امریکا اجازه نمی دهد کسی در مذاکرات با ایران دخالت کند

دیپلماسی ایرانی: برای پنجمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت های را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شوند که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در ادامه بخش پانزدهم این یادداشت ها می آید:

به سراغ مقام عالی رتبه سابق امریکایی در امور خاورمیانه که احتمالا تا مدتی دیگر مسئولیتی جدید بر عهده خواهد گرفت، رفتم. در ابتدای دیدارمان گفت: «به نظر می رسد که کاخ سفید ما توافق را با ایران امضا خواهد کرد. اگر امضا کردیم نظرت چیست. اگر همه امضا نکردیم نظرت چیست؟ چه باید بکنیم؟»

نظرم را به او گفتم، نظراتی که از دیگر مقامات امریکایی در این سفر شنیده بودم را به اطلاع او رساندم و گفتم که کدام نظرات را قبول دارم و کدام یک را قبول ندارم. نظر داد: «قضایای منطقه ای جایی در گفت وگوها یا مذاکرات ایران و امریکا ندارند. چگونه آنها را داخل کنیم؟»

به او گفتم که ایران و امریکا هر دو به این توافق نیاز دارند و باید این مذاکرات به نتیجه برسند و در آخر مذاکرات منطقه ای آغاز شوند. گفتم که نتیجه مذاکرات هسته ای هر چه باشد باید مذاکرات منطقه ای نیز هر چه سریع تر میان ایران و امریکا آغاز شوند. بعد صحبت به سوریه و عراق و ترکیه و ایران و داعش رسید. درباره عراق صحبت کردیم و دولت حیدر العبادی و آیا واقعا امریکایی ها به او اعتقاد دارند چرا که کاری که او اکنون می کند با آن چه انتظار داشتند، تفاوت دارد. و این که آن چه امروز اتفاق می افتد تلاش برای ایجاد دولتی فراگیر و ایجاد حس همکاری برای مبارزه با تروریسم است در حالی که هدف ایران تسلط بر عراق به کمک هم پیمانانش در مناطقی است که داعش اشغال کرده است. بعد صحبت به نظام منطقه ای جدید رسید که با خشونت و خونریزی می رود تا تشکیل شود و ایران شیعی و کشورهای عربی و اسلامی سنی هر کدام تلاش دارند به کمک نیروهای نظامی و شبه نظامی وابسته به خود دستورالعمل خود را پیاده کنند. گفت: «مشکل امریکا به خصوص رئیس جمهور باراک اوباما به نظر من تلاش برای رسیدن به تفاهم با ایران، دشمن سابقش است. من از این تلاش استقبال می کنم اما نه قبل از این که بر سر مسائل اصلی و اهداف دو کشور در عرصه جهانی تفاهم حاصل نشود. باید قبل از هر چیز مشخص شود که قرار است امریکا با دوستان و متحدانش در منطقه در صورت تفاهم با ایران چه کند. وندی شرمن، دیپلمات با کفایتی در سیاست خارجی است و به خوبی مذاکرات را دنبال می کند و در مذاکره با ایران به همراه شرکای امریکا در مجموعه 1+5 مشارکت دارد. او مذاکرات را با وجود انتقادهایی که به او می شود اداره می کند. نمی خواهیم کسی مذاکرات جاری ما را به هم بزند یا آن را تعطیل کند. هیچ سقفی را هم نمی پذیریم. اجازه هم نمی دهیم کسی به ما بگوید چه کار کنیم چه کار نکنیم. هم زمان ایران به شدت در امور داخلی لبنان دخالت می کند، با سماجت در سوریه در کنار بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه می جنگد، نیروهای حزب الله را برای حمایت از بشار اسد به خاک سوریه می فرستد و همچنان به این حمایت خود ادامه می دهد. در عراقی که در گذشته با آن می جنگید چنان جای پای محکمی به دست آورده و قدرتی به هم زده که در گذشته خوابش را هم نمی دید. در یمن همه چیز را به هم زده است. با همه این احوال به مذاکرات ادامه می دهد. انتظار می رفت که امریکایی ها به خصوص جان کری به ایرانی ها می گفتند که نمی توانید طوری مذاکره کنید که انگار می خواهید همه چیز را به دست آورید. نمی توانید هم زمان هم مذاکره کنید هم متحدان ما را هدف بگیرید و به آنها ضربه بزنید و هم طرح های سیاسی – جغرافیایی و هسته ای خود را پیاده کنید. اگر بخواهید به این مسیر ادامه دهید ما هم ناگزیریم مسیر خود را عوض کنیم. منظورم این نیست که ایران را تهدید کنند. نه منظورم این نیست. من نمی گویم ایران را تهدید کنند. اما بد نیست به این شیوه هم با ایرانی ها صحبت کنند. بگویند یا مذاکره باشد یا نباشد.»

پرسیدم: «نظرت درباره عربستان سعودی که می بیند هم پیمان یا متحد اصلی اش امریکا در حال مذاکره با بزرگترین کشور خطرناک برای آن از لحاظ ایدئولوژی دینی – سیاسی و پیشبرد جاه طلبی هایش در منطقه است، چیست؟»

جواب داد: «عربستان احساس می کند که دیگر در سیاست امریکا جایی ندارد. اوباما تلاش کرد عربستانی ها را آرام کند و اطمینان های لازم را به آنها بدهد. اما هیچ کس نمی داند سیاست عربستان بعد از انتقال قدرت از ملک عبدالله بن عبدالعزیز که در گذشت به پادشاه جدید سلمان چه خواهد بود. به نظر می رسد که سلمان آدم روشن بینی است اما بهتر است منتظر بمانیم و ببینیم چه خواهد شد.»

درباره سوریه گفت: «باید بگویم که چاره ای نداریم جز این که با سوریه به گونه ای برخورد کنیم گویی که رئیس جمهور اسد ماندنی است و در قدرت باقی خواهد ماند. ایران و روسیه به او سلاح می دهند اما در مقابل چی؟ برای ما مانعی نیست که روسیه از بندر طرطوس استفاده کند. اما سوال در مورد ایران است، تهران به دنبال تسویه حساب سیاسی است یا اصلا به دنبال راه حل در سوریه هست یا خیر؟ ما دقیقا نمی دانیم ایران در سوریه به دنبال چیست؟

سپس به عراق اشاره کرد و گفت: «اما در عراق امریکا از نوری مالکی، نخست وزیر سابق حمایت کرد و او را به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد. اما بعدا مشخص شد که او "مزدور" ایران است. با این وجود امریکا همچنان می خواست او را حفظ کند. آیا این رفتار غریب نشان می داد که امریکا او را نشناخته است؟ در عراق وضعیت های گوناگونی وجود دارد که سبب رشد داعش می شود. باید همه این وضعیت ها را درک کرد. نمی توان قضیه را به همین راحتی رها کرد تا این شبکه هر کار خواست بکند، امریکا مراکز مشخصی از داعش را بمباران می کند، اما این کافی نیست.»

او در ادامه افزود: «در امریکا کسانی هستند که بر روی این گزینه کار می کنند که بهتر است امریکا میان خود با دنیا دیوار بکشد. امریکا قوی ترین کشور دنیا است، می تواند به هر کس که آن را تهدید می کند حمله کند و این اراده را دارد در هر کجای دنیا و در هر بحرانی دخالت کند حتی اگر سیاست انزوا را پیش بگیرد. این موضع صحیح و سالمی نیست. امریکا نقش رهبری هم از لحاظ اقتصادی هم از لحاظ نظامی و هم از لحاظ انسانی در اداره جهان دارد. البته این به آن معنا نیست که امریکا دنیا را اداره می کند بلکه می توان گفت مردم کشورش در سایه حکومتی زندگی می کنند که بیش از هر کشوری از عدالت برخوردارند. دموکراسی در این جا شرط نیست بلکه ضرورت است به ویژه در مناطقی که فرهنگ های گوناگون دارند یا ملت هایی در آن زندگی می کنند که آماده پذیرفتن دموکراسی نیستند. امریکا تجربه سال ها دموکراسی را دارد و کشور پیشرفته، صاحب خبره و بافرهنگی در سطح جهان است. برای همین تنها وظیفه ای که دارد این است که همان طور که خود در دموکراسی به سر می برد برای دیگر کشورها نیز فرصتی به وجود آورد تا حکومت ها به شیوه ای معقول بر مردم حکومت کنند.»

ادامه دارد...

ترجمه: علی موسوی خلخالی