چرا موگرینی بیش از اشتون به فکر ایران است؟

دیپلماسی ایرانی: درحالی که مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های جهانی درحال برگزاری است، اتحادیه اروپا، فدریکا موگرینی وزیر خارجه ایتالیا را به عنوان مسئول سیاست خارجی معرفی کرد. این درحالی است که کاترین اشتون ، مسئول فعلی تا 24 نوامبر که پایان مهلت مذاکرات هسته ای با ایران است، مسئولیت مذاکرات را بر عهده خواهد داشت. درحال حاضر این سوال مطرح می شود که موگرینی چگونه با ایران توافق می کند؟ انتصاب موگرینی (30 آگوست اعلام شده و شروع به کار از 1 نوامبر خواهد بود) خبر خوبی برای رابطه ی اروپا با ایران است. برخلاف اشتون، موگرینی می تواند فراتر از موضوع هسته ای و با دیدی وسیع تر با ایران رابطه برقرار کند.

کاترین اشتون سزاوار تقدیر به خاطر تلاش برای حل مناقشه بر سر برنامه ی هسته ای جنجالی ایران است اما وی علاقمند بود که هرگونه روابط دو جانبه میان اتحادیه اروپا و ایران را به زمانی بعد از حل مسئله هسته ای، موکول کند. انتخاب دستیاران وی نشان  داد که نگاه وی به ایران به جای این که معطوف به خود کشور باشد، بازتابی از مسئله هسته ای بوده است. اکثریت دستیاران وی را افرادی تشکیل می دادند که متعلق به اردوگاه عدم اشاعه تسلیحات هسته ای بودند. این دستیاران تحریم هایی فلج کننده علیه ایران طراحی کردند، در عین حال آنها اقدامات سازنده ای همچون توافق موقت ژنو در نوامبر گذشته را هم انجام داده اند. البته آنها اهمیت عوامل سیاست داخلی ایران را نادیده گرفتند.

شایان ذکر است که هیچ کدام از اعضای میز ایران اداره ی تحت امر اشتون، وی را در سفر آوریل 2014 به ایران همراهی نکردند. چنین تمرکزی بر روی مسئله هسته ای مانع از اعتمادسازی بیشتر میان ایران و اتحادیه اروپا شده است. این کار همچنین مانع از این شد که افتتاح دفتر اتحادیه اروپا در ایران همزمان با گفت و گو درباره امنیت منطقه شکل بگیرد، امری که بسیاری از کارشناسان و دیپلمات های مقیم تهران معتقدند که مهم و مفید می باشد.

موگرینی درحالی جانشین اشتون می شود که اطلاعات بسیار بیشتری در مقایسه با وی دارد. وی به عنوان کارشناس اسلام سیاسی، پیچیدگی های خاورمیانه و نقش مختلف بازیگران منطقه ای را درک می کند. موگرینی در سخنرانی ای که در کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا مورخ 2 سپتامبر داشت، ابراز اطمینان کرد که توافق جامع میان ایران و کشورهای گروه 5+1 تا قبل از پایان مهلت مقرر، به دست خواهد آمد. وی همچنین نگرانی های امنیتی مشروع ایران و دیگر کشورهای منطقه درباره تهدیدات داعش در سوریه، عراق و دیگر کشورها را به رسمیت شناخته است.

موگرینی با آگاهی از این که بازی با حاصل جمع صفر که روشی منسوخ و منطقه را به کشورهای متحدین و سرکش تقسیم کرده است، معتقد به لزوم طراحی چارچوبی جدید برای ایجاد امنیت منطقه ای فراگیر برای مقابله با مشکلات خاورمیانه است. در همین راستا جلسه ای امیدبخش میان مقامات ارشد ایران و عربستان سعودی برگزار شده است. موگرینی در دیدار اخیری که با جواد ظریف، وزیر خارجه ایران داشت، بر لزوم صحبت با همه ی طرفین تاکید کرد.

با این حال با فرض این که موگرینی آماده ایفای نقشی فعال تر برای ارتباط با تهران است  با چالش های بسیاری در این راه روبه رو ست. به غیر از مخالفین سنتی خارجی (گروه های تبعیدی ایرانی و جناح راست لابی های طرفدار رژیم اسرائیل) مجموعه نهادهای اروپا- شامل شورا، کمیسیون، 28 دولت عضو و پارلمان موانع بزرگی پیش روی موگرینی می باشند. موگرینی دارای یک سری مزیت هم است به عنوان نمونه وی برخلاف اشتون، اهل کشوری است که به طور سنتی جزو کشورهای موافق یکپارچگی اروپا به حساب می آید.

موگرینی همچنین مورد حمایت بانفوذترین سیاستمدار اروپایی یعنی آنگلا مرکل قرار دارد. برخی از ویژگی های شخصی اش هم به وی در عمل کردن در محیط های مختلف، حتی محیط های خصمانه کمک می کند. علاوه بر این براساس گفته های یکی از قانون گذاران ارشد اروپایی که خواستار عدم افشای نامش شده است، موگرینی چیزی بیش از وزیر سفرای اروپایی خواهد بودکه اشتون در عمل این گونه نشان می داد. نماینده جدید اتحادیه اروپا در زمینه سیاست خارجی، راهی پرفراز و نشیب در برابر ایران دارد ولی وی نشان داده است که توانایی این کار را دارد.      

منبع: لوبلاگ/ ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: یکشنبه 16 شهریور 1393 / باز انتشار : شنبه 22 شهریور 1393