بیم و امید ها به آخرین مذاکره هسته ای سال 2013

دیپلماسی ایرانی: تیم مذاکره ای کارشناسان هسته ای ایران در حالی فردا صبح عازم ژنو می شود که 201 نماینده مجلس شورای اسلامی امضاء خود را پای طرحی دوفوریتی گذاشته اند که در صورت اعمال تحریم های بیشتر، دولت را ملزم به غنی سازی 60 درصدی می کند. این در حالی است که تیم مذاکره کننده آمریکا نیز با اهرم خود به ژنو می رود. 26 سناتور آمریکایی طرحی را در سنای آمریکا به گردش درآورده اند که در صورت شکست مذاکرات هسته ای یا پایبند نماندن ایران به تعهدات توافقنامه مقدماتی ژنو، تحریم های جدیدی را اعمال می کند.

هر دو این اهرم ها مغایر با متن توافق ژنو است، برای ایران غنی سازی بالای 5 درصد ممنوع اعلام شده و برای آمریکا تصویب تحریم های بیشتر. اما حامیان این اهرم ها می گویند از این طریق موضع مذاکره کنندگان پای میز مذاکره تقویت می شود.

این در شرایطی است که هم اکنون نیز روند مذاکرات به کندی و با دشواری پیش می رود. مذاکرات کارشناسی که بنا بود بر سر تعیین زمان اجرای توافق ژنو باشد، اکنون به بحث بر سر نحوه اجرای توافقنامه شش ماهه ژنو محدود شده است. توافقی که سوم آذرماه بین ایران و گروه 1+5 منعقد شد تا در قبال تعلیق بخشی از برنامه های هسته ای ایران، بخشی از تحریم ها را به حال تعلیق درآورد.

کارشناسان ایران و گروه 1+5 روز دوشنبه برای سومین بار در یک ماه اخیر در مورد نحوه اجرای توافق ژنو تشکیل جلسه می دهند. سخنگوی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می گوید این مذاکرات یک روزه خواهد بود. این در حالی است که دو دور مذاکره قبلی 4 روزه برگزار شد. به گزارش رویترز، برخی تحلیلگران بر این باورند که یک روزه بودن این نشست ناشی از این است که نیاز به رایزنی های بیشتر با پایتخت ها وجود خواهد داشت.

از آنجایی که کشورهای طرف مذاکرات هسته ای با ایران این روزها در تعطیلات کریسمس و سال نو میلادی به سر می برند، واکنش ها به اقدامات اخیر مجلس و اظهارات علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایرن چندان زیاد نبوده است. اما انتظار می رود در مذاکرات کارشناسی فردا، عکس العمل بیشتری به طرح دو فوریتی مجلس و مواضع صالحی در مورد نصب سانتریفوژهای بیشتر نشان داده شود.

این در شرایطی است که هنوز مسائل فنی مذاکرات حل نشده باقی مانده است. کارشناسان هسته ای باید زمان اجرای قرارداد ژنو و روند لغو تحریم ها را مشخص کنند. این در حالی است که لغو تحریم ها تا حدود زیادی به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص روند اجرای تعهدات ایران بستگی دارد. از سوی دیگر اینکه  دقیقا چه تحریم هایی باید لغو شوند و جزئیات امیتازهایی که ایران ارایه می کند نیز اختلاف نظر وجود دارد.

پیش از این برخی دیپلمات ها ابراز امیدواری می کردند توافق ژنو در نیمه دوم ژانویه اجرایی شود، اما با تحولات اخیر، این چشم انداز نیز تا حدودی در ابهام قرار گرفته است.

تا کنون از مجموع 290 نماینده مجلس شورای اسلامی، 201 نماینده طرح دوفوریتی غنی سازی 60 درصدی را امضاء کرده اند و گروهی دیگر نیز به دنبال طرح افزایش شمار سانتریفوژها در ایران هستند. برخی تحلیلگران می گویند تصویب چنین طرح هایی به منزله خاتمه مذاکرات هسته ای خواهد بود. پیش از این مقامات تهران نیز تصویب تحریم های بیشتر در کنگره آمریکا را به منزله مرگ توافق ژنو توصیف کرده بودند.

با این اوصاف در حالی که هیجان ناشی از توافق مقدماتی ژنو موجب شده بود بسیاری به فکر توافق جامع تر باشند، اکنون تمرکز روی گام اول و اجرای توافق مقدماتی است و کمتر از گام های بعدی و پیش بینی توافق نهایی سخنی به میان می آید.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10