اردوغان مرد تنها

دیپلماسی ایرانی: رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه که زمانی با خروش انقلابی خویش بر سر شیمون پرز رئیس جمهور وقت رژیم صهیونیستی در یکی از پانلهای اجلاس داووس در سال 2007 میلادی به رهبر سیاسی محبوب دلها در منطقه تبدیل شده بود و کوچه و بازارهای دنیای عرب در رفتار و منش او تحقق آرزوهای خفه شده خود را می دیدند امروز به مرد تنهای منطقه تبدیل شده است. دور و بر او خالی شده و دوستی در منطقه برای وی باقی نمانده است. تنها کسی که برای او باقیمانده است داعش است و بس. با نگاهی به روابط این کشور با همسایگان خود در می یابیم که این کشور با همه همسایگان خود مشکل دارد. چرا چنین شده است؟ شاید جوابش را در تبدیل شدن "اردوغان سمپاتیک" به "اردوغان کاریزماتیک " جستجو کرد. اردوغان سمپاتیک عدالت طلب بود و ظلم صهیونیستها بر علیه مردم مظلوم فلسطین را بر نمی تابید ولی اردوغان کاریزماتیک قدرت طلب است. تشریفات جدید استقبال از رؤسای جمهور مهمان در کاخ ریاست جمهوری با حضور 16 سرباز نماد امپراطوریهای ترکان در طول تاریخ، اوج تجسم این روح است.

اردوغان سمپاتیک به دنبال توسعه و رفاه مردم ترکیه بود و اردوغان کاریزماتیک دنبال توهم و جاه . اردوغان کاریزماتیک جمهوری ترکیه را امتداد امپراطوری عثمانی مینامد و خود را مکلف به احیای آن می داند. او بر این باور است که قالب جمهوری برای ترکیه فعلی تنگ است و باید با تغییر و تحول سیستمی، ترکیه جدید را بنیان گذاری کرد. ترکیه جدید اسم امروزی عثمانی دیروز است. اردوغان و همکارانش برای پرهیز از تحریک و واکنش منفی منطقه ای نسبت به اهداف توسعه طلبانه این کشور، این اسم را انتخاب کرده اند. او به لطایف الحیل در صدد فراهم آوردن الزامات آن بر آمده است. احیای الفبای عثمانی و تدریس آن در مدارس آخرین مورد از اقدامات وی برای ورود به عالم عثمانی در عصر جدید است.

اردوغان سمپاتیک دنبال تعامل سازنده با منطقه بود و اردوغان کاریزماتیک به دنبال تقابل ستیزنده. اردوغان سمپاتیک پس از دهها سال سردی روابط ترکیه با سوریه چنان تحولی در روابط خود با این کشور پدید آورد که تحسین همگان را برانگیخت. اردوغان سمپاتیک روابط دوستانه با سوریه را از سطح رسمی به سطح روابط خانوادگی با بشار اسد ارتقا داد ولی اردوغان کاریزماتیک با خطای محاسباتی استراتژیک خود همه دستاوردهای سیاست "صفر مشکل" خود با همسایگان را بر باد داد و روابط با سوریه را چنان خصمانه کرد که حاضر شد پناهگاه و حامی داعش باشد تا دوست سوریه. دامن ترکیه امروز، آلوده به حمایت از تروریزم است و اولین اولویت خیر خواهان سیاسی ترکیه شستن دامن این کشور از این آلودگی است. کوبانی برگ رسوائی اردوغان کاریزماتیک است. در حالیکه مردم این منطقه تحت فشار و کشتار تروریستهای داعش بودند وی منتظر سقوط این منطقه بود و نظاره گر کشتار دهها مردم بی پناه و مقاوم کرد شد.

موضوع عراق نیز متفاوت از مورد سوریه نیست. ترکیه ای که با تشکیل کابینه مشترک با عراق در جهت توسعه روابط اقتصادی و تحکیم همکاریهای منطقه ای گام بر میداشت تحت تأثیر توهمات قدرت به جایی رسید که رسما در امور داخلی این کشور دخالت کرده و مخالفین دولت عراق را در کشورش پناهندگی سیاسی داده و در راستای بی ثبات سازی این کشور از هیچ گونه کمک و حمایتی دریغ نورزید. او دفاع از حقوق اهل تسنن را توجیه این سیاست خود قرار داده است و به این ترتیب به تحولات عراق ماهیت مذهبی بخشیده و جنگ مذهبی در این کشور را تشویق کرده است. متأسفانه اردوغان کاریزماتیک نه تنها در عراق که در کل منطقه به دنبال افروختن آتش جنگ شیعه و سنی است. مواضع او در سوریه و یمن نیز بر همین منوال است. این یکی از گناهان نابخشودنی و اشتباه های  فراموش ناشدنی اردوغان کاریزماتیک در منطقه بشمار می رود. یکی از ویژگیهای بنیادی اردوغان کاریزماتیک عدم قبول اشتباه و تکرار آن می باشد. این ویژگی خسارات جبران ناپذیری را در منطقه به بار اورده است. ریخته شدن خون دهها هزار مردم بی گناه سوریه یکی از پیامدهای این رفتار است. الوده شدن منطقه به تروریزم نتیجه دیگر آنست. قدرت، چشم عقل را کور می کند. اردوغان نه تنها حاضر به قبول اشتباهات خود در به خون کشیدن منطقه نیست بلکه اخیرا با عبور از خطوط قرمز روابط دوستی و همسایگی با کشورمان، به تحریک تنها همسایه خویشتن دار و مدارا گر خود، ایران پرداخته است. اردوغان کاریزماتیک در اوج ناچاری و استیصال به بهانه اعلام موضع پیرامون تحولات یمن و با هدف جلب نظر شیوخ مرتجع منطقه، جنون آمیز زبان به گستاخی بر علیه نزدیکترین دوست خود در میان  همسایگان گشوده و  مطالبی را بیان کرده است که در عین کذب بودن، فراتر از حد و ظرفیت او می باشد. اردوغان کاریزماتیک نگران باز شدن گره هسته ای ایران است. او از تغییر ژئوپلتیک منطقه به نفع ایران ناراحت است و بیهوده گوییهای اخیر بازتاب این ناراحتی است. او با الهام از خشونتهای داعش، گستاخی و درشت گویی را شیوه خود ساخته و بر این تصور است که با این شیوه ضمن مرهم گذاشتن بر زخمهای روانی خود، موفق به جلب ارای مردم ترکیه و منطقه خواهد شد. ولی دیری نخواهد پایید که در خواهد یافت که این کار بر سر بن نشستن و شاخه بریدن است.

تاکنون در ترکیه کمتر رهبر سیاسی موفق به کسب جایگاه اردوغان شده است . او باید از این فرصت برای ادامه توسعه اقتصادی ترکیه و نجات مردم خود از فقر و نداری استفاده بکند نه خود زنی و دنبال توهمات رفتن. اردوغان کاریزماتیک ترکیه را به لبه پرتگاه می برد نه ساحل نجات. امروزه اردوغان سمپاتیک گمشده مردم ترکیه است. ما هم دوست داریم اردوغان را "سمپاتیک" ببینیم.

نویسنده: رضا خوئی