لبنان را فراموش نکنید

نویسنده: کوین لیس

دیپلماسی ایرانی: در طول جاده خاکی ای که از ضاحیه در دره شیعه نشین بقاع در لبنان می گذرد، تصاویر بزرگی از آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم ایران و سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله وجود دارد. در این منطقه آدم از لحاظ فرهنگی سرگیجه می گیرد، چون یک قلعه به سبک قلعه بوردو وجود دارد و از سال 1857 یعنی خیلی پیش از این که کسی نامی از حزب الله شنیده باشد یا حتی دولت مستقل لبنان وجود داشته باشد، صنعت مشروب سازی وجود داشته است.

با وجود این که وجود باغ های انگور نشانه روابط خوب فرانسه و لبنان است اما این روابط همیشه خوش آهنگ نبوده است. فرانسوا ژرژ پیکو، تبعه فرانسوی است که نامش در قرارداد سایکس-پیکو آمده است. قراردادی که مرزهای خودسرانه و مشکل دار امروزی خاورمیانه را در ترکیه، سوریه، لبنان و عراق تعیین کرده است.

این هفته گذشته دو کشور ارتباطی تراژیک دیگری با هم پیدا کردند: تنها با یک روز فاصله هر دو مورد حمله تروریستی قرار گرفتند و در هر دو حمله، دستان تندروهای داعش که در شرق سوریه و غرب عراق تسلط دارند، دیده می شود.

حمله پنجشنبه گذشته به بیروت در رسانه های آمریکایی و اروپایی تحت الشعاع حمله مرگبارتر پاریس قرار گرفت. با وجود این که جهان برای قربانیان هر دو حمله سوگواری کردند، این خطر وجود دارد که درس های انفجار بیروت نادیده گرفته شود. همان طور که حملات پاریس ماهیت واکنش غرب به داعش را تغییر داد، حملات بیروت ماهیت مشارکت غرب در لبنان را تغییر خواهد داد.

جبران باسیل، وزیر خارجه لبنان که یک مسیحی مارونی متحد حزب الله است درباره زمان وقوع دو حمله این احتمال را می دهد که به هم ارتباط داشته باشند. وی همچنین خواستار واکنش منسجم جهانی به این دو حمله شد. وی در این رابطه گفت: «ماهیت دو حمله و زمان وقوع آنها، آن هم چند روز پس از سقوط هواپیمای روسی، این فرضیه را تایید می کند که آنها به دنبال فرستادن این پیام برای ما هستند که راه انداختن جنگ و حمله های هماهنگ برای آنها در هر زمان و هر جایی که بخواهند امری ممکن است.»

حزب الله که در سوریه در حال حمایت از بشار اسد است، قدرت سیاسی کافی را برای وتوی دولت لبنان در اختیار دارد، اما این قدرت آن اندازه نیست که بتواند به تنهایی دولت تشکیل دهد. حزب الله تحت حمله شورشیان سنی مخالف اسد و سنی های رادیکال داعش که مسئولیت حمله روز پنجشنبه را برعهده گرفتند، قرار دارد. این حملات پیامی برای حزب الله بود.

شهر شمالی و سنی نشین طرابلس در طول چهار سال گذشته مورد حملات گسترده ای قرار گرفته است. نیروهای داعش در ژوئن 2014 چندین بار سعی کردند تا شهر عرسال در مرز لبنان با سوریه را تصرف کنند. تا قبل از انفجار روز پنجشنبه شدیدترین حمله در بیروت به دسامبر 2013 مربوط می شد که در آن محمد شتاح، چهره میانه روی سنی و سفیر سابق لبنان در ایالات متحده ترور شد. همچنین در فوریه 2014 هم بمب گذاری در مرکز فرهنگی ایران هم هشت کشته برجای گذاشت.

ادامه ثبات لبنان بستگی به راه حل سیاسی جنگ سوریه دارد. بمب های فرانسوی، آمریکایی یا روسی که داعش را نابود می کند فایده ای برای لبنان ندارد، چون ممکن است در پنج سال آینده یا دهه بعدی، داعش 2 یا 3 هم به وجود بیاید. علاوه بر این کشوری در منطقه که شایسته دریافت کمک های مالی بیشتری است، لبنان است. با وجود افزایش کمک مالی ایالات متحده به لبنان در سال مالی 2014 که به 156 میلیون دلار رسیده است، اما این میزان بسیار کمتر از 3.1 میلیارد دلار در سالی است که دولت ایالات متحده به اسرائیل، همسایه بسیار ثروتمندتر لبنان می دهد.

فدریکا موگرینی، وزیر خارجه سابق ایتالیا و نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم خواستار کمک های بیشتر به لبنان شده است و در دسامبر گذشته هم سفری به بیروت داشت و با مقامات دولتی دیدار کرد. موگرینی در این رابطه در ماه سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «لبنان ثابت کرده است که همانند یک صخره در طوفان خاورمیانه است. با وجود شکنندگی های ظاهری و فشارهای خارجی، ثبات لبنان مربوط به کل منطقه است. جامعه بین المللی باید مطمئن شود که این سنگ سقوط نخواهد کرد.»

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند