در ترکیه روزنامه‌نگاری یعنی جاسوسی

دیپلماسی ایرانی: هفته گذشته روزنامه نگاران ترکیه در اعتراض به حملات بی رحمانه دولت این کشور علیه روزنامه نگاران و رسانه ها در ترکیه تظاهرات کردند تا به این ترتیب اعتراض بلند خود را به سیاست های سرکوبگرانه دولت ترکیه علیه روزنامه نگاران بیان کنند. آنها با این کار همچنین می خواستند با همکاران در بند خود به ویژه سردبیر روزنامه جمهوریت و مدیر دفتر این روزنامه در آنکارا که یک ماه پیش دستگیر شدند ابراز همدردی کنند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، تظاهرکنندگان پلاکاردهایی با خود حمل می کردند که در آن سیاست های دولت حزب عدالت و توسعه در سرکوب آزادی رسانه ها و آزادی بیان محکوم شده بود. آنها همچنین در شعارهای خود تاکید می کردند که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه می خواهد با هر صدای رسانه ای مخالف خود برخورد کند.

این تظاهرات یک ماه بعد از دستگیری «جان دوندار»، سردبیر روزنامه جمهوریت بر سر چاپ انتشار ویدئویی که در آن انتقال سلاح و مهمات نظامی توسط کامیون های وابسته به سازمان امنیتی ترکیه به گروه های تروریستی در سوریه نشان داده شده بود، انجام شد. بازداشت دوندار، سردبیر بزرگ ترین روزنامه مخالف دولت ترکیه و «اردم گل»، مدیر دفتر این روزنامه در آنکارا نمونه روشنی از سرکوب رسانه ها به اتهام "تجسس و فاش کردن اسرار دولتی" است. اردوغان انتشار این ویدئو را "خیانت" دانسته و در یکی از اظهارات تلویزیونی خود گفته بود که کاری می کند دوندار «بر سر این کار خود هزینه سنگینی بپردازد.»

با این حال دوندار تلاش می کند از درون زندان توسط مقالات روزانه اش با جهان خارج ارتباط بگیرد. در حال حاضر او و گل در زندان «سیلوری»، در نزدیکی استانبول زندانی هستند و منتظر دادگاه خود در زمان مقررند اما این مساله سبب نشده است تا دوندار دست از نوشتن بردارد بلکه بر عکس بدون هر گونه ابراز پشیمانی به گزارش زندگی روزانه خود از زندان می پردازد. وی در نخستین مقاله خود با عنوان "جاسوس مبتدی" لحظات رسیدن خود به زندان را شرح می دهد و تلاش دارد وضعیت خود را با یکی از داستان های مشهور «جان لو کاره»، نویسنده انگلیسی که در آن به جاسوسی در دوران جنگ سرد اشاره می کند، مقایسه کند. دوندار می نویسد: "وقتی که شب اول ما را به زندان آوردند از ما پرسیدند دلیل زندانی شدنمان چیست: کارهای تروریستی است یا انجام جنایت علیه مردم؟ با جدیت تمام جواب دادم: من جاسوسم. اما وقتی که از من پرسیدند برای کدام کشور کار می کنم، نمی دانستم چه جواب دهم."

با وجود این که سردبیر جمهوریت در زندان به سر می برد، این روزنامه همچنان به انتقادهای خود علیه دولت اسلام گرای محافظه کار ترکیه ادامه می دهد و تاکید دارد که باید اموال دولت مورد بازرسی ویژه قرار بگیرند. روز دوشنبه این روزنامه مقاله ای را با عنوان "روابط کثیف با داعش" منتشر کرد که در آن آمده بود که "متنی مکتوب وجود دارد که نشان می دهد مسئولان نظامی و جهادی ها برای هماهنگی برای عبور از مرز به سمت سوریه با یکدیگر مذاکره می کنند."

«طاهر اوزیورتسیفین» که در غیاب دوندار روزنامه جمهوریت را اداره می کند، در این باره می گوید: «ما جز انجام حرفه اصلی مان کاری نداریم. ما فقط به انتقال اطلاعات به مردم درباره آن چه در کشورمان می گذارد، می پردازیم.»

اوزیورتسیفین هر سه شنبه با دیندار در زندان ملاقات می کند و نظر او را درباره آخرین تحولات کشور جویا می شود. مدتی پیش نیز اعضای هیئت تحریریه این روزنامه جلسه خود را در برابر درهای زندان برگزار کردند.

اوزیورتسیفین همچنین می گوید: «استمرار در بیان حقیقت جنگ هر روزه ماست که هر کدام از ما انجام می دهد.»

انتظار می رود دوندار به اتهام افترا علیه رئیس جمهور اردوغان با انتشار چند مقاله که در آن به فساد او و اطرافیانش در سال 2013 پرداخته بود، به چند سال حبس محکوم شود.

احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه در یکی از جلسات استثنائی اش با روزنامه نگاران که در اوایل ماه سپتامبر برگزار شده بود درباره وضعیت دوندار و گل گفت که ترجیح می دهد این دو تا زمان دادگاهشان آزاد باشند اما این دستگاه قضایی کشور است که باید در این باره تصمیم بگیرد.

شب ها طرفداران و یاران دوندار و گل اعم از روزنامه نگاران و نمایندگان و هنرمندان در برابر زندان محل نگهداری آنها تجمع می کنند و با آنها اعلام همبستگی می کنند.

هفته گذشته «فضل سای عازف»، پیانیست مشهور و از مخالفان سرسخت دولت اردوغان درباره زندانی شدن این دو روزنامه نگار گفت: «زندانی شدن آنها برای ترکیه عار است.»

وی در ادامه افزود: «جان دوندار روشنفکری حقیقی و روزنامه نگاری محترم و انسانی اصیل است. متاسفانه این صفت ها امروزه در کشورمان مورد تقدیر قرار نمی گیرند.»

نزدیک به دو سال است که دولت حزب عدالت و توسعه ترکیه سرکوب خود را نه تنها متوجه روزنامه نگاران بلکه استادهای دانشگاه و تجار نیز کرده است. همین شنبه هفته گذشته بود که نیروهای امنیتی ترکیه رئیس سابق گروه موسوم به "جامعه 18 مه" در چانق قلعه، غرب کشور را دستگیر کردند.  

لاچینار، استاد معروف دانشگاه که با تحلیل های علمی و موضوعی خود در روزنامه های مختلف از جمله روزنامه های وابسته به دولت و طرفدار رئیس جمهور رجب طیب اردوغان به ویژه روزنامه استار مشهور است، گفت که مرکز امنیتی شهر را مجموعه ای از تجار گرفته اند تا خواسته های خود را پیش ببرند.

روزنامه جمهوریت گزارش داد که نیروهای اردوغان در چانق قلعه به بسیاری از خانه ها و محل های تجاری یورش بردند و 18 نفر از جمله لاچینار و روسای سابق جمعیت بازرگانان و صنعت گران و همچنین معلم های بازنشسته، پزشک ها، وکلا و دانشجویان را بازداشت کردند.

حکومت اردوغان تلاش دارد با پیش بردن سیاست بستن دهان ها و قلع و قمع هر کس که با او در کشور مخالفت می کند، حاکمیت خود و حزبش را بر کشور تثبیت کند. نزدیک به یک ماه پیش بود که دستگاه قضایی وابسته به او در آنکارا دستور به مصادره اموال مجموعه شرکت رسانه ای "کوزا ایپک" و تعیین وکیلی برای این شرکت داد. او همچنین شمار بسیاری از روزنامه نگاران را با هدف جلوگیری از افشای افتضاحات فساد و رشوه وزرای دولت و فرزندش، «بلال» بازداشت کرد.

بسیاری از کشورهای خارجی و سازمان های حقوق بشر و مدافع آزادی بیان از سیاست های دولت ترکیه در سرکوب رسانه ها به شدت انتقاد می کنند و آن را با اصول آزادی بیان مغایر می دانند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11