حضور قدرتمند روسیه در خاورمیانه

دیپلماسی ایرانی: جایگاه روسیه در منطقه خاورمیانه و نقشی که در تحولات مختلف این ناحیه دارد، مدت ها است که مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته است. این توجه با آغاز بهار عربی و سقوط حکومت های دیکتاتوری در جهان عرب برجسته تر شد تا زمانی که کار به سوریه رسید. در سوریه روسیه قاطعانه در کنار بشار اسد ایستاد و نه اجازه داد در سازمان ملل علیه حکومت بشار اسد تحرکی صورت بگیرد و نه در عرصه میدانی اجازه نزدیک شدن مخالفان اسد به دمشق و غرب سوریه را داد. مساله ای که در کنار حمایت های لجستیکی و سیاسی ایران سبب شد تا بشار اسد بتواند جایگاه خود را در سوریه مستحکم کند و دومینوی سقوط حکومت های عربی متوقف شود. با سقوط حکومت اخوان المسلمین در مصر که روسیه هیچ گاه روابط دوستانه ای با آنها نداشته و روی کار آمدن حکومت جدید نظامیان در این کشور جایگاه روسیه در خاورمیانه برجسته تر شد. به گونه ای که تحلیلگران عموما این گونه تحلیل می کردند که دوران طلایی روابط جهان عرب به ویژه مصر با روسیه احیا شده و مسکو مجددا می رود تا ایالات متحده امریکا و غرب را در خاورمیانه به چالش بکشد.

روزنامه الاهرام، چاپ قاهره در یادداشتی به قلم دکتر عمرو عبدالسمیع به همین موضوع پرداخته و قبل از آن که به این مبحث ورود کند، انتقاد شدیدی را از حکومت سابق اخوان المسلمین می کند و سپس می نویسد: از چیزهای مهمی که باید خارج از کش مکش های فعلی منطقه ای و مسائل مرتبط با روابط قاهره با مسکو بررسی کرد، سطح نزدیکی روابط روسیه با قبرس و یونان است. موضوعی که برای ما مصری ها بسیار اهمیت دارد و جزئی از شراکت استراتژیک ما با یونان و قبرس محسوب می شود. در نوامبر گذشته سامراس، نخست وزیر وقت یونان و انستادیاتیس، رئیس جمهوری قبرس به قاهره سفر کردند و در کاخ الاتحادیه، معاهده های مهمی را با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر امضا کردند. معاهداتی که خشم ترکیه را برانگیخت و سبب شد تا بیش از پیش عیله مصر و معاهدات مزبور وارد عمل شود.

وی در ادامه می نویسد: نزدیکی روابط روسیه با یونان و مصر از آن ناحیه برای ما اهمیت دارد که ما با هر سه کشور توافقات همکاری استراتژیک امضا کرده ایم و روابط نزدیک مسکو با آتن و نیکوزیا می تواند باعث تحکیم روابط قاهره با مسکو شود. تا قبل از این روابط قاهره با مسکو به دلیل رفتارهای غلط محمد مرسی، رئیس جمهوری اخوانی و حضور جماعت اخوان المسلمین در راس هرم قدرت چندان حسنه نبود، اکنون نیز علی رغم این که حکومت اخوانی در مصر سقوط کرده است، هنوز اثراتی از آن دوران بر روابط قاهره – مسکو مشاهده می شود. برای همین هر چه روابط متحدان ما به یکدیگر نزدیک تر شود به سود ما در قاهره تمام خواهد شد.

عمرو عبدالسمیع سپس می نویسد: تحرکات جدید روسیه در خاورمیانه بسیار قابل توجه و بسیار سطح بالا است. این حضور باعث توجه بیشتر کشورهای منطقه و اروپا به روسیه شده است. مثلا سفر رئیس جمهوری قبرس، انستادیاتیس به مسکو که چند روز پیش انجام شد و باعث تقویت همکاری های نظامی قبرس و روسیه شد، در همین چارچوب قابل ارزیابی است. از سوی دیگر اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه که گفت شبه جزیره کریمه که روسیه از اوکراین بازپس گرفته، میهنی برای همه قومیت های روسی، اوکراینی و یونانی است، نشان می دهد که جایگاه روسیه در منطقه تا چه اندازه تقویت شده که رئیس جمهوری روسیه به صراحت صحبت از توسعه دایره هم پیمانانش تا شرق اروپا آن هم تا سطح دو کشور مهم یونان و قبرس که از جایگاه ویژه ای در جئوپولتیک سیاسی منطقه برخوردار هستند، می کند.

ستون نویس روزنامه الاهرام در آخر می نویسد: روسیه اکنون در خاورمیانه موجود است و از اداره های داخلی مصر با قدرت حمایت می کند. حمایت روسیه از مصر می تواند باعث تقویت روابط ما با شرکای مان مثل قبرس و یونان شود که در آخر باعث تقویت قدرت جئوسیاسی مصر می شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11