ریاض بخت خود را در مسکو می‌آزماید

دیپلماسی ایرانی: سفر امیر محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان به مسکو باب بزرگی را برای ایجاد یک استراتژی سیاسی "خیالی" در منطقه گشوده است.

علی رغم این که دو کشور در مسائل سیاسی اختلاف نظرهای بسیاری دارند اما عملا تجربه به عربستانی ها ثابت کرده برای ایجاد یک نظام سیاسی باثبات و قابل اعتنا در منطقه و حفظ منافعشان در آن نیاز به همکاری با مسکو و تقویت وضعیت جایگاه خود از طریق همکاری با روسیه دارند. آن هم در حالی که اراده های بسیاری از سوی ایران در عراق و سوریه و لبنان و یمن برای بر هم زدن آرزوهای عربستان در خاورمیانه مشاهده می شود.

از سوی دیگر عربستان به طور غیر مستقیم در بسیاری از تحولاتی که به ضرر منافع روسیه در منطقه و جهان تمام می شود، دست داشته است. از فاجعه کاهش نرخ نفت روسیه با افزایش تولید خود گرفته تا در بحران سوریه و یمن به نوعی رد پای عربستان مشاهده می شود. حتی بسیاری معتقدند که ریاض به شکل توطئه آمیزی تلاش کرده تا وضعیت روسیه را در اوکراین بحرانی تر کند تا به این ترتیب ثقل سیاسی این کشور در عرصه جهانی تضعیف شود و در چالش های سیاسی تازه ای گرفتار شود تا در مقابل بتواند خواسته های خود را پیش ببرد.

در عین حال به نظر می رسد که ایالات متحده نمی تواند یا تمایلی ندارد که پایانی برای درگیری ها در یمن در چارچوب مذاکرات ژنو بیابد، حتی وقتی که تصمیم گرفت به جنگ با القاعده در یمن ادامه دهد و رهبر آن، ناصر الوحیشی را به قتل رساند، هیچ تحرک پویایی را در جهت حل بحران یمن به کار نبرد. این در حالی است که بسیاری می گویند کشتن الوحیشی توسط امریکا در حقیقت تلاشی از سوی واشنگتن برای حفظ توازن طبیعی با حوثی ها در یمن بوده است. (این سومین رهبر القاعده بعد از انور العولقی و سعید الشهری است که امریکایی ها در یمن می کشند.)

بسیاری بر این اعتقادند رفتارهای به ظاهر غیر عمدی امریکا که در عین حال در بطن خود نیات آن پوشیده و مخفی است، چیزی نیست جز تلاش های امریکا در چارچوب نزدیک شدن به ایران بعد از توافق هسته ای.  

البته همه این حقیقت را خوب می دانند که حضور حتمی ایران در معادلات آتی منطقه ای نه در زمین روسیه خواهد بود نه در زمین امریکا. روس ها می گویند که 99 درصد توافقاتی که این روز ها می شود همگی به سود برگه های بازی ایران تمام می شوند. برای همین باید گفت که ایران راس سوم آینده خاورمیانه خواهد بود.

بنابراین عربستان خوب می داند که معادله پیش رو چه ویژگی هایی دارد. برای همین بعد از سه سال دوری از مسکو دوباره به سراغ آن رفته است تا شاید بتواند از نقطه ثقل آن و جایگاهی که دارد نهایت استفاده را ببرد. عربستان خوب می داند در این بازی چاره ای ندارد جز این که روسیه را به عنوان یک کشور بازیگر منطقه ای به رسمیت بشناسد و از در تعامل با آن در آید. روسیه ای که تنها یک ماه و 10 روز بعد از استقلال عربستان آن را به رسمیت شناخت، زمینه های بسیاری برای همکاری با آن وجود دارد.

سفر جانشین ولیعهد عربستان و وزیر دفاع این کشور به مسکو در جهت احیای روحیه همکاری در روابط روسیه و عربستان بود و اثبات این مساله که قرار نیست عربستان برگه فشاری برای استفاده طرف های بین المللی در مناسبات جهانی باشد. اما آیا این سفر منظور خود را به خوبی به طرف های مربوطه رساند و موفقیت آمیز از کار در خواهد آمد؟ گذر زمان می تواند بسیاری از مسائل را به خوبی روشن کند.

منبع: الاهرام / حریریه دیپلماسی ایرانی/11