ایران را با کره شمالی مقایسه نکنید

دیپلماسی ایرانی: مدت زیادی از توافق ایران نگذشته بود که خبرگزاری مرکزی کره شمالی اعلام کرد که علاقه ای به دنبال کردن مسیر مشابه این توافق ندارد. این موضع کره شمالی نشان دهنده اختلاف دردناک رژیم پیونگ یانگ با ایران و باقی ماندن بر موضع کهنه و قدیمی نیاز به تسلیحات هسته ای برای مقابله با «سیاست خصمانه» ایالات متحده است. رهبران کره شمالی به فکر کردن شناخته نمی شوند و بیشتر همانند یک سرباز هستند که چیز زیادی برای ارائه دادن به مردم تحت محاصره شان ندارند.

بسیاری از انتقاداتی که به توافق هسته ای ایران می شود مربوط به مقایسه رفتار ایران با کره شمالی است و این گونه تفسیر می شود که توافق با ایران دوام نمی آورد همان گونه که توافق با کره شمالی دوام نیاورد. در واقع برخی شباهت ها هم وجود دارد.

ایران سال ها برای گفتن حقیقت درباره برنامه هسته ای اش و در اصل روشن ساختن اهداف و مقاصدش، مورد چالش قرار گرفته بود. رفتار ایران در منطقه خاورمیانه که از گروه های شبه نظامی حمایت می کند، در تضاد با ادعایش مبنی بر پیگیری ثبات منطقه ای و توسعه اقتصادی است. در حالی که اکثریت کشورهای جهان از رفتار کره شمالی ابراز تنفر می کنند، ایران این کشور را به عنوان شریک تجاری و قوم و خویش قلمداد می کند.

در سپتامبر 2005 کره شمالی با یک بیانیه مشترک با پنج شریک مذاکره کننده اش در مذاکرات موسوم به شش جانبه، برای دستیابی به هدف خلع سلاح هسته ای و به طور خاص متعهد شدن به رها کردن همه تسلیحات هسته ای و برنامه هسته ای موجود و بازگشت به ان پی تی و پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی، موافقت کرد. در عوض کره شمالی از ایالات متحده و کره جنوبی تضمین گرفت که هیچ سلاح هسته ای در کره جنوبی مستقر نخواهد شد و هیچ حمله هسته ای یا متعارفی به کره شمالی نخواهد شد.

علاوه بر این کره شمالی مطلع شد که ایالات متحده و کره جنوبی تمایل دارند تا در زمینه صلح دائمی، به رسمیت شناختن دیپلماتیک، کمک مالی (از جمله برنامه کره جنوبی در زمینه انرژی) و اذعان به این که کره شمالی حق داشتن برنامه هسته ای غیرنظامی را دارد، مذاکره کنند. برخلاف توافق هسته ای ایران که جزئیات بسیار زیادی دارد، بیانیه مشترک سپتامبر 2005، جزئیات چندانی نداشت.

بسیاری به پایبند بودن کره شمالی بر اظهاراتی که درباره برنامه هسته ای تسلیحاتی اش داشت، شک داشتند و کره شمالی هم آنها را ناامید نکرد. در پایان رژیم پیونگ یانگ تصمیم گرفت که این مسیر را ادامه ندهد. مهمترین دستاورد دیپلماتیکی که از آن زمان تاکنون صورت گرفته است، دیدار بازیکن سابق بسکتبال آمریکا از این کشور است.

این درحالی است که بلوغ تمدنی ایران نشان می دهد که این کشور ظرفیت فراوانی برای ایفای نقش مثبت در نظم پیچیده جهانی دارد. برخلاف کره شمالی، ایران دارای یک جامعه مدنی پویا، طبقه تحصی کرده که مورد حسادت منطقه قرار دارد، جمعیت بالای افراد ساکن در خارج از کشور و منابع طبیعی غنی است. شکست این کشور در زمینه نوسازی نشان دهنده عدم وجود اجماع سیاسی در این کشور است. ایرانیان متفکر (که تعداد زیادی هستند) می دانند که نقش منطقه ای و جهانی این کشور که براساس نفرت از اسرائیل و بیزاری از آمریکا تعیین می شود، در زیر لوای شکوه یک دولت 4 هزار ساله قرار دارد.

برای تمام ایرانی ها با هر دیدگاهی، معنای توافق هسته ای بسیار پیچیده تر و عمیق تر از متن موجود آن است. همان طور که ما واکنش به توافق در سطح جهان، به ویژه در میان سیاستمداران رقیب در آمریکا یا در میان رهبران ناآرام اسرائیل و کشورهای عرب سنی را مورد بررسی قرار می دهیم، سوال کلیدی در میان ایرانی ها این است که این لحظه چه جایگاهی در تاریخ طولانی مدتشان دارد. ایران می تواند تمدن آینده باشد نه این که به گذشته فکر کند.

کره شمالی هیچ وقت نمی فهمد با چه چیزی روبه رو است. اما امیدواری که وجود دارد این است که ایرانی ها بسیار عاقلانه تر رفتار می کنند.

منبع: پراجکت سیندیکیت/ مترجم: حسین هوشمند

انتشار اولیه: دوشنبه 12 مرداد 1394 / انتشار مجدد: چهارشنبه 21 مرداد 1394