اعراب به بعد سیاسی مذاکرات فکر می‌کنند

دیپلماسی ایرانی: ترکیه سیاست به صفر رساندن مشکلات با همسایگان را کلید زد اما به آن پایبند نماند. در حالی که کشور سلطنتی عمان که سیاست سکوتش آن را به شهرت رساند به همین سیاست ادامه داد و تا کنون توانسته است دستاوردهای بیشتری در رابطه با همسایگانش برسد. عمان اکنون کشوری است که مورد قبول همه کشورها است و می تواند تضادها را کنار هم جمع کند و همانند جامعه اش که جمع اضداد سنی شیعی تحت نام واحد اسلام است، به حل اختلافات دشمنان فکر کند. عمان در کنار هم نشاندن دو کشور متخاصم ایران و امریکا سهیم است و توانسته از درون مذاکرات سخت جاری میان آنها دالانی باز کند. اکنون همه آنها به میزبانی عمان تلاش دارند دریچه ای روشن برای خروج از این دالان تاریک پیدا کنند. به نظر می رسد که عمان مصمم است زمینه را برای توافق میان دو امپراطور منطقه و جهان مهیا کند.

تهران، که از بار سنگین تحریم های اقتصادی و محاصره های طولانی رنج می برد توانسته است نقشی اثر گذار و بزرگ در جنگ جاری در سوریه که به دیگر نقاط منطقه امتداد یافته است، داشته باشد. واقعیت های بین المللی و تجارب سابق نشان می دهند که اتکای صرف به روسیه به تنهایی نمی تواند جبران خسارت هایی که غرب بر ایران تحمیل کرده است را بکند. در عین حال مسکو نیز از این که نفوذش در دریای خزر و بخشی از آسیای میانه را با ایران هسته ای تقسیم کند، خرسند نیست. روسیه همیشه اهل معامله بوده و همچنان نیز در پرونده های مختلف معامله می کند، همان طور که در تصویب تحریم های شورای امنیت علیه هم پیمانش رای مثبت داد و بر خودداری از دادن سلاح های پیشرفته به ایران پایبند ماند.

ایران برای این که توافقی حاصل شود که به موجب آن در برابر شفاف سازی برنامه هسته ای اش تحریم ها لغو شوند، بسیار بردبار بوده است. ایران خوب می داند پیروزی تنها از طریق صبر ممکن است و اکنون به دنبال فرصتی است تا با قدرت به جمع جامعه جهانی باز گردد. همان طور که در حال حاضر نیز در کاخ سفید بحث بر سر چگونگی رسیدن به توافقی برای رفع تحریم های ایران توسط دولت و کنگره امریکا جریان دارد. امریکا با ایران هسته ای که تهدیدی برای امنیت اسرائیل نباشد و مشکلی برای گذرگاه های نفتی به وجود نیاورد، مشکلی ندارد، در مقابل از ایران می خواهد که به ازای بازسازی و احیای اقتصادش پایه ای مستحکم در مثلث موازنه های منطقه ای باشد تا تضمینی برای مصالح امریکا در سرزمین های عربی به دست آید. آقای کاخ سفید موافق انتقال به رویارویی نظامی با ایران نیست، و اسرائیل نیز بدون آن نمی تواند کاری از پیش ببرد. او برای رسیدن به توافق عجله دارد چرا که نمی خواهد دشمنان جمهوری خواهش در کنگره این فرصت را از او بگیرند، و شاید راز چهار نامه ای که تا کنون به رهبر معظم انقلاب ایران فرستاده است نیز همین مساله باشد.

کشور سلطنتی عمان در پشت میز مذاکرات حاضر است اما نماینده هیچ کس جز خودش نیست. اعراب از این مذاکرات غایب هستند یا این که تصمیم گرفته شده که غایب باشند، و اگر قرار است در جنبه فنی مذاکرات حضور نداشته باشند، قصد دارند حتما درگیر جنبه سیاسی مذاکرات شوند، آنها به دقت تاثیر این مذاکرات را بر موازنه ها و تحولات خاورمیانه و کشورهای پیرامونی خود زیر نظر دا رند و همه چیز را زیر سایه حصول توافق یا عدم حصول آن سبک و سنگین می کنند.

اگر توافق هسته ای حاصل شود، دیگر دو طرف وارد فازهای سیاسی آن نخواهند شد، چرا که قطعا فاز سیاسی بسیار پیچیده تر از فاز هسته ای فنی خواهد بود چرا که تاثیرات منطقه ای دارد. آن گاه در سایه موازنه های عربی و بازی هایی که جریان دارد این احتمال وجود دارد که اعراب نیز بخواهند خود را وارد دور آینده مذاکرات کنند و بخواهند آنها نیز توافقی را به روی میز بگذارند!

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11