ظهور و صعود حوثی‌ها

نویسنده: جب بون

دیپلماسی ایرانی: گروه انصار الله موسوم به حوثی در یمن قدرت گرفته اند، تا جایی که عبدالملک الحوثی رهبر این گروه برای ملت یمن بیانیه صادر می کند. عبدالملک الحوثی بعد از ظهر سه شنبه گذشته در سخنرانی خطاب به ملت یمن تصریح کرد هیچ کودتایی در کشور صورت نگرفته و هادی همچنان رئیس جمهور یمن است. اما سوال اینجاست که رهبر یک جنبش سیاسی چه جایگاهی دارد که بخواهد چنین خبر مهمی را به اطلاع یک ملت برساند؟! مساله اصلی این است که عبدالملک الحوثی چطور به یکی از قدرتمندترین چهره ها در یمن تبدیل شد؟

گروه انصار الله در اوایل دهه 1990 در استان صعده واقع در شمال یمن، پایه ریزی شد. در آن زمان، ساکنان استان صعده از عواقب مداخله های همسایه شمالی خود، عربستان سعودی، به ستوه آمده بودند. بیشتر مردم صعده از جمله الحوثی و طرفدارانش از شیعیان زیدی هستند و از این رو، گسترش سریع وهابیت بسیاری را در میان این گروه شیعه نگران ساخت.

با تحولات پس از یازده سپتامبر سال 2001 در جهان، حوثی ها بیش از پیش از روابط علی عبدالله صالح رئیس جمهور وقت با آمریکا، نگران شدند. با افزایش نفوذ خارجی ها در یمن، حوثی ها اعتراضات خود را در صنعا پایتخت یمن آغاز کردند. تنش ها میان جنبش سیاسی حوثی و دولت صالح در سال 2004 به اوج خود رسید؛ در آن زمان صالح نیروهای نظامی را برای دستگیری حسین الحوثی رهبر وقت حوثی ها به صعده فرستاد. حسین الحوثی در حمله نیروهای دولتی کشته و همین مسئله به آغاز شورش ها علیه رئیس جمهور و شیوخ و ژنرال های قدرتمند اطراف وی منجر شد.

روند تغییر شکل حوثی ها

در سال های پس از مرگ الحوثی، این گروه که پیشتر در حاشیه بود و قدرت چندانی نداشت، به تدریج به صورت جنبشی سیاسی و نیرویی قدرتمند، تغییر شکل پیدا کرد. در عین حال، صالح سعی داشت در صنعا، حوثی را به عنوان اقلیت مذهبی زیدی معرفی کند.

به رغم کشتارهای جمعی در صعده و شش سال جنگ، در نهایت حوثی ها پیروز شدند. در ماه نوامبر سال 2009، درگیری ها میان حوثی ها و نیروهای امنیتی یمن به عربستان سعودی کشیده شد. در ماه ژانویه بعد از آن عربستان سعودی با آتش بس موافقت کرد و عبدالملک الحوثی و نیروهای وفادار به وی از سرزمین هایی که تصاحب کرده بودند و پیشتر متعلق به یمن بود، چشم پوشی کردند.

با آغاز تظاهرات گسترده در یمن در سال 2011 علیه دولت صالح، حوثی ها فرصت جدیدی برای افزایش قدرت و نفوذ خود پیدا کردند. آنها در ناآرامی های صنعا به تظاهرکنندگان جوان پیوستند.

پس از اینکه صالح دشمن دیرینه حوثی ها پس از 34 سال از قدرت در یمن کناره گیری کرد، این گروه شیعه در تلاش برای نفوذ در دولت جدید برآمد و به سازمانی سیاسی تغییر شکل یافت که اکنون فرماندهی ده ها هزار نیرو را در منطقه بر عهده دارد. در دوران پس از صالح و تقلای یمن برای جبران خسارت های وارد شده در پی دو سال بحران سیاسی، حوثی ها فرصت یافتند که خود را مهمتر و بزرگتر از یک اقلیت مذهبی معرفی کنند.

پس از کناره گیری صالح، جوانان انقلابی یمن به کلی به حاشیه کشیده شدند و طبق انتظار، درگیری و نزاع برای کسب قدرت در صحنه سیاسی، آغاز شد. در این زمان بود که حوثی ها به عنوان جایگزینی برای نیروهای گارد دوران صالح فعالیت خود را آغاز کردند و نفوذ آنها در پایتخت افزایش یافت.

با افزایش نفوذ و قدرت حوثی ها در پایتخت، نیروها و طرفداران این گروه از صعده خارج شده و در دیگر استان های واقع در شمال صنعا مشغول به فعالیت شدند. در طی دو سال، حوثی ها موفق شدند بخش های وسیعی از استان های عمران و الجوف را تحت کنترل خود درآورند. در اواخر سال گذشته میلادی، حوثی ها که زمانی به عنوان یک اقلیت مذهبی شناخته می شدند، نفوذ خود را تا صنعا گسترش دادند.

تئوری های توطئه

عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور کنونی یمن در ماه سپتامبر گذشته تصمیم گرفت به جای درگیر کردن ارتش آسیب دیده و خسته کشور به جنگی بی حاصل، با حوثی ها توافقنامه صلح امضا کند. حوثی ها تقریبا کنترل را در پایتخت در دست گرفته بودند و دولت هادی نیز در صلحی شکننده، در کنار آنها فعالیت می کرد. حوثی ها ایست های بازرسی در صنعا برپا کردند و حتی برخی در یمن حوثی ها را به همکاری با دشمن دیرینه یعنی علی عبدالله صالح متهم کردند. صالح در سال 2011 طبق توافقنامه ای با میانجی گری عربستان سعودی به شرط مصونیت از مجازات و اجازه زندگی آزادانه در یمن، از قدرت کناره گرفت.

در این حال، بسیاری از مقامات کشورهای غربی این اتهامات را بی پایه و اساس می دانند، چرا که در آن صورت تلاش های دیپلماتیک حوثی ها برای برکناری صالح از قدرت، بی معنا به نظر می رسد.

در ماه ژانویه، در برخی از ایست های بازرسی در صنعا درگیری های غیرمنتظره ای آغاز شد. حوثی ها احمد بن مبارک یکی از مشاوران نزدیک به هادی را دستگیر کردند و اندکی پس از آن درگیری ها میان حوثی ها و نیروهای دولتی به سرتاسر شهر کشیده شد.

زمانی که حوثی ها کنترل را در کاخ ریاست جمهوری در دست گرفتند، بسیاری از کودتا علیه دولت هادی سخن گفتند. اما عبدالملک الحوثی در سخنرانی خود، فساد و نفوذ خارجی ها را در کشور محکوم کرد و به ملت یمن اطمینان داد، اتفاقات رخ داده کودتا نبوده و هادی همچنان رئیس جمهور یمن است.

هنوز مشخص نیست حوثی ها با اقدامات اخیر خود چه اهدافی را دنبال می کنند، اما واضح و مبرهن است که قدرت و نفوذ آنها به شدت در یمن رو به افزایش است. حوثی ها اکنون به دنبال نفوذ در استان مأرب هستند؛ ذخایر نفتی و زیرساخت های برق یمن در این استان است. با این حال، قبایل سنی در این استان راه الحوثی را سد کرده اند.

منبع: گلوبال پست / مترجم: طلا تسلیمی

انتشار اولیه: یکشنبه 5 بهمن 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 12 بهمن 1393