شش تفاوت برنامه های هسته ای ایران و کره شمالی

دیپلماسی ایرانی: در چند سال اخیر همواره موضوع مقایسه پرونده هسته ای ایران و کره شمالی مطرح بوده است. برخی منتقدان توافق هسته ای مقدماتی اخیر در ژنو بین ایران و گروه 1+5 نیز ادعا می کنند این توافق بی فایده است چرا که در مورد پیونگ یانگ نیز توافقی امضاأ شد اما در نهایت به نتیجه نرسید و سرانجام کره شمالی با زرادخانه هسته ای در مقابل جهان قرار گرفت. آنچه در زیر می خوانید مقاله روزنامه کریستین ساینس مانیتور است که به جای تشبیه برنامه هسته ای ایران و کره شمالی به ذکر شش دلیل تفاوت این برنامه ها با یکدیگر پرداخته است.

تفاوت عمده برنامه هسته ای ایران و کره شمالی کجاست؟

برنامه کره شمالی، یک برنامه تمام عیار برای ساخت سلاح است . در مقابل ایران همواره تاکید دارد به دنبال تولید انرژی است و هیچگاه کلاهک هسته ای تولید نکرده است. افزون بر این کره شمالی از پیمان منع اشاعه هسته ای خارج شده در حالی که ایران هنوز عضو آن است. پیک هاک سون، تحلیلگر مسائل کره شمالی بر این باور است که پیونگ یانگ نمی تواند هیچ درسی از توافق هسته ای اخیر با ایران بیاموزد. زیرا این کشور با موقعیتی کاملا متفاوت مواجه است. همچنین دو کشور راه های متفاوتی را نیز دنبال می کنند. کره شمالی با پلوتونیوم تولید شده از راکتور پنج مگاواتی، کلاهک های هسته ای تولید کرده است. اما برنامه هسته ای ایران بر مبنای غنی سازی اورانیوم با خلوص بالاست. البته کره شمالی نیز در سال های اخیر برنامه غنی سازی در سطح بالا داشته است و برخی کارشناسان می گویند هم اکنون از این نوع اورانیوم غنی شده نیز کلاهک تولید کرده است که اخیرا در آزمایش هسته ای مورد استفاده قرار گرفت.

عدم تمایل کره شمالی به تولید انرژی هسته ای

به موجب شرایط قرارداد ژنو 1994 بین کره شمالی و آمریکا، کره شمالی می تواند دو راکتور تولید کننده انرژی هسته ای داشته باشد. شرکت کره الکتریک ، کره جنوبی نیز موافقت کرد این راکتورها را با هزینه ای 4 میلیارد دلاری برای کره شمالی بسازد.  ژاپن نیز یک میلیارد دلار از این هزینه را تقبل کرد. آمریکا نیز سالانه 500 هزار تن سوخت نفت سنگین ( به ارزش 50 میلیون دلار) به کره شمالی فرستاد تا نیاز انرژی این کشور تامین شود. اما این قرارداد در سال 2002 ملغی شد، زیرا کره شمالی تولید کلاهک هسته ای را آغاز کرد و عهد خود را شکست. اکنون کره شمالی با یک تاسیسات 200 مگاواتی انرژی هسته ای تولید می کند اما با توجه به تحریم های بین المللی بر سر برنامه های هسته ای تسلیحاتی اش، با مشکلات عدیده ای در این نیروگاه دست به گریبان است.

گستره پیشرفت برنامه های هسته ای کره شمالی

سیا بر این باور است که کره شمالی دست کم 12 سلاح هسته ای در اختیار دارد و در سال های 2006، 2009 و 2013، آزمایش های هسته ای انجام داده است. به نظر می رسد که کره شمالی برای چهارمین آزمایش هسته ای خود آماده می شود. تاسیسات هسته ای کره شمالی در سطح کشور پراکنده اند و مایه افتخار پیونگ یانگ به شمار می روند. از سوی دیگر قانون اساسی کره شمالی نیز سال گذشته تغییر کرد تا بند کشور مجهز به سلاح هسته ای به آن افزوده شود. از سوی دیگر کره شمالی موشک های دوربردی تولید می کند که می تواند تا هاوایی و آلاسکا پیش برود.  با این حال کارشناسان در مورد اینکه کره شمالی قادر باشد کلاهک های هسته ای را روی این موشک های دوربرد نصب کند، دچار تردید هستند.

همکاری ایران و کره شمالی

جورج بوش، رئیس جمهور اسبق آمریکا در سال 2002 ، ایران و کره شمالی را در فهرست محور شرارت قرار داد. یکی از دلایل او نیز این بود که ایران و کره شمالی در برنامه های هسته ای و موشکی همکاری می کنند. برخی گزارش ها حاکی از آن است که کره شمالی به ایران موشک صادر کرده و در تامین تجهیزات هسته ای نیز نقش داشته است. از سوی دیگر کره شمالی نیز برای غنی سازی با خلوص بالا از ایران سانتریفوژ وارد کرده است.

تاثیر تحریم ها بر کره شمالی در مقایسه با ایران

کره شمالی 80 درصد سوخت و نیمی از مواد غذایی مورد نیاز خود را از چین وارد می کند. به این ترتیب ارتش یک میلیون و یکصد هزار نفری کره شمالی می تواند زنده بماند و بخشی از نخبگان نظامی و شهروندان نیز در شرایطی نسبتا راحت زندگی می کنند. اما گزاش ها حاکی از آن است که دست کم نیمی از جمعیت 25 میلیون نفری این کشور در فقر و شرایط نابسامان بهداشتی زندگی می کنند. هرچند تحریم های سازمان ملل مانع کالاهای لوکس برای مقامات این کشور می شود اما مقامات پیونگ یانگ همچنان به خرید کالاهای لوکس ادامه می دهند.  از آنجایی که کره شمالی بر خلاف ایران تولید کننده بزرگ نفت به شمار نمی رود، تحریم آن نیز تاثیری بر اقتصاد جهانی ندارد. تولیدات کره شمالی به موشک و تجهیزات هسته ای محدود می شود که تحت تحریم های جهانی قرار دارد.

نقش چین

نقش چین نیز دیگر عامل مهم در تفاوت برنامه های هسته ای کره شمالی و ایران به شمار می رود. کره شمالی به طور گسترده ای تحت نفوذ چین قرار دارد. پیونگ یانگ روابط خوبی با ژاپن ندارد اما در عین حال حمایت نظامی و اقتصادی چین از کره شمالی موجب می شود که سیاست های پیونگ یانگ تحت کنترل چین باشد.  از سوی دیگر چین به سرمایه گذاری در کره شمالی ادامه می دهد و از این طریق مانع رو به زوال نهادن دولت پیونگ یانگ می شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10