمایی آنها را به رخ می کشد.
چند فریم از این عکس ها به سندی برای تذکر حسن روحانی نسبت به اردوغان معروف شد که از او خواسته بود بیانیه علیه ایران خوانده نشود؛ خواسته ای که البته در نهایت محقق شد.
بررسی همین چند فریم عکس نشان می دهد زمانی که دو رئیس جمهوری روی سن قرار می گیرند، اردوغان و روحانی نه در کنار هم (رسم گرفتن عکس های یادگاری میان رؤسای جمهوری است که رفتار بسیار صمیمانه ای با هم دارند) بلکه مقابل هم می ایستند، ایستادن مقابل یکدیگر در میان سیاست مداران نشان از یک زورآزمایی دارد، آن هم زمانی که رئیس جمهوری کشور میزبان چنین برخوردی بکند. این مقابل یکدیگر ایستادن زمانی معنای مقابله پیدا می کند که به درازا کشیده می شود و دست دادن هم در همان حالت انجام می گیرد نه در حالت ایستادن کنار یکدیگر، و از آنجایی که اردوغان، رئیس جمهوری کشور میزبان است و این حالت را حفظ می کند، بنابراین به نظر می رسد این مقابله از سوی ترکیه انجام می گیرد و نه ایران.
دومین نکته در نحوه دست دادن دو رئیس جمهوری است، یکی از فریم ها نشان می دهد اردوغان هنگام دست دادن سعی در خم کردن دست روحانی دارد اما فشار انگشتان دست روحانی که در عکس کاملا واضح است، نشان می دهد او در برابر نحوه دست دادن اردوغان مقاومت کرده و در تفسیری روشن تر دست او را خوانده و اسیر این بازی نشده است. روحانی با نگهداشتن دستش در حالت عمود پیام دست دادن اردوغان را که سعی در نشان دادن تسلطش بر اوضاع دارد، خنثی کرده است. هرچند به نظر می رسد بهترین شیوه این بود که روحانی در اقدامی متقابل برای ازبین بردن حس سلطه جویانه اردوغان حریم شخصی او را شکسته و با حرکت پای چپ به سمت اردوغان او را وادار به عقب نشینی کرده و از این راه کاری می کرد که اردوغان یک گام به عقب برگردد و از این طریق او را خلع سلاح می کرد.
دومین نکته در این عکس حالت دست چپ اردوغان است، زمانی که اردوغان در این استراتژی پیروز نمی شود دومین تاکتیک خود را در دست دادن امتحان می کند؛ دست چپ را روی مچ دست روحانی قرار می دهد، وقتی مچ دست از کنار گرفته شود به معنای استحکام در دوستی است اما وقتی روی مچ قرار می گیرد - خصوصا در سیاست مداران- پیام کنترل وضعیت را می رساند. به نظر می رسد او با گرفتن مچ دست روحانی قصد دارد نفوذ خود در وضعیت موجود (در این مورد اجلاس سران کشورهای اسلامی) را نشان دهد. گرفتن مچ دست از رو حس بدی را به طرف مقابل انتقال می دهد و از نظر کارشناسان زبان بدن در واقع یک خودکشی در آن حالت را برای فرد مرتکب رقم می زند.
اردوغان به دلیل اینکه نسبت به حسن روحانی قد بلندتری دارد شانه ها و سرش را به سمت روحانی خم کرده و این طور نیز تلاش می کند تسلطش را بر اوضاع نشان دهد، اما انگار حسن روحانی هم قصد ندارد این نفوذ را بپذیرد؛ بنابراین در فریم بعدی می بینیم که حسن روحانی نیز دست چپش را روی دست راست اردوغان قرار می دهد؛ اما نه روی مچ او. رئیس جمهوری ایران رفتاری سخت تر انجام داده و دستش را روی آرنج اردوغان می گذارد. وقتی فردی آرنج طرف مقابل را می گیرد به طور ناخودآگاه احساساتش را بیشتر به او انتقال می دهد. گرفتن آرنج از سوی روحانی آخرین حرکت او نیست، اما گرفتن مچ دست اردوغان که نشان از تلاش او برای سلطه گری است آخرین حرکت (در عکس ها) است.
این بار دست بالا با روحانی است. او در حرکت بعدی که در عکس دیده می شود آرنج را رها کرده و با استفاده از حرکات صورت، از جمله بالابردن ابرو ها، پایین آوردن پلک ها و بالابردن سر از دست چپش هم کمک گرفته و تحکم خود را به اردوغان نشان می دهد. در حرکت دست چپ روحانی می بینیم که او دست را تا آرنج بالا آورده، به حالت مشت گره کرده و انگشت اشاره را تبدیل به یک چوب نمادین کرده و به سمت صورت اردوغان نشانه رفته است، این اوج کشاکش دو رئیس جمهوری است.
هرچند معلوم نیست او دقیقا چه کلماتی را به کار برده و چه گفته است، اما در علم «زبان بدن» این حرکت یکی از ناراحت کننده ترین اشاراتی است که یک شخص می تواند در حین صحبت به کار ببرد. البته این کار تأثیر بیشتری هم نسبت به دیگر حرکات دست هم دارد. در همین حین بررسی وضعیت صورت روحانی نشان می دهد او عصبانیت خود را هم نشان داده است، ابروها روبه بالا و به سمت هم کشیده شده و لبها رو به جلو است (خشم). حالت صورت اردوغان هم نشان می دهد ابروها رو به پایین و لب ها رو به جلو است (ناراحتی)، که به نظر می رسد در سیاست سلطه گری که اردوغان در این اجلاس نسبت به ایران داشته موفقیتی به دست نیاورده است.
دیدار متفاوت با «سلمان»
این در حالی ست که عکس منتشرشده از همین اجلاس که اردوغان و پادشاه عربستان را کنار هم نشان می دهد، وضعیت متفاوتی دارد. او برخلاف عکسی که با روحانی گرفت نه در مقابل بلکه در کنار پادشاه عربستان قرار گرفت؛ هنگام دست دادن دستش را روی دست پادشاه عربستان قرار داد (دست سلطه گر) و دست چپش را هم پشت بدن وی قرار داد تا از این طریق هم فاصله اش را با او کم کند هم حمایتش را نشان دهد. نکته قابل توجه لبخند اردوغان در این عکس است، عضلات صورت نه به سمت بالا بلکه به طرفین کشیده شده است که مصنوعی بودن لبخند را به وضوح نشان می دهد.
زبان بدن و رفتارها و حرکات بدن سیاست مداران یکی از مهم ترین ابزارهای مشخص شدن تفکرات آنها و سیاست هایی است که نسبت به یکدیگر دارند. هرچند بررسی های انجام شده روی چند فریم عکس بوده است و نه در محل اجلاس یا از روی فیلم ها؛ اما نتیجه گیری از این عکس ها نشان می دهد به نظر می رسد ترکیه سیاست های خود را به کشور های عربی نزدیک کرده و از قدرت کشور همسایه اش، ایران در منطقه چندان راضی نیست.
* آنچه در تحلیل عکس ها ارائه شد یک تحلیل سیاسی نیست و صرفا از نظریات آلن پیز درخصوص زبان بدن برگرفته شده است.
نظر شما :