اسرائیل میان حزب الله و داعش کدام را انتخاب می کند؟

دیپلماسی ایرانی: برای پنجمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت های را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شوند که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در ادامه بخش بیست وهفتم این یادداشت ها می آید:

مقام عالی رتبه در کاخ سفید که سمت مهمی دارد و از نزدیک امور سوریه و لبنان و دیگر کشورهای خاورمیانه را دنبال می کند، درباره مخاطراتی که در حال حاضر لبنان را تهدید می کند، گفت: «خطری جدی متوجه عربستان و بقاع در فصل تابستان است. عملا هم این خطر بیشترین خطر نسبت به لبنان محسوب می شود. البته هشدارهایی نسبت به وقوع انفجار و ترورهای احتمالی دیگر وجود دارد.»

پرسیدم: «نظرت درباره خطر عبور قاچاقی تروریست های اسلامی از قنیطره (جولان سوریه) به شبعا در جنوب چیست؟ این را می دانیم که این عبور قاچاقی با موافقت اسرائیل صورت می گرد، برای این که بر مکان هایی که این تروریست ها حضور دارند اشراف کامل دارد و بر گذرگاه هایی که از طریق آنها وارد لبنان می شوند، تسلط کامل دارد؟»

جواب داد: «این خطر وجود دارد. اما این خطر نسبت به خطر متوجه عرسال و بقاع کمتر است. باید بپرسی که آیا اسرائیل می خواهد که جنگ طایفه ای و مذهبی در مرزها یا مناطق نزدیک به مرزهایش صورت بگیرد.»

پرسیدم: «حزب الله و اسلام گرایان سنی (داعش و جبهه النصره) هر دو دشمن اسرائیل هستند. اما حضور کدام یک را بر مرزهایش ترجیح می دهد. اسلام گرایان شیعه (حزب الله) یا اسلام گرایان سنی مثل جبهه النصره و داعش و شبکه های افراطی طرف مرزهای مسجد الاقصی؟»

جواب داد: «خیلی سخت می توان به این سوال جواب داد. نمی خواهم هم پیش بینی کنم یا تخمین بزنم.»

نظر دادم: «شاید به مصلحت آن باشد با هر دو طرف مبارزه کند تا زمانی که یکی بر دیگری پیروز شود، برای این که در نظر اسرائیل هر دو دشمن آن هستند. البته لبنانی ها تا کنون توانسته اند از پس آنها برآیند و آنها را از خاک لبنان دور کنند، حزب الله نمی خواهد از جانب آنها متوجه اذیت چندانی شود، برای این که ایران تا کنون مخالف درگیر شدن آنها با تروریست ها در داخل لبنان بوده است. و شاید مخالفت سنی های معتدل برای ورود به جنگ با آنها نیز از دلایل دیگر باشد. البته سنی های تندرو و افراطی با حزب الله در کنار بشار اسد می جنگند.»

جواب داد: «اگر مواضع حزب الله به آن شکلی باشد که تو تشریح کردی پس باید کار انتخاب رئیس جمهور را تسهیل کند تا اوضاع و امور در کشوتان تا این اندازه به مرحله فروپاشی نرسد. به هر حال ارتش لبنان خیلی خوب و جدی عمل می کند. گفته می شود تنها ارتش در منطقه است که توانسته بر داعش و النصره پیروز شود.»

نظر دادم: «من طرفدار ارتش لبنان هستم و به فرماندهی آن اعتماد دارم. اما نباید در این زمینه و حتی چیزهای دیگر مبالغه شود. جنگ جاری در مرزها با داعش و جبهه النصره است. مثل همان جنگی که در شهر عرسال با افراد مسلح عضو این دو شبکه اشاره کردم. البته با همان اندازه ای نیست که این دو با ارتش سوریه و نیروهای نظامی متمایل با آن چه سوری و غیر سوری می کند. مثل جنگ جاری میان داعش با ارتش عراق هم نیست. برای همین تفاخر زیادی هم نسبت به آن اشتباه است.»

جواب داد: «نظرسنجی ها و اظهارات و مواضع سیاسی نشان می دهد که ارتش از حمایت اجتماعی یا شبه اجتماعی لبنانی ها برخوردار است.»

نظر دادم: «باید در اظهارات و مواضعتان و عواقبی که می توانند داشته باشند، خیلی دقیق شوید، همچنین در طرف هایی که این نظرسنجی ها انجام می دهند و طرف هایی که پشت آن هستند. البته در ارتش لبنانی بسیاری هستند که آن را عامل ثبات امنیتی و نظامی در کشورشان می دانند. اما این طور هم نیست. از 1975 یا به عبارتی از 1969 تا 1975 یعنی در سال های جنگ داخلی و گسترش نیروهای شبه نظامی لبنانی مختلف وابسته به گروه ها و طوایف گوناگون و همچنین گروه های شبه نظامی فلسطینی باعث شدند تا به دلایل متناقض بسیاری ارتش لبنان فروبپاشد. البته ناامیدی در توانایی های ارتش نیز باعث به وجود آمدن اهداف متناقض و به دنبال آن فروپاشی آن شدند. امروز کسانی هستند که می خواهند ارتش رسما وارد جنگ با تروریسم شود و می گویند که بزرگترین تهدید برای آن و مناطق تحت نفوذ آن است. به ویژه بعد از تحولات نظامی اخیر در سوریه که بیشتر آنها به هیچ وجه به سود رئیس جمهور اسد و حکومت او نیستند. گروه دیگری متناقض این ایده را دارند، آنها می گویند ارتش نباید خودش را درگیر کند برای این که این دیدگاه را ترویج می کند که اسد و متحدان لبنانی آن شکست خورده اند.»

جواب داد: «ما خودمان مواضع و عواقب آن را می دانیم. برای همین باید گفت وگوی لبنانی – لبنانی آغاز شود و باید هم دائمی باشد. لازم هم نیست حتما این گفت وگوها میان بزرگ ترها و رهبران باشد، از سوی هر کدام از مسئولان آنها هم باشد کفایت می کند برای این که کار به جایی نرسد که نتایج آن باعث فروپاشی سراسر لبنان شود. مثلا نمایندگان عون و جعجع به طور مرتب با هم جلسه بگذارند، حتی اگر به نتیجه نرسد، دقیقا مثل گفت وگوهای جاری میان المستقبل و حزب الله، صرف وجود گفت وگو نوعی ثبات به وجود می آورد.»

نظر دادم: «گفت وگوهایی که می گویی آن طور که می دانیم جریان دارد. اما آن چه نمی دانیم این است که آیا این گفت وگوها دائمی است یا خیر. به هر حال تفاهم امریکا و ایران باعث گشایش درها برای گفت و گو یا مذاکره رو در روی عربستان – ایران خواهد شد. این هم می تواند بعضی از امور را در لبنان تسهیل کند.»

سپس پرسیدم نظرت درباره عراق چیست؟ گفت: «خیلی وقت می خواهد تا درباره عراق صحبت کنیم. حرف درباره عراق طولانی است. هم درباره پیمان مبارزه با تروریسمی که به وجود آمده و هم تحولاتی که شاهد است. اما وقتمان کوتاه است. باید بگویم که اتفاقات مهمی رخ دادند. پیمان مانع پیشروی داعش در عراق شد (البته اخیرا پیشرفت هایی داشته است) اما در آخر ارتش عراق آن را شکست خواهد داد. مانع پیشروی آن به سمت اربیل و بغداد می شود. ارتش عراق نقش خود را باز خواهد یافت. پیشمرگ هم به خوبی کار خود را می کند. مناطق بسیاری را آزاد کرده و در حال آزادی مناطق دیگری است که همچنان در اشغال داعش است. ما نیروی نظامی و سرباز در عراق و میدان های جنگ آن نداریم. ما کارشناسان آموزشی نظامی داریم که مسئولیتشان فقط آموزش به نیروهای عراقی است. وجود ما در این کشور فراتر از این نخواهد بود. حیدر العبادی، نخست وزیر خوبی است و کارهای مهمی انجام داده است.»

ادامه دارد...

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11