روسیه به ایران احتیاج دارد

دیپلماسی ایرانی: هر وقت که صحبت از هماهنگی میان روسیه با اسرائیل بر سر سوریه می شود، صحبت از آینده همکاری روسیه با ایران در سوریه نیز به میان می آید. به ویژه بعد از گسترش حضور نظامی روسیه در سوریه و اتخاذ سیاست هایی جدید که نشان از برنامه ای طولانی مدت از سوی روسیه در این کشور دارد.

بعد از این که بحران روابط روسیه – ترکیه به مرز انفجار رسید، مسکو سامانه های پیشرفته اس 400 را در سوریه مستقر کرد تا به این ترتیب نشان دهد غیر از جنگ با داعش اهداف دیگری را نیز دنبال می کند. یکی از این اهداف جلوگیری از هر گونه پرواز جنگنده های ترکیه بر فراز سوریه است؛ اما این استراتژی چندان هم به سادگی پیش نمی رود چرا که ایالات متحده پیمانی بین المللی را رهبری می کند که برای اقدامات خود، خود را موظف به هماهنگی با روسیه نمی داند و این مساله امور را پیچیده تر می کند.

این در حالی است که اخیرا روسیه اقداماتی را برای ایجاد پایگاه های هوایی جدید در سوریه در نزدیکی مناطقی مثل حمص انجام داده است، مناطقی که برای ایران و متحدانش در لبنان بسیار حیاتی محسوب می شود.

با وجود این که وزارت دفاع روسیه اعلام کرده است، مسکو دیگر پایگاه هوایی جدید در سوریه نمی سازد اما روشن است که حق خود می داند با توجه به تقاضایی که دمشق از آن برای دخالت نظامی در سوریه کرده از همه امکانات نظامی خود استفاده کند تا بتواند در رسیدن به اهدافش موفق باشد.

رسانه های روسیه از هر گونه اظهار نظری درباره رابطه مسکو و تهران خودداری می کنند، به خصوص که مسئولان نظامی روسیه بر اهمیت تعامل با تهران و هم پوشانی مصالح در سوریه تاکید می کنند، اما با این حال هستند کارشناسان روسی که می گویند افزایش نفوذ روسیه در سوریه می تواند به تدریج نفوذ ایران را در این کشور کاهش دهد. با این حال مقامات کرملین یا مقامات وزارت امور خارجه روسیه بارها تاکید کرده اند که ایران متحد اصلی روسیه در سوریه به ویژه در میدان های نبرد محسوب می شود، به ویژه که با گروه های کُرد ارتباطات باارزشی دارد. روس ها از این که می بینند چهره های بارزی مثل سردار قاسم سلیمانی در مناطق به شدت آشوب زده ای مثل حلب حاضر می شوند و عملیات را از نزدیک فرماندهی می کنند، شگفت زده می شوند و درک می کنند که ایران چه جایگاه بالایی در سوریه و چه نقش موثری در پاکسازی این کشور از تروریست ها و مخالفان اسد دارد.

با این حال با توجه به اظهارات ولادمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه که بعد از دیدار با فرماندهان نظامی خود در روز جمعه گذشته بر لزوم طرح ریزی های استراتژیک و هماهنگی با اسرائیل صحبت کرد، سوالاتی در این چارچوب بر سر چگونگی هماهنگی مسکو با تهران با توجه به دشمنی ای که ایران و اسرائیل با یکدیگر دارند، مطرح شده است. پوتین و نتانیاهو اخیرا با یکدیگر دیدار کردند و بر لزوم هماهنگی با هم بر سر بحران سوریه توافق کردند.

«فئودور لوکیانوف»، رئیس شورای سیاسی و دفاع روسیه و از افراد نزدیک به کرملین می گوید: «این پرسش جدی است. روسیه در برابر معادله سختی قرار دارد. مقامات روسیه خوب می دانند حضور جئوسیاسی شان در آینده سوریه به چگونگی روابطشان با ایران بستگی دارد. ایران در آینده شریک مهمی برای هر کشوری در منطقه خواهد بود.»

وی همچنین می گوید: «روسیه در نقطه بسیار حساسی ایستاده است. موضوع سوریه تنها موضوعی است که می تواند روابط مسکو با تهران را به شدت تقویت کند در حالی که روسیه به همکاری با کشورهای دیگر نیز توجه دارد، کشورهایی که عموما رقیب منطقه ای ایران هستند. برای همین است ایران همواره به روسیه با شک و تردید می نگرد.»

وی تاکید می کند، روسیه به دلیل مسائل طایفه ای دوست ندارد متحد بلامنازع ایران باشد اما از سوی دیگر می بیند ایران تنها ابرقدرتی است که با توجه به جاه طلبی های منطقه ای و بین المللی اش می تواند به تقویت جایگاه روسیه در سطح منطقه کمک کند.

این فرد نزدیک به کرملین تاکید می کند، راه حل بحران سوریه بدون بازسازی سیاسی خاورمیانه ممکن نیست، این حقیقتی غیرقابل کتمان است و باید توجه بسیاری به آن شود. بی توجهی به این مساله می تواند خطرات بسیاری را به دنبال داشته باشد.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11