از هجوم سرمایه‌گذاران خارجی تا لزوم فاصله گرفتن از بشار اسد

دیپلماسی ایرانی: با نزدیک شدن به موعد 18 فوریه، زمان آغاز مذاکرات ایران با شش کشور جهانی برای رسیدن به توافق نهایی و رفع تحریم ها از تهران شرکت های بزرگ جهانی رقابتی را برای سرمایه گذاری و پیروزی در قراردادهای اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده اند.

توافق موقت ژنو در نوامبر ماه گذشته میلادی باعث شد تا سرمایه گذاران اشتهای بسیاری برای سرمایه گذاری در بازار عظیم ایران که جمعیتی بالغ بر 75 میلیون نفر دارد و چهارمین ذخایر نفت و دومین ذخایر گاز در جهان را در اختیار دارد، بیابند.

حجم هئیتی بازرگانی ای که هفته گذشته به تهران سفر کرد و شامل بازرگانان و روسای شرکت های بزرگ فرانسوی می شد، نشان می دهد که آنها خود را برای لغو تحریم ها علیه ایران آغاز کرده اند و به زودی رقابتی بزرگ میان کشورها و شرکت های خارجی در این کشور شکل خواهد گرفت. هیئت فرانسوی 166 نفره ای که به تهران سفر کردند شامل 120 شرکت مختلف بود که مجموعه ای از شرکت های اصلی ای که می توانند چرخه اقتصاد را به سرعت به حرکت در آورند، می شد از جمله فعالان بخش های نفت، خودروسازی، صنایع کشاورزی، پتروشیمی، هوایی و صنایع پزشکی.

بعد از کاهش تحریم ها مسئولان ترک در آنکارا نیز انتظار دارند که حجم مبادلات تجاری شان با ایران از 22 میلیارد دلار در سال 2013 به 30 میلیارد دلار در سال جاری افزایش یابد.ایرانی ها وقت خود را برای آغاز مذاکرات تلف نمی کنند، پرونده های آنها برای همه کنفرانس ها یا دیدارهای بین المللی آماده است. در کنفرانس داووس که ماه گذشته برگزار شد، رئیس جمهور حسن روحانی از مناسبت این کنفرانس استفاده کرد و هئیت بزرگی به ریاست وزیر نفت، بیژن زنگه برای فراهم آوردن تمهیدات لازم برای توافقات نفتی با شرکت های بزرگ جهانی به همراه رئیس جمهور در آن جا حاضر شدند.

به رغم این که واشنگتن اعلام کرد که تحریم هایی را متوجه 30 مجموعه جدید متشکل از شرکت ها و افراد به دلیل همکاری با ایران قبل از رفع تحریم ها اعمال کرده است اما بعید نیست که شرکت های بزرگ امریکایی نیز در پی برگزاری مذاکرات سری با ایرانی ها برای دریافت قراردادهای بزرگ اقتصادی با آنها باشند، شبیه همان کاری که در لیبی و قبل از آن در عراق انجام دادند. همه این نگاه ها به سوی تهران هیچ معنایی نخواهد داشت اگر توافق نهایی بر سر پرونده هسته ای ایران حاصل نشود و تحریم ها به طور کامل برچیده نشوند، با همه این احوال این توافق هم در آینده نزدیک به شکل فوری حاصل نخواهد شد بلکه اندک و تدریجی به دست خواهد آمد.  

تحریم ها بر سر سرمایه گذاری فقط محدود به تحریم های امریکا نیست، بلکه ضروری است که گشایشی نسبت به خارج حاصل شود و تسهیلات بیشتر و شفاف تری همراه با گشایش از سوی دولت و از سوی جریان تندرو در جمهوری اسلامی ایران به وجود آید.

گشایش اقتصادی در تهران با خطاب سیاسی جدید این کشور همراه شده است. در کنفرانس امنیتی مونیخ که در ابتدای ماه جاری برگزار شد و محمد جواد ظریف نیز در آن حضور داشت وی از جامعه جهانی خواست که روابط حسنه ای با کشورش برقرار کنند، وی در این کنفرانس گفت که هولوکاست کار وحشیانه ای بود که نباید هیچ گاه تکرار شود، همچنین در طول سخنرانی اش موشه یعالون، وزیر دفاع اسرائیل سالن کنفرانس را ترک نکرد، اتفاقی که روزنامه های اسرائیلی آن را حرکتی بی سابقه توصیف کردند.

این تحولات مقدمه ای برای سفر باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا که قرار است ماه آینده به عربستان سعودی، کشوری که ترس خود را از گشایش در روابط امریکا و ایران پنهان نکرده، سفر کند. ایران از این نگران است که ریاض (که هر گونه بهبود وضعیت دیپلماتیک و نفوذ تهران در منطقه را تهدیدی علیه خود قلمداد می کند) باعث شود که مواضع امریکا در مذاکرات در طول توافق نهایی بر سر برنامه هسته ای ایران تند شود.

قضیه مهم تری که عربستان با اوباما مطرح خواهد کرد، موضوع سوریه است که سیاست های او باعث شد تا امید بسیاری از کشورهای عربی در قبال آن از بین برود، به ویژه که اوباما در لحظه آخر از حمله هوایی به حکومت سوریه سرباز زد و با مسلح کردن مخالفان اسد مخالفت کرد.ایران که برای رسیدن به توافق هسته ای و رفع تحریم ها عجله دارد، ناچار است که مواضعی کمتر متمایل به حکومت سوریه اتخاذ کند و تغییری در سیاستش ایجاد کند.

منبع: سرمقاله القدس العربی/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11