مخالفین توافق در ایران و آمریکا دو روی یک سکه‌اند

دیپلماسی ایرانی: با وجود عدم تشابه مشهود میان ایران و ایالات متحده در مذاکرات هسته ای که به زودی آغاز می شود، برای کسانی که این موضوع را از نزدیک دنبال می کنند، شباهت ادراکی و سیاسی میان آمریکایی ها و ایرانی ها قابل توجه است. برای شروع لازم است اشاره کنیم که سیاستگذاران هر دو کشور به وضوح به دنبال توافق هستند. در طرف ایرانی این مقامات تنها شامل وزیر خارجه که مسئول انجام مذاکرات است و رئیس جمهور که به طور مستقیم بر فرآیند مذاکرات نظارت می کند، نیستند، بلکه مهمترین سیاستمدار ایران، رهبر معظم این کشور است.

برای رئیس جمهور روحانی و وزیر خارجه ظریف تقریباً غیرممکن بود تا بدون اجازه و موافقت آیت الله خامنه ای بتوانند توافق اولیه در سال 2013 را امضا کنند. هم رهبر ایران و هم رئیس جمهور ایالات متحده به طور عمومی نسبت به مذاکرات شک و تردید دارند، اگرچه مذاکرات تاکنون موفقیت آمیز بوده است. احتمالاً این شک و تردید تا حدی تاکتیکی است تا در صورت شکست مذاکرات، آسیب های سیاسی داخلی آن محدود شود. اما شک و تردید همچنین نشانه چالش های واقعی ای است که دو طرف در زمینه کسب حمایت داخلی برای توافق با آن روبه رو هستند.

یکی از روشن ترین عناصر تشابه میان دو طرف این است که هر دو دولت در داخل با مخالفت قابل توجهی از عناصر داخلی روبه رو هستند که مخالف هرگونه توافق میان ایران و ایالات متحده هستند. عمل و صدای مخالفین تندروی هر دو طرف همانند یکدیگر است. مخالفین هر دو طرف به دنبال کارشکنی در اقدامات دولت هایشان هستند و به دنبال هرگونه استفاده از عقب نشینی دولت به منظور بهره برداری های سیاسی خودشان هستند (این مخالفین می دانند که اگر مذاکرات شکست بخورد، شکستی بزرگ برای روسای جمهور مخالف آن ها است).

این مخالفین با اهداف بدخواهانه شان به دنبال فشار وارد کردن به رهبرانشان هستند. هر کدام از آنها می گویند به دنبال توافق بهتری هستند، اما حقیقت این است که آنها به هیچ وجه به دنبال هیچ گونه توافقی نیستند. درباره میزان کارشکنی مخالفین در تهران این نکته باید اشاره شود که تندروهای مجلس ایران به دنبال دادن رای عدم اعتماد به ظریف بودند که مذاکرات را مدیریت می کند. البته ظریف به سختی نجات یافت. تنها 125 نفر از 229 قانونگذار به وی رای دادند، در حالی که 86 نفر به وی رای مخالف دادند.

شگرد بزرگ مخالفین طرف مقابل در کنگره ایالات متحده است، جایی که تحریم های جدید توسط سناتورها مارک کرک و رابرت منندز در کنگره قبل مطرح شده بود. تحریم های جدید در حال نگارش است، البته عناصر اصلی آن همان لایحه قبلی است. براساس این طرح اگر ایران توافق اولیه را نقض کند یا واکنشی غیرقابل انتظار صورت دهد – چیزی که تندروهای ایرانی می خواهند - یا میز مذاکره را ترک کند، تحریم های جدید عملی می شوند.

اما فرض کنیم براساس خبرهایی که شنیده می شود تندروهای آمریکایی به دنبال تصویب تحریم های جدید در ماه جاری هستند و این تحریم ها را نقض آشکار توافق اولیه نمی دانند بلکه آن را اقدامی مشروط در صورتی که توافق نهایی تا مهلت مقرر (مارس برای توافق سیاسی و ژوئن برای کل جزئیات فنی) صورت نگیرد، می دانند. حالا تصور کنیم که واکنش تندروهای ایرانی به این قضیه چه خواهد بود. احتمالاً آن ها هم واکنشی همانند تندروهای آمریکایی خواهند داشت. تصور کنید که مجلس ایران در صورت دست نیافتن به توافق تا مهلت مقرر، دولت را مجبور به برداشتن گام هایی کند.

به طور خاص اگر توافقی به دست نیاید، ایران مجدداً دست به ذخیره کردن اورانیوم با غنای پایین خواهد کرد و غنی سازی 20 درصدی را از سر خواهد گرفت. همچنین راکتور اراک در جهتی ساخته خواهد شد که پلوتونیوم تولید کند. به عبارت دیگر لایحه تندروهای ایرانی همانند لایحه تندروهای آمریکایی موجب لغو تعهدات طرفین در توافق اولیه که در نوامبر 2013 به دست آمد می شود و درست همانند تندروهای آمریکایی، تندروهای ایرانی هم توجیه می کنند که لایحه پیشهادی شان به منظور کمک و ارائه انگیزه در مقابل طرف دیگر در روند مذاکرات است.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند

انتشار اولیه: شنبه 20 دی 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 28 دی 1393