اختلافات سنگین مذاکره‌کنندگان وین 2

دیپلماسی ایرانی: نشست وین در حالی برگزار شد که دو طرف نزاع قبل از برگزاری آن برای یکدیگر خط و نشان کشیدند و تلاش کردند سقف مطالبات را بالا ببرند تا بتوانند از یکدیگر امتیازات بیشتری بگیرند. در حالی که برخی رسانه های عربی ادعا کرده بودند که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در سفر حدودا یک ماه پیش خود به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور برگه ای را امضا کرده که به موجب آن بعد از سه ماه قدرت را به معاون خود، فاروق الشرع واگذار می کند و خود به لاذقیه یا دیگر مناطق علوی نشین در غرب سوریه یا به مسکو می رود تا تحت الحفظ مابقی زندگی خود را بگذراند؛ ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در مصاحبه ای با سایت کاخ کرملین گفت: «صحبت از کنار رفتن اسد اظهاراتی وقیحانه است که فقط منجر به شکست مذاکرات سیاسی جاری در وین خواهد شد.» اظهارات پوتین به هر گونه شایعه ای پایان داد و ثابت کرد که مسکو همچنان بشار اسد را رئیس جمهوری قانونی سوریه می داند و حاضر نیست حمایت خود را از او قطع کند.

به این ترتیب کشورهای دعوت شده به نشست وین در حالی به این نشست رفتند که کاملا روشن بود همچنان با یکدیگر اختلافات سنگینی دارند. کما این که بعد از برگزاری نشست نیز کری و لاوروف اظهارات متناقضی زدند تا نشان داده باشند اختلافاتشان همچنان به قوت خود باقی است. به گزارش شبکه خبری اسکای نیوز، جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا گفت: «در نشست وین توافق کردیم که بعد از شش ماه حکومت انتقالی تشکیل شود.» در حالی که بلافاصله بعد از آن سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: «اظهارات آقای کری را تصحیح می کنم، آن چه بر آن توافق کردیم تشکیل دولت انتقالی بعد از 18 ماه است.»

روزنامه العرب، چاپ لندن گزارش داد تنها موردی که دو طرف بر سر آن به توافق رسیدند برگزاری انتخابات ظرف دو سال آینده است اما عمده اختلافات یعنی سرنوشت رئیس جمهور بشار اسد همچنان به قوت خود باقی است.

این در حالی است که منابع خبری گزارش می دهند که روسیه و امریکا دو طرح جداگانه برای حل بحران سوریه تدارک دیده اند. گفته می شود مخالفان سوری طرح روسیه را رد کرده اند و بر سر طرح امریکا نیز اختلاف نظر دارند. در طرح روسی به برگزاری انتخابات تا دو سال آینده و تشکیل دولت انتقالی ظرف 18 ماه آینده اشاره شده و هیچ حرفی درباره وضعیت بشار اسد به میان نیامده است. بسیاری از مخالفان سوری با این طرح مخالفت کرده اند اگر چه مخالفان داخلی سوریه که با روسیه در تماس هستند گفته اند در صورتی که بدانند طرح روسیه برای بشار اسد چیست، حاضر به بررسی طرح روسیه هستند. در مورد طرح امریکا روزنامه لبنانی النهار گزارش داده است که امریکایی ها پیشنهاد تشکیل ارتش جدید سوریه و اختصاص 650 میلیون دلار برای این ارتش داده اند و گفته اند که در صورت تشکیل این ارتش، ارتش آزاد را منحل اعلام می کنند. گفته می شود امریکایی ها به گروه های مخالف سوری اعلام کرده اند، این طرح پیشنهاد نیست بلکه تصمیم قطعی ایالات متحده است و آنها کاری به نظر مثبت یا منفی مخالفان اسد ندارند و قطعا این طرح را پیش خواهند برد. آنها همچنین گفته اند که در وضعیت فعلی اولویت مبارزه با داعش است و در صورتی که نقش اسد بعد از دوره انتقالی مشخص شود مخالفتی با حفظ اسد در دوره انتقالی ندارند. در طرح امریکایی ها که نسخه ای از آن در اختیار سازمان ملل و دیگر اعضای جامعه جهانی قرار گرفته همچنین بر تشکیل حکومت انتقالی ظرف شش ماه آینده تاکید شده است. گفته می شود این طرح با مخالفت مخالفان اخوانی سوریه مواجه شده و آنها این طرح را مغایر با توافقات و تعهدات ایالات متحده دانسته اند. ارتش آزاد نیز انحلال خود و ایجاد ارتش جدید را کاملا مردود دانسته است. تعیین سقف زمانی شش ماهه برای تشکیل حکومت انتقالی سوریه نیز با مخالفت روس ها و دولت سوریه مواجه شده است. روس ها بر تعیین سقف زمانی 18 ماهه تاکید دارند و می گویند هر طرحی غیر از آن را مردود می دانند. آنها همچنین می گویند که نباید هیچ محدودیتی برای نامزدی مجدد بشار اسد در انتخابات ریاست جمهوری آینده سوریه، بعد از پایان دوره انتقالی، تعیین شود. طرح روس ها با موافقت ایران همراه است.

طرح روس ها مخالفت عربستان سعودی، قطر و ترکیه را نیز برانگیخته است. قطری ها به صراحت گفته اند در صورتی که ببینند روس ها بر سقف زمانی 18 ماهه تاکید دارند، کمک های تسلیحاتی به مخالفان اسد را تشدید خواهند کرد. عربستان نیز در اظهاراتی مشابه طرح روسیه را نپذیرفته است. به گزارش شبکه خبری العربیه، عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان دقایقی بعد از پایان نشست وین در جامعه خبرنگاران گفت: «در صورتی که تکلیف حکومت انتقالی مشخص نشود و بنا باشد بشار اسد در حکومت انتقالی حضور داشته باشد ما هم به حمایت های خود از مخالفان سوری ادامه خواهیم داد و تا سرنگونی بشار اسد دست از حمایت های خود از مخالفان بر نخواهیم داشت.»

وی همچنین گفت: «ما آن قدر به حمایت از مخالفان اسد ادامه می دهیم تا اسد به زور هم که شده سرنگون شود.»

جان کری در گفت وگوی مطبوعاتی دیگری اذعان کرد که «همچنان اختلافات بر سر سرنوشت اسد به قوت خود باقی است اما ترجیح می دهیم که فرایند سیاسی میان خود سوری ها هر چه سریع تر آغاز شود و سوری ها با مذاکره با یکدیگر بتوانند گامی مثبت برای پایان دادن به این وضعیت دردناک بردارند.»

از سوی دیگر و یک روز بعد از حملات خونین تروریستی پاریس که جان دست کم 129 نفر را گرفت و نزدیک به یکصد نفر دیگر را زخمی کرد، وزرای امور خارجه و مسئولان بیش از 10 کشور در نشست وین توافق کردند برای اعلام آتش بس در سوریه تلاش کنند. اما جان کری، وزیر امور خارجه امریکا گفت که این آتش بس به هیچ وجه شامل داعش نخواهد شد. لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه نیز گفت که کشورش تعهد می دهد «واکنشی بی رحمانه» به داعش نشان دهد. فرانسه عضو پیمان مبارزه با داعش در عراق و سوریه به رهبری ایالات متحده امریکا است.

در بیانیه مشترک کشورهای شرکت کننده در مذاکرات وین که در آن وزرای امور خارجه و نمایندگان دیپلماتیک عربستان و ایران و ترکیه و پنج عضو شورای امنیت نیز حضور داشتند درباره انجام مذاکرات رسمی میان دولت با مخالفان سوری تا ابتدای ماه ژانویه توافق شد بدون این که اشاره شود طرف های مخالف طرف مذاکره با حکومت سوریه چه کسانی خواهند بود.