سهم ترکیه از توافق ژنو

دیپلماسی ایرانی: برخی بر این باورند که توافق هسته ای مقدماتی ژنو یک پیروزی برای ایران به شمار می رود، زیرا از طریق لغو بخشی از تحریم ها ایران به حدود 7 میلیارد دلار از اموال بلوکه شده اش دست می یابد. اما باید گفت ترکیه برنده بزرگتری است که پس از توافق ژنو می تواند درهای خود را بگشاید و منتظر سرازیر شدن سرمایه از سوی ایران باشد.

ایران سومین بازار بزرگ صادرات ترکیه در سال 2012 بود. در واقع ترکیه بیش از 20 هزار قلم کالا در حال حاضر به ایران صادر می کند که در بین آنها طلا و نقره نیز وجود دارد. این در حالی است که به موجب توافق ژنو، تحریم ها از روی تجارت فلزات ارزشمند برداشته می شود.

کاخ سفید تخمین می زند که تعدیل تحریم ها در بخش های خودروسازی و پتروشیمی می تواند یک و نیم میلیارد دلار درآمد را از آن دولت ایران کند. اما به گزارش رویترز این یک برآورد ساده انگارانه است. روبینی گوبال، تحلیلگر اقتصادی می گوید، ترکیه یک دروازه طلایی است و برای نزدیک به نیمی از سال به ایران در دور زدن تحریم ها کمک می کند. واردات طلا از ترکیه به ایران در سال 2012 به یک میلیارد و 600 میلیون دلار در ماه رسید. به بیان دیگر در صورتی که تحریم ها در تجارت طلا به مدت شش ماه لغو شوند، با استفاده از تجربه گذشته ایران می تواند نزدیک به 9 میلیارد و 600 میلیون دلار کسب درآمد کند. البته در صورتی که معامله پایاپای گاز در برابر طلا از سرگرفته شود.

این در حالی است که به موجب توافق ژنو، ترکیه نمی تواند معامله گاز در برابر طلا با ایران را از سر بگیرد. این توافقنامه به ایران اجازه می دهد از نقدینگی در دسترس برای خرید طلا از ترکیه استفاده کند.

از سوی دیگر بخش نفت نیز وجود دارد. ترکیه بار دیگر شامل معافیت تحریمی از جانب آمریکا شده است. این کشور برای چهارمین بار این معافیت را دریافت کرده و به این ترتیب می تواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد. این به این معنی است که ترکیه می تواند در برابر نفتی که با قیمت تخفیف داده شده از ایران خریداری می کند، لیر پرداخت کند. البته لیر به صورت نقد به ایران پرداخت نمی شود، بلکه در بانک های ترکیه باقی می ماند تا برای خرید کالاهای تولید ترکیه توسط ایران از آن استفاده شود.

در حال حاضر آنکارا اعلام کرده است که می خواهد واردات نفت از ایران را 30 درصد افزایش دهد. اقدامی که به موجب قوانین آمریکا نقض تحریم ها به شمار می رود. به این ترتیب میزان واردات نفت ترکیه از ایران از 105 هزار بشکه در روز به حدود 140 هزار بشکه در روز افزایش پیدا می کند. البته این حجم واردات همچنان کمتر از زمانی است که ترکیه و ایران بدون فشار تحریم ها تجارت می کردند.

از سوی دیگر بانک های ترکیه با اجرای توافق ژنو می توانند مبادلات مالی با ایران انجام دهند. با این اقدام ترکیه می تواند بخشی از کسری بودجه خود را جبران کند.

البته باید گفت که همه چیز بین ایران و ترکیه به خوبی پیش نمی رود. دو کشور در مورد سوریه اختلاف نظر دارند. در حالی که جمهوری اسلامی از بشار اسد حمایت می کند، آنکارا در تلاش برای سرنگون کردن وی است. در عین حال با رو به گرمی نهادن روابط آمریکا و ایران، گزینه نظامی در مورد سوریه کمرنگ تر می شود و ترکیه نیز برای احتمال تبدیل شدن ایران به یک قدرت منطقه ای خود را آماده می کند.

آنکارا هم اکنون اعلام کرده که می خواهد با ایران در کنفرانس ژنو 2 بر سر سوریه همکاری کند. حتی برخی کارشناسان به شوخی می گویند نباید خیلی تعجب کرد اگر در هفته های آتی، وزیر خارجه ترکیه چمدان خود را ببندد و برای ملاقات با اسد به دمشق برود. علاوه بر این، گزارش ها از همکاری اطلاعاتی و جاسوسی آنکارا به تهران خبر می دهد.

در خاتمه باید گفت که در صورت تعدیل تحریم های بیشتر و فروپاشی نظام تحریم ها، ارزش روابط تجاری ایران و ترکیه می تواند به 30 میلیارد دلار در سال برسد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10