عربستان سرخورده از امریکا چشم به خاور دور دوخته است

دیپلماسی ایرانی: تغییرات به وجود آمده در حوزه ژئو سیاسی در خاورمیانه طی سال های گذشته سبب شده است تا عربستان سعودی سیاست تازه ای را اتخاذ کند و رویکردی جدید در استراتژی خود نسبت به کشورهای جنوب شرق آسیا در پیش بگیرد تا به این ترتیب بتواند از مصالح و امنیت منطقه ای خود در سایه کاهش نفوذ و حضور امریکا در خاورمیانه دفاع کند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، به تازگی شورای روابط خارجی امریکا که مرکز مطالعات مستقلی در امریکا محسوب می شود پژوهشی را منتشر کرده است که در آن به استراتژی جدید عربستان سعودی در قبال کشورهای جنوب شرق آسیا پرداخته شده است. تهیه کنندگان این گزارش نتیجه می گیرند که یکی از اهداف مهم عربستان در این تغییر رویکرد افزایش امنیت سیاسی عربستان به ویژه در رقابت با ایران است.

در این مطالعات آمده است که در استراتژی جدید عربستان جایگاه ویژه ای برای هند به عنوان یکی از کشورهای نزدیک به ایران که روابط اقتصادی تنگاتنگی با آن دارد، در نظر گرفته شده و همچنین بر توسعه و تعمیق روابط با پاکستان با هدف رویارویی با توسعه و نفوذ منطقه ای و هسته ای ایران تاکید شده است. همچنین تاکید شده است که باید وابستگی عربستان به ایالات متحده کاهش یابد و رابطه با آن تا سطح حفظ منافع عربستان در منطقه تقلیل یابد.

دانیل مارکی، پژوهشگری که از جمله دست اندرکاران تهیه این گزارش است، در بخشی از این گزارش می نویسد: اگر امریکا باهوش باشد و بتواند به اندازه کافی از فرصت ها استفاده کند باید بتواند از تحرکات ریاض در قبال اسلام آباد و دهلی نو نهایت استفاده را ببرد.

به رغم هزینه های سنگین و سرسام آوری که عربستان سعودی صرف توانایی های نظامی خود کرده اما همچنان نگران مسائل امنیتی هم در بعد داخلی و هم در بعد منطقه ای است و برای همین تلاش دارد برای رفع نگرانی های اقدامات جدیدی را انجام دهد. عربستان بعد از تحولات بهار عربی در سال 2011 بیش از پیش نگران بازتاب سیاسی این تحولات شد و این برداشت را کرد که بهار عربی می تواند تهدیدی برای امنیت داخلی و منطقه ای اش باشد. در عین حال رهبران عربستان استراتژی تازه ای را تعریف کردند تا با بهره برداری از انقلاب های عربی بتوانند فضای گسترده تری را در راستای توسعه منطقه ای خود در رقابت با ایران داشته باشند.

در همین رابطه، تلاش های ایران برای رسیدن به توانایی هسته ای و پذیرفته شدن این موضوع از سوی غرب عربستان را بیش از پیش نگران کرده است. این نگرانی زمانی افزایش می یابد که عربستان به روشنی می بیند ایالات متحده نیز با ایران هسته ای کنار آمده و در عین حال هیچ تلاشی برای راضی کردن و مطمئن ساختن عربستان در رابطه خود با ایران از خود نشان نمی دهد. ریاض بر این باور است که در کش مکش هسته ای ایران با غرب و امریکا، ایران برنده میدان بوده چرا که تلاش می کند از مذاکرات برای رهایی از تحریم های بین المللی و گسترش نفوذ منطقه ای با حفظ توانایی های هسته ای و موشک های بالستیکش نهایت استفاده را ببرد.  

از سوی دیگر عربستان سعودی به روشنی می بیند که واشنگتن نه تنها در سیاست های منطقه ای خود دچار تردید شده بلکه در حفظ رابطه عمیق با عربستان نیز به شک و شبهه افتاده است. این تردید نخستین بار با حمله امریکا به عراق بدون در نظر گرفتن منافع عربستان آغاز شد و اکنون به اوج خود رسیده است.

در عین حال عربستان به روشنی می بیند که ایالات متحده با تلاش برای استفاده از تکنولوژی جدید استخراج نفت و گاز از سنگ قصد دارد وابستگی خود را از لحاظ انرژی به عربستان کم کند. تا پایان دهه نود امریکا نزدیک به 20 درصد از انرژی مورد نیاز خود را از عربستان تامین می کرد در حالی که این رقم در سال های اخیر به 12 درصد کاهش یافته است و پیش بینی می شود این رقم تا پایان 2020 به صفر برسد. با توجه به این تحولات عربستان تصمیم گرفته است که تغییری شگرف در استراتژی خود به وجود آورد و تمرکز خود را از امریکا به شرق آسیا منعطف کرده است. برای همین است که شاهدیم روز به روز روابط عربستان با کشورهای مختلف آسیایی تقویت می شود تا آن جا که با کشورهای بزرگی نظیر چین قراردادهای کلان تسلیحاتی منعقد می کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11