دومیلیارد دلار پول ایران در هند
ابراهیم رحیم پور، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه اشراف کاملی به تحولات کشورهای حوزه اش دارد، مشکلات تک تک کشورها را می داند و با توجه به این نکات، روابط ایران را با آنها تنظیم می کند. حوزه آسیا و اقیانوسیه چالش و مشکل هم کم ندارد، از زندانیان ایرانی محکوم به اعدام تا جابه جایی پول از محل فروش نفت و....
در مصاحبه محتاط است و کمتر وارد جزییات مواضع خود می شود. از معاونانی است که با آمدن محمدجواد ظریف به این معاونت منصوب شده است. پیش تر سفیر ایران در «دوبلین» ایرلند بوده. او اکنون مشغول تنظیم روابط تهران با کشورهای آسیایی و اقیانوسیه است.
می خواهم مصاحبه را از موضوع مهم این روزها شروع کنم، ماجرای رضا ضراب، شهروند ایرانی که در ترکیه دستگیر شده. شما هفته گذشته اعلام کردید که در حال بررسی وضعیت این موضوع هستید. نتیجه بررسی شما به کجا رسیده؟
زمینه های موضوعی که در ترکیه اتفاق افتاده را از قبل، در داخل ترکیه می دیدیم. علایم این ماجرا از قبل در داخل ترکیه مشهود بود. آقای ضراب یک مورد از این مجموعه و داستانی است که در ترکیه اتفاق افتاده.
یعنی موارد دیگری هم وجود دارد، یک مورد ایرانی است یا یک مورد از کل مجموعه؟
نه، این مهم نیست که یک مورد یا چند مورد باشد، مهم کیفیت کار است. یک ایرانی و تعداد زیادی ترک دستگیر شده اند. اینطور نبوده که ماجرا به این یک نفر محدود باشد. مهم این است که در این مجموعه، فردی به نام «رضا ضراب» دستگیر شده و حالا همه توجه به ایران جلب شده. البته باید دقت کنیم که مطبوعات ترکیه کاملا خارج از کنترل و جنجالی هستند، از گذشته هم اینطور بوده. اما همه آنچه در رسانه ها می آید مورد توجه ما نیست. همه اینها را مانیتور می کنیم و البته اطلاعات بیشتر از آن چیزی است که در رسانه ها منتشر می شود.
از بین اطلاعاتی که مانیتور شده، موضوعی هست که بتوانید اعلام کنید؟
نیازی نیست که هر آنچه فهمیدیم را بیان کنیم، بیش از اینکه بخواهیم ببینیم آقای ضراب چه کرده، ما می خواهیم ببینیم که آمریکا با آقای اردوغان چه می کند؟ آنها به شدت وارد ماجرای ترکیه شده اند.
بالاخره رضا ضراب یک شهروند ایرانی است و شما قبلا گفتید که با دولت ارتباطی ندارد، ولی ممکن است با برخی جریان ها ارتباط داشته باشد؟
ما پیگیر این قضیه هستیم. این فرد با دولت فعلی هیچ ارتباطی ندارد. هرچند ادعاهایی مطرح است که با دولت قبلی ارتباط هایی داشته است. در حال بررسی این موضوع هستیم که مشخص شود چه بخشی از این ادعاها صحیح و چه بخشی ناصحیح است.
کدام بخش از ارگان های دولتی در حال بررسی این موضوع هستند؟
وزارت خارجه و وزارت اطلاعات.
وقتی این اتهامات مطرح شد، رسانه هایی تاکید کردند که مساله تحریم موجب چنین اقداماتی شده و ایران با این روش تحریم ها را دور می زند. آیا فعالیت «رضا صراف» نوعی کمک به ایران برای دورزدن تحریم ها بوده؟
«رضا ضراب» فردی ایرانی الاصل و دارای تابعیت ترکیه و جمهوری آذربایجان است. به دلیل شرایط ویژه وی، نمی توانیم درمورد او نظر قطعی بدهیم. بدون تردید دولت ترکیه بیشتر متمایل است که در این مورد اطلاع رسانی کند.
آیا این نحوه دورزدن تحریم ها در ایران وجود داشته؟
ما برای دورزدن تحریم ها از شخصیت ها و ظرفیت های سیاسی استفاده می کنیم تا نان وآب مردم فراهم شود. دورزدن تحریم برای مسایلی سوای نان و آب و داروست. به همین خاطر ما تخطی ای نداشتیم و از راه های مرسوم دنیا استفاده کردیم.
درمورد مشکل جابه جایی و انتقال پول از هند، چندی پیش وزیر صنعت از جابه جایی پول به کشور ثالثی صحبت کردند. کدام کشور قرار است نقش کشور ثالث را ایفا کند؟
ابتدا بگویم؛ علت اصلی تقسیم طلب پول نفت صادراتی به هند؛ به دو قسمت 45 و 55 درصد این است که نمی خواهیم صددرصد پولمان را در هند هزینه کنیم. به همین دلیل قصد داریم بخشی از پولمان را در جای دیگر مصرف و خرید کنیم. بر اساس توافق ژنو قادر هستیم که بخشی از پول نفت را برای خرید دارو، غذا و کمک های انسان دوستانه و بخش دیگری را برای واردات قطعات خودرو و قطعات صنعتی به ارزش چهارونیم میلیارددلار هزینه کنیم. بر همین مبنا، با مبلغی از قیمت فروش نفت می توانیم از کشورهای دیگری سوای هند، خرید داشته باشیم و این بر مبنای سیستم مجاز بین المللی است و دورزدن تحریم هم معنی نمی شود. در مورد خرید و فاینانس برخی پروژه ها نیز مذاکره هایی انجام شده است.
الان چقدر پول ایران در هند مانده ؟
رقم دقیق را نمی دانم. آنچه از پول فروش نفتمان در هند مانده، بالای دو میلیارددلار است.
یعنی دو میلیارددلار از هند طلبکاریم؟
بله، وجه نقد برای خرید در هند داریم.
دولت برای استفاده از این دومیلیارددلار برنامه ریزی خاصی کرده ؟
در سه قسمت خرید جنس، اجرای پروژه با هند، مثل راه آهن، فاینانس، خرید ریل و آهن آلات و سومی خرید کالا از کشورهای دیگری که باید در ازای آن دلار بدهیم، برنامه ریزی هایی شده است.
آیا فکر نمی کنید چندسال دیگر همین قضاوتی که امروز درباره جنس چینی در بازار می شود، شامل حال اجناس هندی هم شود؟
هندوستان دارای ظرفیت های مناسب صنعتی است. در همه زمینه ها از قبیل راه آهن می توانیم روی هند حساب باز کنیم. در مورد مواد خام صنعتی و پروژه هایی مثل پتروشیمی نیز پتانسیل هایی وجود دارد. اینها جزو مواردی است که می خواهیم روی آن مذاکره کنیم.
کشور ثالث در این رابطه کدام است؟
کشورهای متنوعی هستند، در حال بحث هستیم که مورد قبول دو طرف باشد تا تحقق پیدا کند. بعد از نهایی شدن اعلام می شود.
شما در مصاحبه ای آمار شش هزار زندانی و نیز 700محکوم به اعدام ایرانی در کشورهای دیگر را اعلام کردید، بیشترین محکومان در کدام کشورها هستند؟
البته آن آمار هم دقیق نبوده، آمار کمتر از این هم وجود دارد. اما هر عددی هم برای ما قابل توجه است. در قیاس با تعداد ایرانی هایی که به کشورهای دیگر سفر می کنند یا عدد سه میلیون ایرانی مقیم خارج؛ آمار زندانی ها و اعدامی های ایرانی در خارج کشور؛ شاید خیلی ناامید کننده و زیاد نباشد، اما برای ما که ادعای فرهنگی بودن داریم، این عدد زیاد است. مهاجرت غیرقانونی قاچاق و مشخصا موادمخدر و البته قاچاق های دیگر مواردی بوده که متاسفانه در آنها؛ کشته، زخمی، زندانی و اعدامی داشتیم که باعث شده، گاهی، تصویر چندان خوبی از ایران بازتاب نیابد، به ویژه اینکه با تبلیغات ناروا و منفی برخی کشورها هم مواجه هستیم.
تعداد زندانیان ایرانی در کدام کشورها بیشتر است؟
در کشورهای متعددی زندانی داریم. در ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان، مالزی، چین، اندونزی، استرالیا زندانی داریم. اتفاقا دنبال این هستیم که با هماهنگی بخش کنسولی فهرست زندانیان ایرانی در کشورهای دیگر را منتشر کنیم. به عنوان نمونه در کشور ترکمنستان 250زندانی داریم. دنبال توافقنامه استرداد زندانیان با این کشورها هستیم تا زندانیان ایرانی حکم خود را داخل کشور تحمل کنند تا امکان دسترسی به خانواده های خود را داشته باشند.
بیشترین مشکل درمورد زندانیان با کدام کشورهاست؟
نمی توانم کشور خاصی را مثال بزنم. هرکدام از این کشورها قواعد خاصی دارند و به تبع آن قانون ها و قانون گریزی های ویژه خود را. در برخی کشورها افراد با رشوه آزاد می شوند. ما با قانون های مختلفی در این کشورها مواجه هستیم. در برخی از این کشورها هم که قانون مشخصی وجود دارد نیز اجرای ناقص قانون را داریم. در برخی از این کشورها امکان دسترسی کنسولی آسان و در برخی کشورها مشکل است.
اما مهم این است که در شرایطی که موضوع اصلی کار سفارتخانه های ما، تحریم و کمک به مسایل اقتصادی کشور است، موظفیم بخشی از وقت پرسنل را برای سرکشی به ایرانیانی که در زندان گرفتار شده اند، اختصاص بدهیم، تا موضوعاتی مانند گرفتن وکیل، کمک برای برگشت، تنظیم توافقنامه و... را پیگیری کنند. این کارها، بخشی از انرژی نیروی انسانی ما را می گیرد.
گویا در برخی سفارتخانه ها نیز پرسنل ویژه ای برای پیگیری این امور وجود ندارد؟
بله، سفارتخانه های ما با تعدیل نیرو مواجه هستند، در شرایطی که کشورهای قدرتمند و پولدار دنیا هم در برخی کشورها، سفارتخانه هایشان را بستند، ما هیچ سفارتخانه ای را نبستیم. اما با تعدیل نیرو مواجه بودیم. در این شرایط بر پرسنل موجود فشار مضاعف وارد می شود.
چندماهی است که پیش نویس پیشنهادی ایران برای توافقنامه استرداد مجرمان بین ایران و مالزی به این کشور داده شده اما هنوز مالزی با این موضوع موافقت نکرده؟ علتش چیست؟
وقتی متن موافقتنامه ای آماده می شود، کشور دوم باید درموردش نظر بدهد و در مرحله بعد دوباره کشور مطرح کننده پیش نویس، اظهارنظر کند. سفارت هم باید با وزارت دادگستری آن کشور هماهنگی هایی انجام دهد. گاهی این فرآیند خیلی طولانی می شود. البته با کشورهایی هم موافقتنامه استرداد داریم اما ممکن است آن کشور به ما پاسخ ندهد. خاصیت بزرگ موافقتنامه استرداد مجرمان این است که زندانیان ایرانی به خانواده هایشان دسترسی دارند و با توجه به قواعد مرتبط به مرخصی در ایران می توانند بیشتر در کنار خانواده باشند.
زمان انتخابات، موضوع بالابردن ارزش گذرنامه ایرانی مطرح بود، بخشی از کشورهای حوزه معاونت شما در این سال ها صدور ویزا برای ایرانیان را با محدودیت مواجه کرده اند. چه اقدامی در وزارت خارجه برای بالابردن ارزش گذرنامه ایرانی در کشورهای آسیایی در حال انجام است؟
متاسفانه تعداد کشورهایی که برای اتباع ایرانی قواعد صدور روادیدشان را لغو کرده اند، بسیار محدود است. برخی هم که صدور روادید را لغو کرده بودند، در این سال ها پشیمان شدند. به همین دلیل هر فردی که می خواهد از کشور خارج شود باید انرژی زیادی برای گرفتن ویزا صرف کند و از ماه ها پیش با اضطراب دنبال دریافت ویزا باشد به همین دلیل نمی تواند برای سفر یا کار خود برنامه ریزی کند. ایرانیان با این مشکل حاد مواجه هستند. دولت یازدهم، این پدیده را که در چندسال گذشته به مردم ما تحمیل شده، نمی پسندد. اما اینکه چقدر طول می کشد تا این آب رفته به جوی بازگردد، به سیاست های اصولی ما مرتبط است. اینکه در سیاست های اصلی چگونه عمل کنیم. بحمدالله موفقیت هایی بوده و چهره ایران در دنیا تغییر کرده، اما اینکه چقدر طول می کشد تا شاهد تغییر در شرایط گذرنامه ایرانیان باشیم شواهد مشخصی ندارد.
برداشتن محدودیت ویزا در سفرهای رییس جمهوری یا آقای ظریف و شما، به کشورهای دیگر و با امضای تفاهمنامه هایی شدنی است یا نیازمند اقدامات دیگری است؟
نه، همین است. اما باید تصویر عمومی ای که از ایران در دنیا پخش می شود اصلاح شود- این کار انجام شده اما نه قطعی، تا حدودی- باید به ایران به عنوان کشوری دوستدار صلح، آرامش و رعایت حقوق دیگران نگریسته شود این تغییرات تا حدودی صورت گرفته اما اینکه پاسپورت ما همراه با هویت ملی ما شود، زمان بر است. باید با مسایل دیگر تطابق پیدا کند تا به مردم خودمان کمک کنیم و شأن ایرانی موردنظر مقامات عالی کشورمان لحاظ شود.
ایرانیان زیادی در سال های اخیر اقدام به مهاجرت به استرالیا کرده اند، اما قوانین استرالیا در این سال ها تغییر کرده و مهاجران غیرقانونی به یکسری جزایر در اطراف این کشور فرستاده شدند. اقیانوسیه جزو حوزه معاونت شماست. می خواهم بدانم که از سوی معاونت شما، سرکشی به وضعیت ایرانیانی که در جزایر اطراف استرالیا در بازداشت یا اردوگاه نگهداری می شوند، می شود؟
اگر بخواهید که من از سرکشی یک هیات ایرانی به شما خبر بدهم، نه، چنین اقدامی انجام نشده است.
سفارت چطور؟
جزو کارهای سفارت هست که به وضعیت ایرانیان در بند، اسیر و در راه مانده، سرکشی کند. فکر می کنم این کار انجام شده، اما ممکن است شما بگویید کافی نیست. وقتی یک سفارت را تعدیل می کنیم باید به وظایف اساسی خودشان بپردازند. یک نفر در آن واحد نمی تواند به چند منطقه سفر کند، این کار هم هزینه بر است و هم انرژی زیادی از سفارت می گیرد. با ملزومات فعلی ما آنطور که باید همه مشکلات را نتوانستیم مهار و کنترل کنیم. مضاف بر اینکه وقتی تخلف بیش از حد می شود نیز نباید توقع داشت که ما وظایف اصلی مان را کنار بگذاریم و به تخلفات آنها بپردازیم.
درمورد ایرانیان مهاجری که تمایل به بازگشت دارند، چطور؟
سفارت دنبال این موضوع هست و برای کسانی که تمایل به بازگشت دارند، اقدام می کند. البته در کشورهای غربی هم قاعده این است که خود فرد باید تمایل به بازگشت داشته باشد تا او را به کشورش بازگردانند.
چرا در مورد وضعیت این مهاجران در کشورهایی مانند استرالیا یا زندان های مالزی و... اطلاع رسانی انجام نمی شود. مثلا در مورد تغییر قواعد مهاجرت استرالیا؟
خب این جزو وظایف رسانه ملی و رسانه های دیگر است.
مگر وزارت خارجه نمی تواند در مورد موضوعی از صداوسیما درخواست اطلاع رسانی کند؟
می تواند. در مواردی می تواند اقدام اولیه از سوی ما انجام شود. لازم است که این کار انجام شود چون افراد با چشم وگوش های بسته به سوی این کشورها حرکت می کنند. آنها با اطلاعات غلط به سوی جایی می روند که اطلاعات نادرستی از آن دارند و آنجا آنطور که گمان می بردند، کعبه آمالشان نبود.
می توانیم منتظر اطلاع رسانی در این زمینه باشیم؟
پیشنهاد خوبی است. می توانیم با بخش کنسولی در این زمینه صحبت کنیم تا در برنامه های صداوسیما درمورد این موضوعات نیز اطلاع رسانی شود.
موضوع بعدی که می خواهم از شما درموردش بپرسم، ماجرای حادثه سراوان است. شما قبلا از بی توجهی پاکستان به مرزهای ایران گلایه کردید. آیا تفاهمی در این زمینه وجود ندارد که پاکستان را به تامین امنیت در این بخش راغب کند؟
با پاکستان کمیسیون مشترک مرزی داریم که البته مدتی است جلسه آن برگزار نشده. به تازگی تاریخ جدید برگزاری کمیسیون مشخص شده است. در خود مرزها هم پاسگاه مرزی داریم، بین وزرای کشور دوکشور نیز دیدارهایی انجام شده. درمورد توافق ها و تفاهمنامه های بین ایران و پاکستان کمبودی نداریم مشکل در اجرای تفاهم هاست و کاملا مشخص است که در دوره فعلی قدرت هایی موجب حوادثی مانند حادثه سراوان می شوند که فراتر از پاکستان است. دولت پاکستان گویا قادر نیست جلوی این حرکت ها را بگیرد، مشکل اصلی ما این است. من در سفر ماه گذشته ام به پاکستان، رک و صریح این را به وزارت خارجه آن کشور اعلام کردم که این موضوع را جدی پیگیری می کنیم.
بعد از حادثه «سراوان» اخباری منتشر شد که وزارت خارجه به دولت پاکستان گفته اگر چنین اتفاقی رخ دهد، ایران راسا وارد اقدام می شود. آیا این خبرها واقعیت داشت؟
برای دفاع از سرزمین خودمان باید بتوانیم اقدامی انجام دهیم. ولی وضعیت رابطه ما با پاکستان به نحوی نیست که هماهنگی برای انجام چنین اقداماتی وجود داشته باشد. اما کسی ضربه زده و فرار کرده و باید مورد تعقیب قرار گیرد. توقع ما این است که خود پاکستان این کار را انجام دهد اگر در شرایط ضعف باشد و اینگونه رفتارها ادامه داشته باشد ما قطعا طور دیگری برخورد می کنیم.
ما بر سر فروش گاز هم قراردادی با پاکستان داریم، آیا داشتن چنین قرارداد فروشی با پاکستان موجب نمی شود که در واکنش به موضوعاتی مانند سراوان، مجبور باشیم که «کج دار و مریز» عمل کنیم؟
الان وضعیت طوری نیست که برای فروش گاز به کشورهای زیادی رجوع کنیم. این کشورهای دیگر هستند که دنبال گاز ما هستند. بر اساس قراردادهای قبلی، لوله گاز را تا نزدیک پاکستان بردیم اگر پاکستان سهم خود را انجام دهد، می تواند از گاز ما منتفع و بهره مند شود. اگر این اتفاق رخ دهد رفاه و آسایش بیشتری در آن سوی مرزها و فقرزدایی انجام می شود و منجر به این می شود که تروریست و قاچاق موادمخدر در این کشور مهار شود. فقر در آن سوی مرزها باعث ایجاد مساله تروریسم است.
ما لوله گاز را تا نزدیک مرز پاکستان برده ایم اما به دلیل عدم اجرای قرارداد از سوی پاکستان هزینه ای که برای این کار کرده ایم بی فایده مانده. چرا ایران نسبت به چنین موضوعی اعلام خسارت نمی کند؟
این لوله گاز دومنظوره است. هم می تواند به داخل کشور و آن منطقه گازرسانی کند و هم علاوه بر پاکستان به بخش هایی از افغانستان گازرسانی کند. ما نمی خواهیم منتی بر سر پاکستان بگذاریم. ما بر اساس تعهدات خودمان عمل کرده ایم و دنبال محکوم کردن طرف پاکستانی نیستیم. بلکه آنها را تشویق می کنیم که به تعهداتشان عمل کنند. ما می دانیم که طرف پاکستانی به دلایل اقتصادی نتوانسته به تعهدات خود عمل کند، به همین خاطر عجله ای نداریم. باید منتظر باشیم، پاکستان به گاز نیاز دارد، شاید نگاهی هم به ترکمنستان داشته باشد اما با توجه به شرایط افغانستان نمی تواند از گاز ترکمنستان استفاده کند، باید از گاز ایران بهره مند شود.
در مصاحبه محتاط است و کمتر وارد جزییات مواضع خود می شود. از معاونانی است که با آمدن محمدجواد ظریف به این معاونت منصوب شده است. پیش تر سفیر ایران در «دوبلین» ایرلند بوده. او اکنون مشغول تنظیم روابط تهران با کشورهای آسیایی و اقیانوسیه است.
می خواهم مصاحبه را از موضوع مهم این روزها شروع کنم، ماجرای رضا ضراب، شهروند ایرانی که در ترکیه دستگیر شده. شما هفته گذشته اعلام کردید که در حال بررسی وضعیت این موضوع هستید. نتیجه بررسی شما به کجا رسیده؟
زمینه های موضوعی که در ترکیه اتفاق افتاده را از قبل، در داخل ترکیه می دیدیم. علایم این ماجرا از قبل در داخل ترکیه مشهود بود. آقای ضراب یک مورد از این مجموعه و داستانی است که در ترکیه اتفاق افتاده.
یعنی موارد دیگری هم وجود دارد، یک مورد ایرانی است یا یک مورد از کل مجموعه؟
نه، این مهم نیست که یک مورد یا چند مورد باشد، مهم کیفیت کار است. یک ایرانی و تعداد زیادی ترک دستگیر شده اند. اینطور نبوده که ماجرا به این یک نفر محدود باشد. مهم این است که در این مجموعه، فردی به نام «رضا ضراب» دستگیر شده و حالا همه توجه به ایران جلب شده. البته باید دقت کنیم که مطبوعات ترکیه کاملا خارج از کنترل و جنجالی هستند، از گذشته هم اینطور بوده. اما همه آنچه در رسانه ها می آید مورد توجه ما نیست. همه اینها را مانیتور می کنیم و البته اطلاعات بیشتر از آن چیزی است که در رسانه ها منتشر می شود.
از بین اطلاعاتی که مانیتور شده، موضوعی هست که بتوانید اعلام کنید؟
نیازی نیست که هر آنچه فهمیدیم را بیان کنیم، بیش از اینکه بخواهیم ببینیم آقای ضراب چه کرده، ما می خواهیم ببینیم که آمریکا با آقای اردوغان چه می کند؟ آنها به شدت وارد ماجرای ترکیه شده اند.
بالاخره رضا ضراب یک شهروند ایرانی است و شما قبلا گفتید که با دولت ارتباطی ندارد، ولی ممکن است با برخی جریان ها ارتباط داشته باشد؟
ما پیگیر این قضیه هستیم. این فرد با دولت فعلی هیچ ارتباطی ندارد. هرچند ادعاهایی مطرح است که با دولت قبلی ارتباط هایی داشته است. در حال بررسی این موضوع هستیم که مشخص شود چه بخشی از این ادعاها صحیح و چه بخشی ناصحیح است.
کدام بخش از ارگان های دولتی در حال بررسی این موضوع هستند؟
وزارت خارجه و وزارت اطلاعات.
وقتی این اتهامات مطرح شد، رسانه هایی تاکید کردند که مساله تحریم موجب چنین اقداماتی شده و ایران با این روش تحریم ها را دور می زند. آیا فعالیت «رضا صراف» نوعی کمک به ایران برای دورزدن تحریم ها بوده؟
«رضا ضراب» فردی ایرانی الاصل و دارای تابعیت ترکیه و جمهوری آذربایجان است. به دلیل شرایط ویژه وی، نمی توانیم درمورد او نظر قطعی بدهیم. بدون تردید دولت ترکیه بیشتر متمایل است که در این مورد اطلاع رسانی کند.
آیا این نحوه دورزدن تحریم ها در ایران وجود داشته؟
ما برای دورزدن تحریم ها از شخصیت ها و ظرفیت های سیاسی استفاده می کنیم تا نان وآب مردم فراهم شود. دورزدن تحریم برای مسایلی سوای نان و آب و داروست. به همین خاطر ما تخطی ای نداشتیم و از راه های مرسوم دنیا استفاده کردیم.
درمورد مشکل جابه جایی و انتقال پول از هند، چندی پیش وزیر صنعت از جابه جایی پول به کشور ثالثی صحبت کردند. کدام کشور قرار است نقش کشور ثالث را ایفا کند؟
ابتدا بگویم؛ علت اصلی تقسیم طلب پول نفت صادراتی به هند؛ به دو قسمت 45 و 55 درصد این است که نمی خواهیم صددرصد پولمان را در هند هزینه کنیم. به همین دلیل قصد داریم بخشی از پولمان را در جای دیگر مصرف و خرید کنیم. بر اساس توافق ژنو قادر هستیم که بخشی از پول نفت را برای خرید دارو، غذا و کمک های انسان دوستانه و بخش دیگری را برای واردات قطعات خودرو و قطعات صنعتی به ارزش چهارونیم میلیارددلار هزینه کنیم. بر همین مبنا، با مبلغی از قیمت فروش نفت می توانیم از کشورهای دیگری سوای هند، خرید داشته باشیم و این بر مبنای سیستم مجاز بین المللی است و دورزدن تحریم هم معنی نمی شود. در مورد خرید و فاینانس برخی پروژه ها نیز مذاکره هایی انجام شده است.
الان چقدر پول ایران در هند مانده ؟
رقم دقیق را نمی دانم. آنچه از پول فروش نفتمان در هند مانده، بالای دو میلیارددلار است.
یعنی دو میلیارددلار از هند طلبکاریم؟
بله، وجه نقد برای خرید در هند داریم.
دولت برای استفاده از این دومیلیارددلار برنامه ریزی خاصی کرده ؟
در سه قسمت خرید جنس، اجرای پروژه با هند، مثل راه آهن، فاینانس، خرید ریل و آهن آلات و سومی خرید کالا از کشورهای دیگری که باید در ازای آن دلار بدهیم، برنامه ریزی هایی شده است.
آیا فکر نمی کنید چندسال دیگر همین قضاوتی که امروز درباره جنس چینی در بازار می شود، شامل حال اجناس هندی هم شود؟
هندوستان دارای ظرفیت های مناسب صنعتی است. در همه زمینه ها از قبیل راه آهن می توانیم روی هند حساب باز کنیم. در مورد مواد خام صنعتی و پروژه هایی مثل پتروشیمی نیز پتانسیل هایی وجود دارد. اینها جزو مواردی است که می خواهیم روی آن مذاکره کنیم.
کشور ثالث در این رابطه کدام است؟
کشورهای متنوعی هستند، در حال بحث هستیم که مورد قبول دو طرف باشد تا تحقق پیدا کند. بعد از نهایی شدن اعلام می شود.
شما در مصاحبه ای آمار شش هزار زندانی و نیز 700محکوم به اعدام ایرانی در کشورهای دیگر را اعلام کردید، بیشترین محکومان در کدام کشورها هستند؟
البته آن آمار هم دقیق نبوده، آمار کمتر از این هم وجود دارد. اما هر عددی هم برای ما قابل توجه است. در قیاس با تعداد ایرانی هایی که به کشورهای دیگر سفر می کنند یا عدد سه میلیون ایرانی مقیم خارج؛ آمار زندانی ها و اعدامی های ایرانی در خارج کشور؛ شاید خیلی ناامید کننده و زیاد نباشد، اما برای ما که ادعای فرهنگی بودن داریم، این عدد زیاد است. مهاجرت غیرقانونی قاچاق و مشخصا موادمخدر و البته قاچاق های دیگر مواردی بوده که متاسفانه در آنها؛ کشته، زخمی، زندانی و اعدامی داشتیم که باعث شده، گاهی، تصویر چندان خوبی از ایران بازتاب نیابد، به ویژه اینکه با تبلیغات ناروا و منفی برخی کشورها هم مواجه هستیم.
تعداد زندانیان ایرانی در کدام کشورها بیشتر است؟
در کشورهای متعددی زندانی داریم. در ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان، مالزی، چین، اندونزی، استرالیا زندانی داریم. اتفاقا دنبال این هستیم که با هماهنگی بخش کنسولی فهرست زندانیان ایرانی در کشورهای دیگر را منتشر کنیم. به عنوان نمونه در کشور ترکمنستان 250زندانی داریم. دنبال توافقنامه استرداد زندانیان با این کشورها هستیم تا زندانیان ایرانی حکم خود را داخل کشور تحمل کنند تا امکان دسترسی به خانواده های خود را داشته باشند.
بیشترین مشکل درمورد زندانیان با کدام کشورهاست؟
نمی توانم کشور خاصی را مثال بزنم. هرکدام از این کشورها قواعد خاصی دارند و به تبع آن قانون ها و قانون گریزی های ویژه خود را. در برخی کشورها افراد با رشوه آزاد می شوند. ما با قانون های مختلفی در این کشورها مواجه هستیم. در برخی از این کشورها هم که قانون مشخصی وجود دارد نیز اجرای ناقص قانون را داریم. در برخی از این کشورها امکان دسترسی کنسولی آسان و در برخی کشورها مشکل است.
اما مهم این است که در شرایطی که موضوع اصلی کار سفارتخانه های ما، تحریم و کمک به مسایل اقتصادی کشور است، موظفیم بخشی از وقت پرسنل را برای سرکشی به ایرانیانی که در زندان گرفتار شده اند، اختصاص بدهیم، تا موضوعاتی مانند گرفتن وکیل، کمک برای برگشت، تنظیم توافقنامه و... را پیگیری کنند. این کارها، بخشی از انرژی نیروی انسانی ما را می گیرد.
گویا در برخی سفارتخانه ها نیز پرسنل ویژه ای برای پیگیری این امور وجود ندارد؟
بله، سفارتخانه های ما با تعدیل نیرو مواجه هستند، در شرایطی که کشورهای قدرتمند و پولدار دنیا هم در برخی کشورها، سفارتخانه هایشان را بستند، ما هیچ سفارتخانه ای را نبستیم. اما با تعدیل نیرو مواجه بودیم. در این شرایط بر پرسنل موجود فشار مضاعف وارد می شود.
چندماهی است که پیش نویس پیشنهادی ایران برای توافقنامه استرداد مجرمان بین ایران و مالزی به این کشور داده شده اما هنوز مالزی با این موضوع موافقت نکرده؟ علتش چیست؟
وقتی متن موافقتنامه ای آماده می شود، کشور دوم باید درموردش نظر بدهد و در مرحله بعد دوباره کشور مطرح کننده پیش نویس، اظهارنظر کند. سفارت هم باید با وزارت دادگستری آن کشور هماهنگی هایی انجام دهد. گاهی این فرآیند خیلی طولانی می شود. البته با کشورهایی هم موافقتنامه استرداد داریم اما ممکن است آن کشور به ما پاسخ ندهد. خاصیت بزرگ موافقتنامه استرداد مجرمان این است که زندانیان ایرانی به خانواده هایشان دسترسی دارند و با توجه به قواعد مرتبط به مرخصی در ایران می توانند بیشتر در کنار خانواده باشند.
زمان انتخابات، موضوع بالابردن ارزش گذرنامه ایرانی مطرح بود، بخشی از کشورهای حوزه معاونت شما در این سال ها صدور ویزا برای ایرانیان را با محدودیت مواجه کرده اند. چه اقدامی در وزارت خارجه برای بالابردن ارزش گذرنامه ایرانی در کشورهای آسیایی در حال انجام است؟
متاسفانه تعداد کشورهایی که برای اتباع ایرانی قواعد صدور روادیدشان را لغو کرده اند، بسیار محدود است. برخی هم که صدور روادید را لغو کرده بودند، در این سال ها پشیمان شدند. به همین دلیل هر فردی که می خواهد از کشور خارج شود باید انرژی زیادی برای گرفتن ویزا صرف کند و از ماه ها پیش با اضطراب دنبال دریافت ویزا باشد به همین دلیل نمی تواند برای سفر یا کار خود برنامه ریزی کند. ایرانیان با این مشکل حاد مواجه هستند. دولت یازدهم، این پدیده را که در چندسال گذشته به مردم ما تحمیل شده، نمی پسندد. اما اینکه چقدر طول می کشد تا این آب رفته به جوی بازگردد، به سیاست های اصولی ما مرتبط است. اینکه در سیاست های اصلی چگونه عمل کنیم. بحمدالله موفقیت هایی بوده و چهره ایران در دنیا تغییر کرده، اما اینکه چقدر طول می کشد تا شاهد تغییر در شرایط گذرنامه ایرانیان باشیم شواهد مشخصی ندارد.
برداشتن محدودیت ویزا در سفرهای رییس جمهوری یا آقای ظریف و شما، به کشورهای دیگر و با امضای تفاهمنامه هایی شدنی است یا نیازمند اقدامات دیگری است؟
نه، همین است. اما باید تصویر عمومی ای که از ایران در دنیا پخش می شود اصلاح شود- این کار انجام شده اما نه قطعی، تا حدودی- باید به ایران به عنوان کشوری دوستدار صلح، آرامش و رعایت حقوق دیگران نگریسته شود این تغییرات تا حدودی صورت گرفته اما اینکه پاسپورت ما همراه با هویت ملی ما شود، زمان بر است. باید با مسایل دیگر تطابق پیدا کند تا به مردم خودمان کمک کنیم و شأن ایرانی موردنظر مقامات عالی کشورمان لحاظ شود.
ایرانیان زیادی در سال های اخیر اقدام به مهاجرت به استرالیا کرده اند، اما قوانین استرالیا در این سال ها تغییر کرده و مهاجران غیرقانونی به یکسری جزایر در اطراف این کشور فرستاده شدند. اقیانوسیه جزو حوزه معاونت شماست. می خواهم بدانم که از سوی معاونت شما، سرکشی به وضعیت ایرانیانی که در جزایر اطراف استرالیا در بازداشت یا اردوگاه نگهداری می شوند، می شود؟
اگر بخواهید که من از سرکشی یک هیات ایرانی به شما خبر بدهم، نه، چنین اقدامی انجام نشده است.
سفارت چطور؟
جزو کارهای سفارت هست که به وضعیت ایرانیان در بند، اسیر و در راه مانده، سرکشی کند. فکر می کنم این کار انجام شده، اما ممکن است شما بگویید کافی نیست. وقتی یک سفارت را تعدیل می کنیم باید به وظایف اساسی خودشان بپردازند. یک نفر در آن واحد نمی تواند به چند منطقه سفر کند، این کار هم هزینه بر است و هم انرژی زیادی از سفارت می گیرد. با ملزومات فعلی ما آنطور که باید همه مشکلات را نتوانستیم مهار و کنترل کنیم. مضاف بر اینکه وقتی تخلف بیش از حد می شود نیز نباید توقع داشت که ما وظایف اصلی مان را کنار بگذاریم و به تخلفات آنها بپردازیم.
درمورد ایرانیان مهاجری که تمایل به بازگشت دارند، چطور؟
سفارت دنبال این موضوع هست و برای کسانی که تمایل به بازگشت دارند، اقدام می کند. البته در کشورهای غربی هم قاعده این است که خود فرد باید تمایل به بازگشت داشته باشد تا او را به کشورش بازگردانند.
چرا در مورد وضعیت این مهاجران در کشورهایی مانند استرالیا یا زندان های مالزی و... اطلاع رسانی انجام نمی شود. مثلا در مورد تغییر قواعد مهاجرت استرالیا؟
خب این جزو وظایف رسانه ملی و رسانه های دیگر است.
مگر وزارت خارجه نمی تواند در مورد موضوعی از صداوسیما درخواست اطلاع رسانی کند؟
می تواند. در مواردی می تواند اقدام اولیه از سوی ما انجام شود. لازم است که این کار انجام شود چون افراد با چشم وگوش های بسته به سوی این کشورها حرکت می کنند. آنها با اطلاعات غلط به سوی جایی می روند که اطلاعات نادرستی از آن دارند و آنجا آنطور که گمان می بردند، کعبه آمالشان نبود.
می توانیم منتظر اطلاع رسانی در این زمینه باشیم؟
پیشنهاد خوبی است. می توانیم با بخش کنسولی در این زمینه صحبت کنیم تا در برنامه های صداوسیما درمورد این موضوعات نیز اطلاع رسانی شود.
موضوع بعدی که می خواهم از شما درموردش بپرسم، ماجرای حادثه سراوان است. شما قبلا از بی توجهی پاکستان به مرزهای ایران گلایه کردید. آیا تفاهمی در این زمینه وجود ندارد که پاکستان را به تامین امنیت در این بخش راغب کند؟
با پاکستان کمیسیون مشترک مرزی داریم که البته مدتی است جلسه آن برگزار نشده. به تازگی تاریخ جدید برگزاری کمیسیون مشخص شده است. در خود مرزها هم پاسگاه مرزی داریم، بین وزرای کشور دوکشور نیز دیدارهایی انجام شده. درمورد توافق ها و تفاهمنامه های بین ایران و پاکستان کمبودی نداریم مشکل در اجرای تفاهم هاست و کاملا مشخص است که در دوره فعلی قدرت هایی موجب حوادثی مانند حادثه سراوان می شوند که فراتر از پاکستان است. دولت پاکستان گویا قادر نیست جلوی این حرکت ها را بگیرد، مشکل اصلی ما این است. من در سفر ماه گذشته ام به پاکستان، رک و صریح این را به وزارت خارجه آن کشور اعلام کردم که این موضوع را جدی پیگیری می کنیم.
بعد از حادثه «سراوان» اخباری منتشر شد که وزارت خارجه به دولت پاکستان گفته اگر چنین اتفاقی رخ دهد، ایران راسا وارد اقدام می شود. آیا این خبرها واقعیت داشت؟
برای دفاع از سرزمین خودمان باید بتوانیم اقدامی انجام دهیم. ولی وضعیت رابطه ما با پاکستان به نحوی نیست که هماهنگی برای انجام چنین اقداماتی وجود داشته باشد. اما کسی ضربه زده و فرار کرده و باید مورد تعقیب قرار گیرد. توقع ما این است که خود پاکستان این کار را انجام دهد اگر در شرایط ضعف باشد و اینگونه رفتارها ادامه داشته باشد ما قطعا طور دیگری برخورد می کنیم.
ما بر سر فروش گاز هم قراردادی با پاکستان داریم، آیا داشتن چنین قرارداد فروشی با پاکستان موجب نمی شود که در واکنش به موضوعاتی مانند سراوان، مجبور باشیم که «کج دار و مریز» عمل کنیم؟
الان وضعیت طوری نیست که برای فروش گاز به کشورهای زیادی رجوع کنیم. این کشورهای دیگر هستند که دنبال گاز ما هستند. بر اساس قراردادهای قبلی، لوله گاز را تا نزدیک پاکستان بردیم اگر پاکستان سهم خود را انجام دهد، می تواند از گاز ما منتفع و بهره مند شود. اگر این اتفاق رخ دهد رفاه و آسایش بیشتری در آن سوی مرزها و فقرزدایی انجام می شود و منجر به این می شود که تروریست و قاچاق موادمخدر در این کشور مهار شود. فقر در آن سوی مرزها باعث ایجاد مساله تروریسم است.
ما لوله گاز را تا نزدیک مرز پاکستان برده ایم اما به دلیل عدم اجرای قرارداد از سوی پاکستان هزینه ای که برای این کار کرده ایم بی فایده مانده. چرا ایران نسبت به چنین موضوعی اعلام خسارت نمی کند؟
این لوله گاز دومنظوره است. هم می تواند به داخل کشور و آن منطقه گازرسانی کند و هم علاوه بر پاکستان به بخش هایی از افغانستان گازرسانی کند. ما نمی خواهیم منتی بر سر پاکستان بگذاریم. ما بر اساس تعهدات خودمان عمل کرده ایم و دنبال محکوم کردن طرف پاکستانی نیستیم. بلکه آنها را تشویق می کنیم که به تعهداتشان عمل کنند. ما می دانیم که طرف پاکستانی به دلایل اقتصادی نتوانسته به تعهدات خود عمل کند، به همین خاطر عجله ای نداریم. باید منتظر باشیم، پاکستان به گاز نیاز دارد، شاید نگاهی هم به ترکمنستان داشته باشد اما با توجه به شرایط افغانستان نمی تواند از گاز ترکمنستان استفاده کند، باید از گاز ایران بهره مند شود.
منبع: روزنامه شرق
نظر شما :