کانادای ترودو چگونه خواهد بود؟

نویسنده: مارک انتویستل * و اولف گارتزکه **

دیپلماسی ایرانی: کانادا این هفته پس از پیروزی غیرمنتظره نخست وزیر جاستین ترودو از حزب لیبرال دموکرات در انتخابات سراسری نیمه اکتبر، پس از یک دهه شاهد تغییر حکومت بود. برای این که متوجه شویم از لحاظ بین المللی چه تغییراتی در کانادا اتفاق افتاد باید نگاهی به عملکرد سلف محافظه کار ترودو، استیون هارپر داشته باشیم.

به کرات گفته شده است که انتخاب ترودو (که پدرش پی یر در سال 1971 که جاستین به دنیا آمد نخست وزیر بود، وی از 1968 تا 1979 و 1980 تا 1984 نخست وزیر بوده است) نشانه رد سیاست های قطبی شده هارپر و سبک رهبری خصومت آمیز وی بوده است. در دوران هارپر کانادا از مشارکت چند جانبه خود را به کنار کشید، به خاطر اقدامات تهاجمی از نهادهایی از قبیل سازمان ملل کنار نشست و با اتخاذ سیاست های امنیتی باعث تقسیم به جهان به دوست و دشمن شد.

انتقاد هارپر از الحاق کریمه توسط روسیه و مداخله در شرق اوکراین، سخت گیری بر عملکرد حقوق بشری چین، موجب جلب حمایت گسترده از وی شده بود. اما موضع وی درباره تغییرات آب و هوایی بیش از اندازه جنجال برانگیز بوده است. خروج از پیمان کیوتو یکی دیگر از اقدامات وی در این حوزه بوده است. او با این اقدام، جایگاه کانادا در یکی از مهمترین مسائل جهانی را تقلیل داد. سیاست خاجی کانادا در خاورمیانه هم به خاطر حمایت بی قید و شرط از اسرائیل، بسیار محدود شده بود.

چنین مواضع سیاسی و اقدامات دیگر، چرایی شکست دیپلماتیک کانادا در سال 2010 که نتوانست به کرسی شورای امنیت دست پیدا کند را نشان می دهد. اتفاقی که باعث شوکه شدن دستگاه سیاست خارجی کشور شد.

دولت جدید لیبرال متعهد به کمک کردن تجارت در سطح کوچک و متوسط کانادایی ها در اتحادیه اروپا شده است. دولت های اروپایی و تجار می توانند شاهد دیپلماسی فعال کانادا در زمینه تجارت و سرمایه گذاری باشند. شرکای فراآتلانتیکی کانادا امیدواری بیشتری به ترودو و دولت وی برای پیگیری اهداف مقابله با تغییرات زیست محیطی در اجلاس پیش روی سازمان ملل در زمینه تغییرات آب و هوایی در پاریس دارند.

از نقطه نظر سیاست های دفاعی و امنیتی، مواضع دولت ترودو مبهم است. وی یک روز پس از انتخابش با باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده صحبت کرد و به وی گفت که کانادا از کمپین بمباران مواضع داعش در سوریه و عراق بیرون خواهد آمد. از سوی دیگر حزب لیبرال تعهدش مبنی بر حفظ هزینه های دفاعی و ادامه عملیات های ناتو در اروپای مرکزی و شرقی را اعلام کرده است.

علاوه بر این ترودو اعلام کرده است که به زودی به 25 هزار آواره سوری پناهندگی اعطا خواهد کرد. این اقدام سمبلیک مورد استقبال اروپا قرار گرفت و نشانه کمک کانادا به اروپا در مواجهه با بدترین بحران چندین دهه اخیرش است.

شاید مهمترین مسئله تغییر در جهت تصمیم گیری های سیاست خارجی کانادا است که انتظار می رود تحت ریاست ترودو تغییر کند. هارپر در طول ده سالی که حکومت می کرد به شکل قدرتمندانه ای اقدامات سیاسی را کنترل می کرد و در تمام جنبه های حکومت تصمیم های فردی گرفته می شد.

در مقابل، ترودو، نوع به شدت متفاوتی از رهبری را دنبال می کند، وی در جریان فرآیند تصمیم گیری های سیاسی مسئولیت بیشتری را به وزرایش خواهد داد. از بسیاری جهات، پیام «تغییر» کمپین وی -به همراه کاریزما و اعتماد به نفسش- یادآور کمپین ریاست جمهوری اول باراک اوباما در سال 2008 است.

ترودو با استفاده از برنامه فشرده سفرهای خارجی اش که شامل چهار نشست بین المللی پشت سر هم می شود، خودش را با پیام امید و همکاری به جهان معرفی می کند. با وجود این که چالش های حکومتداری وی را تا چهار سال آینده تغییر خواهد داد، اما چیزی که مشخص است این است که کانادا مثل قبلش نخواهد بود.

* دیپلمات سابق کانادایی

** استاد دانشگاه جورج تاون

منبع: پراجکت سیندیکیت/ مترجم: حسین هوشمند