پارانویای برخی آمریکایی‌ها از توافق با ایران

نویسنده: استیو چپمن

دیپلماسی ایرانی: چشم انداز ایران مجهز به تسلیحات هسته ای و تفکر در مورد چنین احتمالی، برخی آمریکایی ها را از ناتوانی دولت در دستیابی به توافق با این کشور به شدت نگران می سازد؛ اما برخی دیگر از عکس این موضوع در هراسند: اینکه آمریکا و ایران به توافق هسته ای دست یابند!

این گروه دوم همان هایی هستند که به شدت از لایحه اعمال تحریم های جدید علیه دولت ایران در صورت شکست مذاکرات و ناتوانی طرفین در دستیابی به توافق تا ماه ژوئیه، حمایت می کنند.

مرکز سیاست گذاری مشترک دو حزب دموکرات و جمهوری خواه در آمریکا ادعا می کند هدف از لایحه (تحریم علیه ایران) این است که «قدرت آمریکا را در میز مذاکرات برای دستیابی به راه حلی صلح آمیز و دیپلماتیک برای جاه طلبی های هسته ای ایران، بالا ببرد.» اما این لایحه همچنین می تواند افرادی را که از هرگونه توافق واقع گرایانه ای با ایران در هراسند، به هدفشان برساند.

یکی از این افراد بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل است که قصد دارد برای شرکت در جلسه مشترک کنگره به واشنگتن سفر کند و انتظار می رود با استقبال قانون گذاران هر دو حزب مواجه شود؛ اگرچه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا استقبال گرمی از نتانیاهو نخواهد کرد و حتی برنامه ای برای دیدار با وی ندارد.

نتانیاهو بر این مسئله اصرار دارد که هرگونه توافقی با ایران نه تنها باید به متوقف شدن فعالیت های هسته ای این کشور منجر شود، بلکه باید پیشرفت های کنونی ایران را نیز خنثی سازد و این در حالی است که اوباما چنین رویکردی در مورد برنامه هسته ای ایران ندارد. از این رو، توافقی که از نظر ایران قابل قبول باشد، به طور قطع از سوی نتانیاهو و متحدانش در کنگره مورد قبول نخواهد بود.

از این رو، اوباما دلایل موجهی برای تهدید به وتوی لایحه تحریم علیه ایران در صورت تصویب این لایحه در کنگره، دارد. جاش روگین و الی لیک از «دیدگاه بلومبرگ/بلومبرگ ویو» گزارش دادند: «موساد (آژانس اطلاعاتی اسرائیل) به مقامات آمریکا و قانون گذاران این کشور گفته است تصویب لایحه تحریم های جدید علیه ایران در کنگره آمریکا، مذاکرات هسته ای با ایران را فرو خواهد پاشید.» (موساد به طور علنی این مطلب را رد کرد.)

نگرانی ها و شکایات منتقدان (توافق هسته ای) از همان زمانی آغاز شد که شش کشور مذاکره کننده با ایران (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه، چین و آلمان) بیش از یک سال پیش موفق شدند به توافق اولیه دست یابند؛ منتقدان همچنین از ادامه مذاکرات پس از اتمام مهلت اولیه برای دستیابی به توافق جامع، ناخشنودند.

اما چارچوب حاصل شده در مقایسه با شرایط پیش از مذاکرات یک پیشرفت بزرگ محسوب می شود. ایران با برخی محدودسازی ها در فعالیت های هسته ای خود موافقت کرده است: برخی از سانتریفوژها را از دور خارج، ذخایر اورانیوم غنی سازی شده در سطح 20 درصد را که می توانستند به مواد اولیه برای تولید تسلیحات تبدیل شوند خنثی، و همچنین با نظارت های بیشتر آژانس بین المللی انرژی اتمی بر فعالیت های هسته ای خود موافقت کرده است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی که اکنون به طور روزانه بر فعالیت های ایران نظارت دارد تایید کرده است که این کشور طبق تعهدات خود در توافق اولیه، عمل می کند.

اوباما در سخنرانی سالانه خود به وضوح به این مسئله اشاره کرد: «ما از پیشرفت بیشتر برنامه هسته ای (ایران) جلوگیری کردیم و ذخایر هسته ای این کشور را کاهش دادیم.» داریل کیمبال مدیر عامل مجمع کنترل تسلیحات تصریح کرد: «اگر بخواهیم با وضوح بیشتری در این باره صحبت کنیم باید بگوییم نگران کننده ترین برنامه هایی که ایران دنبال می کرد را متوقف کرده ایم.»

هیچ تضمینی وجود ندارد که مذاکرات در نهایت به تواقی منجر شوند که ایران را از ساخت بمب هسته ای باز دارد و یا چنین اقدامی را برای این کشور دشوار سازد. ایرانی ها به خوبی از این مسئله مطلع هستند که احتمال حمله به آندسته از دشمنان آمریکا که تسلیحات هسته ای نداشتند (همچون عراق)، بیشتر از کشورهایی است که به این تسلیحات مجهزند (همچون کره شمالی). با توجه به این مسئله، ایران بدون داشتن دلایل و انگیزه کافی احتمالا از چنین قابلیتی صرف نظر نخواهد کرد.

یکی از دلایل ایران (برای مصالحه در زمینه هسته ای) می تواند پایان دادن به تحریم های بین المللی اعمال شده علیه این کشور، و دلیل دیگر می تواند جلوگیری از پیشدستی آمریکا و یا اسرائیل در حمله، باشد.

اما تاریخ نشان می دهد که اعمال تحریم در ترغیب کشورها به رویگردانی از سیاست های ضروری و حیاتی، تاثیر چندانی ندارد. حمله پیشگیرانه نیز تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته ای را به تعویق می اندازد، اما در عین حال به ایران دلیل بیشتری برای دنبال کردن برنامه هسته ای تسلیحاتی می دهد.

مخالفان توافق با ایران معتقدند این کشور با توافقی که امکان دستیابی به تسلیحات هسته ای را به تعویق اندازد، موافقت می کند؛ اما به طور قطع برای همیشه از چنین گزینه ای صرف نظر نخواهد کرد.

مخالفان ایران همچنین بر این عقیده اند که استفاده از زور تنها راه جلوگیری از پیشروی های ایران است و اوباما از موضع ضعف برخورد می کند. از این رو، اگر فشارهای دیپلماتیک و مذاکرات دولت اوباما با ایران به توافقی منجر شود که از دستیابی این کشور به تسلیحات هسته ای جلوگیری کند، این مسئله برای مخالفان و منتقدان خجالت آور خواهد بود.

گزینه توافق دیپلماتیک با ایران همچنین گزینه حمله به این کشور را که آرزوی دیرینه نو محافظه کاران بوده است، به طور کلی از بین خواهد برد. قبل از حمله به عراق یک دیپلمات انگلیسی گفت: «همه می توانند به عراق حمله کنند. مرد واقعی آن است که به ایران حمله کند!» جان بولتون سفیر پیشین سازمان ملل نیز بر این باور است که «حمله اسرائیل (به ایران) تنها راه برای جلوگیری از پیشروی اجتناب ناپذیر تهران در مسیر دستیابی به تسلیحات هسته ای است».

اما در واقعیت، توافق هسته ای می تواند ایران را از دنبال کردن برنامه تسلیحات هسته ای باز دارد و برای آمریکا امکان مقابله با چنین تهدیدی را اگر وجود داشته باشد، فراهم می آورد. (ایران همواره اتهامات در مورد تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته ای را رد کرده است.) از این رو، می توان گفت منتقدان گفتگوهای هسته ای با مسیری که در پیش گرفته اند تنها امکان دستیابی به نتیجه ای صلح آمیز و توافقی دیپلماتیک را از بین می برند.

منبع: شیکاگو تریبیون / مترجم: طلا تسلیمی