سه نکته تامل برانگیز در باب مناقشه اسرائیل - فلسطین

جنگ اخیر اسرائیل و حماس قسمت دیگری بود از سریال اختلافات میات اسرائیل و فلسطین و به نظر نمی رسد که بتوان این جنگ را قسمت آخر این سریال قدیمی دانست. اما این جنگ مسائل و حاشیه هایی را با خود به همراه داشت که شاید کنار گذاشتن آنها بتواند امیدها را برای تلاش در جهت حل این مناقشه و برقراری صلحی فراگیر دوباره زنده کند.

آن چیزی که باعث می شود نویسنده به این نتیجه برسد چند نکته است که در ادامه به آنها اشاره می شود :

1-   نکته اول اینکه این جنگ از همان ابتدا واکنش هایی را در سطح بین المللی برانگیخت که می توان جهت گیری عمده این واکنش ها را در سمت و سوی مخالفت با اسرائیل دانست ،این واکنش ها در دو سطح دولتی و غیر دولتی و با ابعادی بین المللی قابل تحلیل است. در واقع حجم بالای نقض حقوق بشر و کشته شدن تعداد بسیار زیادی از غیر نظامیان از جمله کودکان دلایل کافی در اختیار کشورها و سازمان های غیر دولتی و همچنین افکار عمومی جهان برای غیرقابل قبول خواندن اقدام اسرائیل قرار داد. شکی نیست که حتی اگر اقدام حماس در موشک پرانی به سمت اسرائیل را علت آغاز این جنگ بدانیم باز هم مطابق با قوانین حقوق بین الملل اقدام هر یک از کشورها در دفاع از خود نباید منجر به واکنشی فراتر از عمل طرف مقابل گردد. موضوعی که اتفاقا اسراییل آن را زیر پا گذاشت و دامنه دفاع از خود را به کودکان و مدارس هم کشاند.

2-  نزدیک شدن حماس و فتح که نمود این قضیه را می توان در روند مذاکرات آتش بس و همچنین در کنفرانس بازسازی غزه مشاهده نمود. قطعا بر سر راه صلح اسرائیل و فلسطین موانع متعددی وجود دارد از مسائل ایدولوژیک در هر دوطرف مناقشه گرفته  تا تلاش کشورهای ثالث برای دستیابی به منافع سیاسی خاص خود در این مناقشه، اما قطعا یکی از موانع  که در سر راه دستیابی به صلح پایدار در طرف فلسطینی وجود دارد اختلافات داخلی میان خودگروه های فلسطینی می باشد اختلاافاتی که از یک سو  مانع اتخاذ رویه سیاسی واحد در طرف فلسطینی می گردد و از طرف دیگر هم منجر به ایجاد تشتت در موضع کشورهای غربی نسبت به سیاست های طرف فلسطینی می گردد.به همین دلیل است که به نظر می رسدحمایت جامعه بین المللی و بویژه کشورهای منطقه ای از هرگونه اقدامی که منجر به رفع اختلاف میان گروههای فلسطینی و نزدیک شدن آنها به یکدیگر شود  می تواند در روند برقراری صلح تاثیر غیرقابل انکاری داشته باشد.به هر حال منافع کشورهای ثالث در مناقشه کهنه شده میان اسرائیل و فلسطین هرچه که باشد بایستی به این تصمیم طرف فلسطینی احترام گذاشت و جهت دستیابی به راه حلی برای پایان دادن به این مناقشه قدیمی از آن حمایت کرد.

3-  اقدام کشورهای اروپایی چون سوئد و بریتانیا در شناسایی کشور فلسطینی مساله دیگری است که از نگاه نویسنده در صورت نگاه کردن به آن در کنار دو نکته گفته شده و بصورت یک کل می تواند دریچه ای باشد بر مسیر پر پیچ و خم حل مناقشه میان اسرائیل و فلسطین، دلیلی که نویسنده برای این موضوع دارد این است که به نظر می رسد بخشی از موانع موجود سر راه حل شدن مناقشه میان اسرائیل و فلسطین علاوه بر موارد گفته شده حمایتی باشد که کشورهای غربی از اسراییل در سطح بین المللی دارند هرچند که اقدام سوئد و مجلس بریتانیا در راستای شناسایی کشوری به نام فلسطین را نمی توان به معنای عدم حمایت این کشورها از اسراییل تفسیر کرد اما آنچه در این میان حائز اهمیت است  بازخوردی است که اسراییل از اقداماتی از این دست      می گیرد  بازخوردی دال بر این که ادامه رویه در پیش گرفته شده و عدم توجه به موازین و قوانین بین المللی  از قبیل کشتار کودکان ،ادامه شهرک سازی ها ، نقض قطعنامه های سازمان های بین المللی و حامی تروریست خواندن شورای حقوق بشر آن هم در صحن علنی مجمع عمومی سازمان ملل در پیش دیدگان جامعه بین المللی و موارد بسیار دیگری از این نوع می تواند در سطح بین المللی و بویژه در میان حامیان غربی اش واکنش هایی را بوجود آورد که چندان خوشایند این کشور نباشد و اصرار بر نادیده گرفتن قوانین می تواند هزینه هایی را برای این کشور به ارمغان آورد.

کنار قرا دادن این سه مورد یعنی مخالفت ها و واکنش  های دولتی و غیر دولتی در سطح بین المللی، توافق میان حماس و فتح بر سر تشکیل یک دولت وحدت ملی و مساله کنترل غزه و نهایتا اقدام اخیر کشورهایی چون سوئد و بریتانیا در به رسمیت شناختن کشور فلسطین و پالس هایی که این موضوع به طرف اسرائیلی القا خواهد نمود همگی می تواند در کمرنگ نمودن تعدادی از موانع صلح نقش بسزا و غیر قابل انکاری داشته باشد. موانعی از جمله عدم وحدت رویه میان گروههای فلسطینی از یک طرف و تفسیر دولت اسرائیل از حمایت کشورهای مهم از خود، مبنی بر  محق دیدن خود و در انزوا دیدن طرف فلسطینی در این مناقشه از سویی دیگر. بدین ترتیب نتیجه گیری که می توان از این بحث داشت این است که حمایت از وحدت گروههای فلسطینی و تلاش  در جهت نزدیک سازی آنها به یکدیگر و همچنین اعمال فشارهای بین المللی بر اسرائیل و عدم حمایت از اقدامات ناقض حقوق بشر و مقررات بین المللی این کشور  بخصوص از طرف کشورهای غربی می تواند در متقاعد کردن دولت اسرائیل برای حرکت جدی در مسیر صلح نقش سازنده ای داشته باشد.

نویسنده: روح اله سوری، دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل