هیلاری کلینتون درباره انتخابات ۸۸ چه نوشت؟

دیپلماسی ایرانی: در روزهای اخیر ترجمه های متفاوتی از بخشی از کتاب «انتخاب های دشوار»، خاطرات هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه سابق آمریکا منتشر شده است.

آنچه در ادامه می خوانید ترجمه عینی بخشی از فصل ۱۸ این کتاب تحت عنوان «ایران: تحریم ها و راز ها» درباره انتخابات سال ۱۳۸۸، تفکرات و سیاست های آمریکا در واکنش به اتفاقات ایران است:

شش ماهه دوم سال ۲۰۰۹ با تحولات غیرمنتظره بسیاری همراه بود که شکل مباحثات بین المللی را در مورد ایران به شدت تغییر می دادند.

در ابتدا، مسئله انتخابات ایران پیش آمد. در ماه ژوئن، احمدی نژاد به عنوان پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد که از هر جهت اگر نتیجه تقلبی تمام عیار محسوب نمی شد، به شدت نا امید کننده بود. جمعیت وسیعی برای اعتراض به نتیجه انتخابات، در خیابان های تهران و در سرتاسر کشور تجمع کردند [...] تظاهرات شدت گرفت و به آن لقب «جنبش سبز» داده شد. میلیون ها ایرانی در نمایش بی سابقه اعتراض به خیابان ها ریختند [...] نیروهای امنیتی این اعتراض ها را با خشونت شدید پاسخ دادند. شهروندانی که راهپیمایی های صلح آمیز داشتند، مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و به طور گسترده دستگیر شدند [...] تصویر ویدیویی زن جوانی که به ضرب گلوله کشته شد، ترس و وحشت شدیدی در سرتاسر جهان ایجاد کرده بود.[...]

در کابینه دولت اوباما در مورد چگونگی واکنش به بحث و مناظره نشستیم. من در این گفتگو ها در زمان آغاز اعتراضات گفتم: «ما همانند دیگر کشورهای جهان بر روند اتفاقات در حال وقوع در تهران نظاره گر خواهیم بود و منتظر می مانیم تا ببینیم مردم ایران چه تصمیمی می گیرند. به طور قطع امیدواریم نتیجه، بازتابی از اراده و خواسته ملت ایران باشد.»

رابط هایمان در ایران ما را ترغیب کردند تا حد امکان در این زمینه سکوت کنیم. آن ها نگران بودند که اگر آمریکا در حمایت از معترضان سخنی بگوید و یا اینکه سعی کنیم در امور مداخله کنیم، این مسئله سبب شود رژیم ایران اعتراض ها را تحت عنوان توطئه خارجی بی اعتبار کند. بسیاری از تحلیلگران اطلاعاتی و کار شناسان ایران با این مسئله موافق بودند. با این حال، وسوسه شدیدی برای ایستادگی و اعلام حمایتمان از ملت ایران و ابراز انزجار از شیوه های رژیم وجود داشت. این نقشی بود که مناسب آمریکا و همگام با ارزش های دموکراتیک این کشور بود.

رئیس جمهور پس از گوش سپاری به همه این بحث ها و مناظرات از روی اکراه تصمیم گرفت بهتر است با وارد نکردن آمریکا در میانه بحران، مطابق آرمان های ملت ایران عمل کنیم. این یک تصمیم تاکتیکی دشوار بود که با دید باز گرفته شد. به رغم برخی گمانه زنی ها در آن زمان، دلیل تصمیم این نبود که رئیس جمهور خواستار تعامل با رژیم ایران است و نه ایستادگی در مقابل آن. مسئله این بود که می خواستیم طبق باورمان در مورد صلاح معترضان و برای دموکراسی عمل کنیم. در پشت صحنه، گروه من در وزارت خارجه به طور مداوم با فعالان در ایران در ارتباط بودند و برای جلوگیری از تعطیل شدن توئیتر، به طور فوریتی مداخله کردند؛ قطع شدن توئیتر به معنای از بین رفتن یکی از وسایل اصلی ارتباطی معترضان بود.

اگر به گذشته بنگریم، مطمئن نیستم که خودداری ما از اقدام، انتخابی درست بوده باشد. (خودداری ما از مداخله) رژیم را از سرکوب جنبش سبز بازنداشت و مشاهده این روند به شدت دردناک بود. پیام های معترضانه آمریکا احتمالا تغییری در نتیجه ایجاد نمی کرد و حتی ممکن بود آن را تسریع کند؛ اما اکنون دیگر هیچگاه نمی فهمیم که در آن زمان توانایی ایجاد تغییر را داشتیم یا نه؟! من متاسفم که در آن زمان اعتراض خود را شدید تر اعلام نکردیم و دیگر کشور ها را (به اعتراض) ترغیب نکردیم. در دوران پس از سرکوب (مخالفان) در ایران در راستای تجهیز مخالفان طرفدار دموکراسی به ابزار و فناوری هایی برای مقابله با فشار ها و سانسورهای دولت، تلاش کردم.

در چند سال پس از آن، ما ده ها میلیون دلار سرمایه گذاری کردیم و بیش از پنج هزار فعال (طرفدار دموکراسی) را در سرتاسر جهان آموزش دادیم.

در ماه سپتامبر، در حالی که [آیت الله] خامنه ای و احمدی نژاد کنترل امور را به طور کامل در تهران در دست گرفته بودند، مسئله جدیدی پیش آمد. بیش از یک سال بود که آژانس های اطلاعاتی غربی بر روند ساخت تاسیساتی در زیر کوه های واقع در نزدیکی شهر قم در جنوب غربی تهران نظارت داشتند که گمان می کردند تاسیساتی برای فعالیت های پنهانی ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم است.

* کتاب «انتخاب های دشوار» در تاریخ دهم ژوئن سال ۲۰۱۴ توسط انتشارات «سیمون و شوستر» منتشر شد. هیلاری رودهام کلینتون در این کتاب به نقل خاطرات خود از دوران فعالیت به عنوان شصت و هفتمین وزیر امور خارجه آمریکا پرداخته است.

مترجم: طلا تسلیمی