دو مذاکره روی یک میز

دیپلماسی ایرانی: سرانجام پس از تایید و تکذیب های مکرر و موضع گیری های متناقض اعلام شد که دپیلمات شماره 2 وزارت امور خارجه آمریکا با همتایان ایرانی خود در خصوص بحران عراق گفت و گو کرده است. هرچند جان کری ، وزیر خارجه آمریکا برای گفت و گو با ایران در مورد عراق اعلام آمادگی کرده بود اما عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران که هم اکنون برای مذاکرات هسته ای در وین به سر می برد، تاکید کرد حضور ویلیام برنز، معاون کری در مذاکرات هسته ای به معنی مذاکره در مورد عراق نیست. برنز دیپلمات کارکشته آمریکایی است که سابقه مذاکرات محرمانه موفقی با ایران دارد که به توافق هسته ای مقدماتی ژنو منجر شد.

به گزارش لس آنجلس تایمز، برنز روز دوشنبه به مذکرات هسته ای در وین ملحق شد اما انتظار می رفت که در حاشیه این مذاکرات ، رایزنی هایی در مورد بحران پدید آمده در عراق به دنبال اقدامات گروه افراطی داعش، انجام شود. البته پیش از آن حسین امیر عبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه تصریح کرده بود که ایران و آمریکا به همکاری در عراق نیاز ندارند.

به گزارش این روزنامه آمریکایی مقامات ایرانی و آمریکایی اواخر وقت دوشنبه در وین مساله عراق را مورد مذاکره قرار دادند و برای مذاکرات بیشتر در این زمینه نیز رغبت نشان دادند. یک مقام آمریکایی در این زمینه اعلام کرد که همکاری نظامی یا تصمیم گیری استراتژیک در مورد آینده عراق در جریان این مذاکرات مورد بحث قرار نگرفته است. به گفته او طرفین در مورد تاثیر افراطی گری بر منطقه و تهدید های ناشی از آن برای کشورهای منطقه از جمله ایران گفت و گو کردند و بر لزوم حمایت از تلاش های تهران برای مبارزه با افراطی گری تاکید کردند.

مساله همکاری ایران و  آمریکا در مورد عراق در زمره حساس ترین موضوعات قرار دارد. چرا که باوجود حمایت واشینگتن و تهران از دولت نوری المالکی ، هر یک از آنها با نقشی که طرف مقابل در عراق ایفا می کند، موافق نیستند.

از سوی دیگر متحدان آمریکا در منطقه یعنی عربستان سعودی و اسرائیل از همکاری احتمالی ایران و آمریکا در مورد عراق که می تواند به نزدیک تر شدن روابط تهران – واشینگتن و در نتیجه تقویت نقش منطقه ای ایران منجر شود، نگران هستند.

تحلیلگران بر این باورند که ایران و آمریکا احتمالا در بهترین حالت با یک همکاری نظامی محدودی در مورد عراق موافقت می کنند. البته در صورتی که باراک اوباما فرمان حمله هوایی مستقیم به عراق را صادر کند. به این ترتیب تهران و واشینگتن نیاز خواهند داشت که اطلاعات خود را مبادله کنند.

این در حالی است که مقامات دولت اوباما که سعی در تعدیل نگرانی های متحدان شان دارند، می گویند همکاری احتمالی تهران و واشینگتن به اهرم مضاعفی برای ایران در مذاکرات هسته ای تبدیل نخواهد شد. به گفته آنها پیش بینی می شود که بحران عراق بر مذاکرات هسته ای تاثیر نگذارد. آمریکا در سه سال گذشته به سختی تلاش کرد مذاکرات هسته ای را از پیامدهای بحران سوریه ایزوله کند و از سوی دیگر بحران اوکراین نیز نتوانست بر روند مذاکرات هسته ای تاثیر بگذارد. به این ترتیب احتمال می رود که طرفین مذاکرات هسته ای در تحقق هدف خود برای جلوگیری از تاثیرگذاری بحران عراق بر گفت و گو ها، موفق شوند.

وال استریت ژورنال نیز با اشاره به مذاکرات شامگاه دوشنبه نوشت که این گفت و گوهای مستقیم بیشترین مذاکراتی بوده که بین تهران و واشینگتن در مورد عراق انجام شده است. به گزارش این روزنامه آمریکایی، واشینگتن برای تعامل با ایرانیان آمده است ولی این به معنی همکاری نظامی و یا تصمیم گیری استراتژیک نیست. پنتاگون نیز تاکید کرده است که مساله همکاری نظامی ایران و آمریکا در مورد عراق منتفی است.

همکاری ایران و آمریکا یک موضوع حساس برای قانونگذاران آمریکایی به شمار می رود. با این حال سناتور لیندسی گراهام جمهوریخواه که همواره مواضع سرسختانه ای در مورد برنامه های هسته ای ایران داشته می گوید که تهران و واشینگتن باید علیه افراطی گری در عراق همکاری کنند. این در شرایطی است که مقامات تهران و واشینگتن به طور جداگانه از آمادگی کشورهای شان برای کمک به حل بحران عراق سخن گفته اند.

به گفته یک مقام آمریکایی محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که هم اکنون ریاست تیم مذاکره کننده هسته ای ایران را بر عهده دارد پیس از حملات 11 سپتامبر یک مهره کلیدی در رایزنی های ایران و دولت بوش بوده است. البته هنوز روشن نیست که ظریف نیز در مذاکرات دوشنبه حضور داشته است یا خیر.

باوجود برخی موضع گیری های منفی علیه همکاری ایران و آمریکا، تحلیلگران بر این باورند که بحران عراق بدون تعامل ایران و آمریکا قابل حل نیست. از سوی دیگر دو کشور تجربه ای موفق در مورد همکاری در افغانستان دارند. البته مقامات عراق هنوز به اعلام آمادگی تهران برای کمک به این کشور پاسخ نداده اند ودولت نوری المالکی از آمریکا نیز درخواست کمک نکرده است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10