فیلمی درباره پیامبر برای تغییر چهره اسلام

دیپلماسی ایرانی: کارگردان باسابقه فیلم محمد رسول الله (ص) که پرهزینه ترین فیلم تاریخ ایران است، امیدوار است تا این فیلم چهره اسلام را بهبود ببخشد. با وجود این که این فیلم چهره پیامبر (ص) را نشان نمی دهد، اما فیلم های حماسی دینی برخی از مسلمانان را عصبانی می کند.

تولید عظیم این فیلم که درباره کودکی پیامبر (ص) است، هزینه ای بالغ بر 40 میلیون دلار داشته و ساخت آن 7 سال طول کشیده است. در این فیلم 171 دقیقه ای که بسیاری از بازیگران بزرگ ایرانی در آن بازی می کنند، روز چهارشنبه در 143 سینمای ایران پخش خواهد شد، یعنی یک روز قبل از این که در جشنواره فیلم مونترال پخش شود.

مجید مجیدی، کارگردان 56 ساله این فیلم در مصاحبه ای که با خبرگزاری فرانسه در تهران داشت، گفت: «افراط گرایان و جهادی ها از قبیل گروه داعش، نام اسلام را دزدیده اند. در جهان غرب، تفسیر نادرستی از اسلام به وجود آمده که نشان دهنده تصویری خشن از اسلام است که به نظر ما هیچ ارتباطی به این دین ندارد.»

«محمد رسول الله» اولین بخش از یک سه گانه است که درباره زندگی پیامبر (ص) ساخته شده است. داستان این فیلم از قبل از تولد تا دوران کودکی ایشان و قبل از مبعوث شدن به پیامبری که براساس قرآن، 40 سالگی بوده است را به تصویر می کشد.

در حالی که ایران کاریکاتورهای کشیده شده پیامبر (ص) توسط نشریه فکاهی فرانسوی، شارلی ابدو را محکوم کرده است، اما مسلمانان شیعه قرائتی آرام تر در مقایسه با سنی ها در رابطه با توصیفات چهره های مذهبی دارند. در حالی که ایران شیعه مشکل چندانی با تولید فیلمی درباره پیامبر (ص) ندارد، در جهان اسلام تولید چنین فیلمی جنجال برانگیز است.

مجیدی در این باره می گوید: «به طور قطع، برخی کشورها همچون عربستان با این فیلم مشکل دارند، اما کشورهای اسلامی مانند ترکیه، اندونزی، مالزی و تعدادی از کشورهای جنوب شرق آسیا، خواستار پخش این فیلم هستند.»

اولین فیلم مهم درباره زندگی پیامبر (ص) که «محمد رسول الله» نام داشت، توسط مصطفی عقاد، کارگردان سوری-آمریکایی ساخته شده بود و در زمان پخشش در سال 1976، مورد انتقاد جهان اسلام قرار گرفته بود.

قهرمانی بدون چهره

مجیدی برای رفع نگرانی های مسلمانان، برای نشان دادن چهره پیامبر (ص) از راه های دیگری استفاده کرده است و چهره ایشان را نشان نمی دهد. مجیدی که فیلم «بچه های آسمان» وی در سال 1998، در بخش بهترین فیلم خارجی اسکار، کاندیدا شده بود در این رابطه می گوید: «داشتن قهرمانی در فیلم که نمی توان چهره وی را نشان داد چالش بزرگی است.»

مجیدی و ویتوریو استورارو، فیلمبردار ایتالیایی و برنده اسکار  در این رابطه از تکنیک های ویژه ای استفاده کرده اند. مجیدی در این رابطه این گونه توضیح می دهد: «ما از تکنیک ویژه ای برای پیامبر (ص) استفاده کردیم. در اوقاتی که ما تصویر پیامبر (ص) را در فیلم داریم، از تکنیک زاویه دید اول شخص استفاده کرده ایم، حتی در دوران کودکی وی. همه کنجکاوند تا چهره پیامبر (ص) در فیلم را ببینند، اما شما نمی توانید چهره ایشان را ببینید.» وی این نکته را هم اضافه می کند که فقط نیمرخ یا پشت ایشان را توسط دوربین می توانید ببینید.

با این حال، راه حل مجیدی از نظر علمای الازهر، دانشگاه سنی در مصر، قابل قبول نیست. در بیانیه الازهر آمده است که «به تصویر کشیدن پیامبران در هنر، مورد اعتراض است چون موجب تحقیر وضعیت معنوی آنها خواهد شد.» این مخالفت نه تنها شامل تصویر پیامبران، بلکه شامل صدای آنها هم می شود. عبدالدائم نصیر، مشاور احمد الطیب، رئیس الازهر در این رابطه به خبرگزاری فرانسه می گوید: «بازیگری که این نقش را بازی می کند، ممکن است در آینده نقش یک قاتل را بازی کند و بینندگان وی را با نقش یک قاتل به یاد بیاورند.»

فیلم «محمد رسول الله» که تا حدودی با بودجه دولتی ساخته شده است، قرار است در روز میلاد امام رضا (ع) هشتمین امام شیعیان اکران شود. دو فیلم بعدی این سه گانه، احتمالاً جنجالی تر خواهد شد، چون در این فیلم هنوز محمد (ص) پیامبر نشده است. مجیدی در این باره می گوید: »هیچ اختلافی در این دوره از زندگی پیامبر (ص) وجود ندارد. اما از زمانی که ایشان پیامبر می شود، حتی مدیریت دیالوگ های وی هم بسیار سخت خواهد بود، اما من معتقدم که هنوز این امر قابل تحقق است.»

منبع: خبرگزاری فرانسه/ مترجم: حسین هوشمند