واشنگتن به فکر مذاکره با پیونگ‌یانگ هم باشد

دیپلماسی ایرانی: اعلام جدید دولت کره شمالی مبنی بر عدم اجازه ی افراد خارجی به عبور از مرزهای این کشور به خاطر ویروس ابولا، منجر به تمسخر از سوی جهان شده است. بعضی از ناظرین به شوخی در این باره می گویند‍: «مبتلا شدن به ویروس ابولا بهتر از ورود به این کشور است» درحالی که تحولات جهانی سرعتی سرگیجه آور دارند، کره شمالی در دنیای مردگان استالینیستی به سر می برد. اما افزایش زرادخانه ی اتمی دنیای مردگان خنده دار نیست.

تغییرناپذیری ظاهری کره شمالی موجب شده است تا هر گونه تغییر غیر منتظره نشانه ی این باشد که چیزی مهم در حال رخ دادن است. وقتی که یک ماه تصویری از کیم جونگ ایل، رهبر این کشور منتشر نشد، ناظرین بین المللی دچار کنجکاوی شدیدی درباره ی سلامت، امنیت شخصی و باقی ماندن وی در قدرت شدند. حتماً اتفاق مهمی بوده است چون کیم هیچ وقت مراسم های مهمی همچون تجلیل از پدر و پدر بزرگش، کیم جونگ ایل و کیم ایل سونگ را از دست نمی داد.

کیم خیلی زود به کانون توجه ها تبدیل شد، زمانی که با عصا در تصاویر ظاهر شد و دور تازه ای از گمانه زنی ها درباره ی آزادی جفری فول، آمریکایی 56 ساله ای که به خاطر گذاشتن انجیل در اتاق هتلش زندانی شده است، آغاز شد. کره شمالی در سال های اخیر پس از آن که تعدادی از متحدینش را از دست داد، منزوی تر از همیشه شده است. برخلاف این پس زمینه، آزادی فول، می تواند نشانه ای از آمادگی این کشور برای شروع گفتگوها با ایالات متحده باشد که مدت ها است انتظار آن می رود.

اما هرگونه ارزیابی از اهداف کره شمالی بر پایه حدس و گمان است و آزادی یکی از بازداشت شدگان نمی تواند مدرک قانع کننده ای برای این قضیه باشد. آن چه مسلم است این است که عدم وجود هرگونه گفتگوی معنادار پایدار با کره شمالی یک منبع نگرانی جدی است. مقامات کره جنوبی که بهتر از هر کس دیگری خطر کره شمالی را درک می کنند، مدت ها است که نیاز به چنین گفتگوهایی را درک کرده اند. در واقع با وجود امتناع کره شمالی از دادن هر گونه امتیاز واقعی در مورد مسائل حقوق بشر، ملاقات خانواده های دو کشور و کاهش تحرکات نظامی، کره جنوبی مرتباً به دنبال ایجاد یک فرآیند برای این قبیل گفتگوها است.

چالشی که برای ایالات متحده وجود دارد، حمایت از تلاش های کره جنوبی است، که بدون تردید شامل درخواست از همسایه شمالی برای شرکت در دور جدید از مذاکرات هسته ای براساس شرایطی است که قبلاً توافق شده بود. مخالفان این روش اصرار دارند که در مذاکرات واقعی که دو طرف می خواهند به تبادل نظر بپردازند، هیچ جایی برای چنین پیش شرط هایی وجود ندارد. اما واقعیت این است که امتناع کره شمالی از انجام تعهداتش که سال 2005 داده بود، مبنی بر کنار گذاشتن برنامه هسته ای اش، موجب شده است هرگونه بحث و گفتگوی جدی به بن بست برسد.

این هدف مبتنی بر مذاکرات شش جانبه – با حضور چین، ژاپن، کره شمالی و جنوبی، روسیه و ایالات متحده – بود که بیش از یک دهه طول کشید و تمامی کشورهای شرکت کننده در آن امتیازهای مهم اقتصادی و انرژی با تضمین های امنیتی و به رسمیت شناختن دیپلماتیک دادند. پس از سال ها ناکامی، کره شمالی در سال 2007 شروع به اجرای معامله بزرگ کرد. اما بعد بر سر تعهدات که یکی از عناصر حیاتی هر توافقی است، اختلاف نظر به وجود آمد.

موافقت کیم جونگ ایل، رهبر وقت کره شمالی با این تعهدات چندان مشخص نبود، اما شواهد نشان می دهد که چنین امکانی وجود داشته است. مهمترین نشانه، تعطیلی یک راکتور هسته ای بود که در آن زمان مواد لازم برای چند بمب را تولید می کرد و توانایی تولید مواد بیشتر را هم داشت.

در حالی که دو سال تا انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 زمان باقی است، این فرصت وجود دارد تا در مدت زمان باقی مانده، مذاکرات هسته ای سازنده ای با کره شمالی صورت بگیرد. با توجه به سابقه ی مذاکرات، امید ارزش بیشتری در مقایسه با تجربه دارد، چون گزینه های جایگزین دیگری هم وجود ندارند. این در حالی است که ایالات متحده بدون همکاری چین و روسیه نمی تواند در این زمینه پیشرفتی داشته باشد.

منبع: Project Syndicate/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/20

انتشار اولیه: یکشنبه 18 آبان 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 25 آبان 1393