دشمنان هم می‌توانند داد و ستد کنند

نویسنده: دنیل دی پتریس

دیپلماسی ایرانی: ما مطمئناً این جملات را از ده کاندیدای جمهوری خواه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده نخواهیم شنید، اما این هفته زمانی بسیار سازنده در دیپلماسی آمریکا-ایران بود. در واقع هفت روز گذشته نه تنها منجر به نتایج مثبتی برای ایالات متحده شد، بلکه همچنین نشان داد که تعامل میان مقامات آمریکایی و ایرانی چگونه پس از سه سال که مذاکرات آغاز شد، عملی است.

قبل از آن که رئیس جمهور حسن روحانی به پیروزی برسد، مقامات دولت اوباما کار سختی حتی برای یک تماس تلفنی ساده با همتایان ایرانی خود در رابطه با هر موضوعی داشتند. حتی اگر تماس تلفنی هم به دست می آمد، شانس کمی برای پیشرفت در دیگر امور وجود داشت و کاخ سفید و وزارت خارجه نمی توانستند اقدامی انجام دهند که افکار عمومی را جلب کنند.

با این حال از زمانی که برنامه اقدام مشترک میان ایران و گروه 5+1 در نوامبر 2013 امضا شد، واشینگتن و تهران همدیگر را به عنوان دشمنانی می بینند که می توانند بر سر موضوعات خاصی با هم توافق کنند، نه این که دشمنانی باشند که از هم دوری می کنند یا همدیگر را نادیده می گیرند.

کاندیداهای جمهوری خواه ریاست جمهوری به طور گسترده بر رفتار به زعم آنها منفی ایران تمرکز کرده اند، یک سری از اقدامات در منطقه وجود دارد که بدون شک موجب نگرانی درباره امنیت ایالات متحده و ثبات متحدینش در خلیج فارس است. جمهوری خواهانی همچون کریس کریستی، مارکو روبیو، جب بوش، دونالد ترامپ و تد کروز به شدت بر رفتار منفی ایران تمرکز کرده کرده اند. در واقع لفاظی های آنها در مبارزات انتخاباتی و مناظره ها موجب برانگیختن خشم آمریکایی ها می شود و ممکن است آنها به این باور برسند که دولت در زمینه موضوع ایران بی منطق و بی کفایت بوده یا بدتر از آن مماشات کرده و رفتار بد تهران را تقویت کرده است.

جمهوری خواهان چه قبول کنند و چه نکنند، این هفته، هفته خوبی برای جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده و تیمش در وزارت خارجه بود. اما مهمتر از این، هفته خوبی برای منافع ملی ایالات متحده بود.

روز شنبه 16 ژانویه، یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی رسماً اعلام کرد که ایران به تمام تعهداتش در برجام عمل کرده است. هم اکنون این برنامه تحت نظارت بین المللی قرار دارد. پیش از این هم بازداشت ده ملوان آمریکایی توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران و انتشار چندین فیلم که در آن یک نظامی آمریکایی به اشتباهش اعتراف می کند موجب برداشت اشتباه بسیاری از آمریکایی ها شد. این تصاویر توسط ایرانی ها به قصد اهداف تبلیغاتی و ضعیف نشان دادن ایالات متحده منتشر شده بود.

با این حال با وجود انتشار آن فیلم های ناخوشایند، این ملوانان 14 ساعت بعد بدون هیچ گونه آسیبی آزاد شدند. در سال 2007 بریتانیا به این اندازه شانس نداشت و ملوانانش چند هفته در اختیار ایران بودند. اگر همکاری مثبت جان کری و محمد جواد ظریف که محصول مذاکرات هسته ای است نبود، احتمالاً این ده ملوان هنوز در اختیار تهران بودند.

همچنین پس از چهارده ماه جیسون رضائیان، خبرنگار واشینگتن پست به همراه سعید عابدینی، امیر حکمتی، نصرت الله خسروی و متیو ترویتیک آزاد شدند. در مقابل هم هفت ایرانی که به خاطر نقض تحریم ها بازداشت بودند و یا تحت تعقیب بودند، آزاد شدند. این مبادله مدت ها بود که در حال بررسی بود و در فرآیندی جداگانه از مذکرات برجام به دست آمد. اما شکی نیست که این تلاش ها در نتیجه حسن نیتی بود که به خاطر توافق هسته ای به دست آمد و حالا مزیت های خودش را در فرآیند تبادل زندانی ها نشان داد. امتیازدهی، کار کرد.

اجازه بدهید با صداقت بگویم: ایران و ایالات متحده به این زودی ها دوست یا شریک نمی شوند. روابط دیپلماتیک بین دو کشور مجدداً برقرار نخواهد شد و هیچ کدام از دو کشور قصد بازگشایی سفارتشان را ندارند. ایرانی ها به حمایتشان از گروه هایی که در گذشته آمریکایی ها را کشته اند، ادامه می دهند و پول ها و منابع بیشتری را در برنامه موشک بالستیک شان هزینه می کنند و به انتقادات تلخ شان از اسرائیل ادامه می دهند.

اما هفته گذشته این مسئله را نشان داد که واشینگتن و تهران بر سر بعضی از موضوعات می توانند با یکدیگر داد و ستد کنند.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند