اگر مالکی کوتاه نیاید، آمریکا چه می‌کند؟

دیپلماسی ایرانی: دولت اوباما از انتخاب نخست وزیر جدید عراق استقبال کرده است و تا به حال هر کاری که می توانسته برای متوقف کردن و خروج نخست وزیر فعلی از قدرت انجام داده است. با این حال با وجودی که نوری المالکی هیچ نشانه ای مبنی بر ترک قدرت از خود نشان نداده است واشنگتن خیلی زود نیاز خواهد داشت که در این مورد تصمیم گیری کند.

در روزی که بغداد و واشنگتن هر دو در عدم قطعیت عمیقی به سر می بردند، فواد معصوم، رئیس جمهور عراق حیدر العبادی، سیاستمدار برجسته شیعی که پیش از این معاون رئیس مجلس این کشور بوده است را مامور تشکیل کابینه کرد. باراک اوباما، رئیس جمهور و جو بایدن معاون وی ضمن تماس با عبادی برای تبریک دریافت این مسئولیت از وی خواستند که به سرعت دولت جدید وحدت ملی را تشکیل دهد. اوباما گفت که ایالات متحده آماده است تا در صورتی که عبادی اقلیت سنی و کرد کشور را در تقسیم قدرت شریک کند حمایت های نظامی لازم را از ارتش این کشور صورت دهد.

اوباما روز دوشنبه گفت: "تنها راه حل پایدار برای عراقی ها این است که با هم متحد شد و یک دولت فراگیر را تشکیل دهند؛ دولتی که منافع مشروع همه عراقی ها را برآورده کرده و بتواند کشور را برای مبارزه علیه داعش متحد کند. عراق امروز گامی امید بخش به سوی جلو برداشته است."

اوباما در این سخنرانی کوتاه عمومی خود حتی یک بار هم نامی از مالکی نبرد تا نشان دهد که کاخ سفید به شدت به دنبال پایان کار این سیاستمدار محافظه کار شیعی است. مقامات ایالات متحده مالکی را به پیروی از سیاست های طایفه ای متهم می کنند که موجب شده است سنی ها روی به شبه نظامیان آورند که خود را دولت اسلامی نامیده اند.

با این حال مالکی درخواست ها برای کناره گیری از قدرت را نپذیرفته است و برخی معتقدند اقداماتی که در این هفته انجام داده است دورنمای تاریک یک کودتا را به ذهن متبادر می کند. مالکی روز شنبه معصوم را متهم به نقض قانون اساسی عراق کرد چرا که معصوم به دنبال جایگزینی برای مالکی بود. در فاصله زمانی کوتاهی پس از آن، تانک ها و سربازانی از واحدهایی که مستقیما تحت فرمان مالکی قرار دارند منطقه سبز عراق محاصره کرده و ایستگاه های بازررسی را در سرتاسر بغداد ایجاد کردند. این اقدامات این شائبه را ایجاد کرد که مالکی به دنبال این است که یا با ارعاب نمایندگان عراقی آنها را مجبور کند که وی را برای سومین بار در قدرت نگه دارند و یا اینکه پارلمان را به کلی منحل کند.

این اقدامات واکنش شدید جان کری را به همراه داشت. وی به مالکی درباره هرگونه استفاده از ارتش عراق برای اهداف سیاسی هشدار داد و گفت استفاده از زور منجر به این خواهد شد که ایالات متحده و متحدانش کمک های خود به عراق را قطع کنند.

وی همچنین گفت: "چیزی که نیاز است همه عراقی ها بدانند این است که اگر فرایند قانون اساسی فعلی این کشور دچار هر گونه خللی شود حمایت های بین المللی از این کشور کاهش پیدا خواهد کرد."

کاملا واضح است که ایالات متحده در صورتی که رهبران عراق از ترک قدرت به صورت مسالمت آمیز امتناع کند، اهرم های کافی را برای تحت فشار قرار دادن مالکی جهت انجام این مهم را داراست.

استیون کوک، محقق شورای روابط خارجی با اشاره به مالکی می گوید: "نمی دانم آیا کسی در ایالات متحده وجود دارد که مالکی کماکان به حرف او گوش دهد در حالی که همه به این موضوع معترفند که ایرانی اهرم فشار بیشتری در قیاس با واشنگتن دارند."

در حالی که واشنگتن می توانست تهدید کند که 800 مشاور نظامی خود را از این کشور خارج می کند و یا در آینده فروش سلاح به عراق را متوقف می کند اما چنین اقداماتی بازپس گیری مناطق از دست رفته عراق از داعش و جلوگیری از پیشروی بیشتر این گروه در شمال را برای بغداد مشکل تر خواهد کرد. کوک می گوید تا مادامی که تهدید داعش باقی بماند واشنگتن با وجود عصبانیت از مالکی حمایت نظامی خود را عراق قطع نخواهد کرد.

وی می افزاید: "کاخ سفید آماده هنوز آماده این نیست که با تنبیه عراقی ها خودمان را تنبیه کنیم."

داگلاس الیونت که پیشتر در شورای امنیت ملی از تصمیم گیران ارشد درباره عراق بوده است می گوید که اقدامات زیادی وجود ندارد که ایالات متحده بتواند مالکی را برای خروج از قدرت تحت فشار قرار دهد اما می گوید که فکر نمی کند رهبران عراقی برای باقی ماندن در قدرت به خشونت متوسل شوند.

الیونت می گوید: "مالکی به تندی حرف می زند و با آخرین کارت های قانونی خود بازی می کند ولی نمی خواهند که به یک چهره منفور بین المللی تبدیل شود."

در صورتی که مالکی نهایتا از قدرت کناره گیری کند کاخ سفید با سوالات سخت جدید درباره راه پیش روی عراق مواجه خواهد شد. اوباما مکررا گفته است در صورتی که مالکی از قدرت خارج شده و یک دولت وحدت ملی بر سرکار بیاید ایالات متحده آماده است که از بغداد حمایت نظامی کند؛ با این حال آقای رئیس جمهور استفاده از سربازان امریکایی را رد کرده است و درباره نوع حمله هوایی مورد نظر خود نیز کاملا مبهم بوده است. با این حال زمانی که عبادی قدرت را در دست گیرد، اوباما مجبور است انتخاب کند که می خواهد تا کجا جلو رود.

منبع: فارن پالیسی / ترجمه: تحریریه دیلماسی ایرانی