بیم و امید واشنگتن از نزدیکی به تهران

دیپلماسی ایرانی: جان کری، وزیر امور خارجه امریکا بلافاصله بعد از مذاکرات ژنو راهی منطقه شد تا متحدان امریکا را نسبت به توافق احتمالی در مذاکرات هسته ای با ایران مطمئن کند. وی به کشورهای منطقه خیج فارس آمد تا به آنها بفهماند که نزدیکی به ایران به معنای دور شدن از آنها نیست. وی در امارات در جمع خبرنگاران گفت که باید به امریکا فرصت دهند تا ببینند مذاکرات با ایران به کجا می رسد.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سفر هفته گذشته جان کری به ریاض را چندان اطمینان بخش ندانستند و آن را نیرنگی از سوی واشنگتن در سایه نزدیکی اش به ایران که از قدرت گرفتن و نفوذ منطقه ای اش به شدت ترسیده اند، قلمداد کردند.

ناظران می گویند که کری در جریان دیدارش با شیخ محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی تاکید کرد که واشنگتن به هیچ وجه به فکر ایجاد رابطه ای با ایران به حساب هم پیمانان سنتی اش در منطقه نیست. آنها می گویند هدف کری به ابوظبی و قبل از آن به ریاض تلاش برای کاهش نگرانی های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است. اعراب این منطقه می گویند که کاخ سفید به ریاست باراک اوباما به دنبال تغییر هم پیمانان منطقه ای اش است و در این میان ایران برایش اولویت دارد.

تلاش برای حفظ نزدیکی امریکا با کشورهای عربی منطقه با وضعیت جاری در مصر و سوریه و رابطه اش با ایران و رابطه تهران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تناقض دارد، آن هم دقیقا زمانی که واشنگتن بخشی از کمک های سالانه خود را به قاهره و دولت مورد حمایت کشورهای عربی این حوزه متوقف کرده است. در عین حال آنها به روشنی می بینند که امریکا بر روی موفقیت های اخوان المسلمین حساب باز کرده بود در حالی که آنها اخوانی ها را دشمن ایدئولوژیک و بالفعل برای خود می دانند.

کشورهای عربی حوزه خلیج فارس (عربستان، امارات متحده عربی، کویت) 12 میلیارد دلار به دولت جدید مصر برای درمان وضعیت اقتصادی و جبران وضعیت به جا مانده از دوران اخوان المسلمین کمک کرده اند. در واکنش به این رفتار امریکا دولت مصر اعلام کرد که قصد دارد در روابط نظامی و امنیتی خود تنوع دهد و برای تبدیل این نیت خود به عمل به فکر احیای روابط نزدیکش با روسیه افتاده است.

در همین راستا قرار است ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تا پایان ماه جاری میلادی به مصر سفر کند که بسیاری از تحلیلگران این سفر را تاریخی و آغاز تحولی در روابط روسیه با جامعه عربی و مصر از یک سو و روابط مصر با جامعه جهانی و دور شدن از امریکا به عنوان یک هم پیمان سابق قلمداد می کنند. قرار است تا زمان سفر پوتین به قاهره مقام های نظامی و امنیتی و همچنین سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه سفرهای مکرری را به مصر انجام دهند تا در زمان سفر ولادیمیر پوتین به این کشور زمینه های امضای توافق نامه های بزرگ به ویژه در زمینه های امنیتی، تسلیحاتی و نظامی فراهم شده باشد.

این در حالی است که عربستان سعودی نیز در اعتراض به توافق روسی – امریکایی بر سر قضایای سوریه و خلع سلاح شیمیایی این کشور به جای سرنگونی حکومت حاکم بر آن و انجام حمله نظامی به سوریه از عضویت در شورای امنیت سازمان ملل چشم پوشی کرد که به رغم فشارهای امریکا و حتی رایزنی های کری در ریاض حاضر به بازگشت از این تصمیم خود نشد.

برگه ای که عربستان در تعامل با امریکا بازی کرد، از رد عضویت در شورای امنیت سازمان ملل گرفته تا واکنش هایی که شخصیت های عربستانی در قبال رفتارهای امریکا بروز دادند سبب شد تا جان کری، وزیر امور خارجه امیر با امیر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان در پاریس دیدار کند و بعد از سفر به ریاض به ابوظبی نیز سفر کند تا تاکید کند که نگرش باراک اوباما نسبت به دوستانش در خلیج فارس به هیچ وجه تغییر نکرده است.

تحلیلگران سیاسی می گویند که کاخ سفید به شدت از این نگران است که ایران آن را در جمع کشورهای طرفدار خود گنجانده باشد و بخواهد وعده های سطحی بر سر غنی سازی اورانیوم به امریکا بدهد اما در ادامه سیاستی دیگر را دنبال کند. این چیزی است که از اظهارات اخیر جان کری در ابوظبی که گفت "ما نه کوریم و نه ساده لوح" برداشت می شود. وی با این اظهارات تلاش کرد که این مساله را روشن کند که تلاش برای توافق هسته ای با ایران به معنای فراموش کردن دوستان عرب امریکا نیست.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: پنجشنبه 23 ابان 1392 / باز انتشار: دوشنبه 27 ابان 1392