گزارش راهبردی دو اندیشکده آمریکایی از پول ایران

دو اندیشکده آمریکایی به بررسی آثار تحریم های بین المللی بر ذخایر ارزی ایران پرداخته و بر این باورند که فشار هر چه شدیدتر بر این ذخایر می تواند به همکاری بیشتر ایران در مذاکرات هسته ای آینده منتهی شود.

به گزارش اشراف، اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی « و موسسه «اقتصاد جهانی روبینی» در گزارشی راهبردی به قلم «مارک دوبوویتز»، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی ، و «راشل زیمبا» مدیر بازارهای نوظهور موسسه اقتصاد جهانی روبینی به تنظیم نخستین گزارش عمومی موجود از دارایی ها و ذخایر ارزی ایران پرداخته و این عوامل اقتصادی را مؤلفه ای مهم در تصمیمات مذاکره کنندگان ایرانی در دور قریب الوقوع گفت وگوهای هسته ای ارزیابی می کند. این گزارش به طرح 9 اقدام مشخص برای اعمال فشارهای بیشتر بر ذخایر ارزی ایران پرداخته که معتقد است می تواند ایرانیان را متقاعد سازد که ادامه برنامه هسته ای، اقتصاد ایران را به آستانه فروپاشی خواهد رساند.

سایت خبری تحلیلی اشراف بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان و تصمیم گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه های اندیشکده های غربی منتشر می کند و دیدگاه ها، ادعاها و القائات این گزارش ها هرگز مورد تأیید اشراف نمی باشد.

■ ذخیره ارزی، عاملی کلیدی در محاسبات راهبردی سران ایران و موفقیت مذاکرات به شمار می آید ■

با توجه اینکه تنها چند روز دیگر به دور آینده گفت وگوهای گروه 1+5 باقی مانده است، «بنیاد دفاع از دموکراسی » و موسسه «اقتصاد جهانی روبینی»، اقدام به انتشار گزارش تازه ای با عنوان «پول ایران چه زمانی تمام می شود؟» آثار تحریم ها بر ذخایر ارزی ایران و تراز پرداخت ها کرده اند. این گزارش نخستین گزارش عمومی در زمینه ارزیابی دارایی های ایران محسوب می شود؛ این دارایی ها عاملی کلیدی در محاسبات راهبردی سران ایران به شمار می آید که می تواند بر روند مذاکرات آینده برای دستیابی به توافقی بر سر برنامه هسته ای این کشور تأثیر چشمگیری داشته باشد.

■ ذخایر ارزی ایران برای دست کم 12 ماه دیگر کافی است ■

طبق این گزارش، ایران علی رغم تمام تحریم های بین المللی طراحی شده برای ممانعت از پیشرفت های هسته ای این کشور، در کمتر از یک سال می تواند به توانمندی های حساس هسته ای دست یابد. با وجود اینکه ذخایر ارزی در دسترس این کشور، کاهش چشمگیری یافته است، اما ایران هنوز از ذخایر و دارایی های «ثبت نشده» کافی برای گذران امور خود برای اگر نه بیشتر، که دست کم 12 ماه برخوردار است.

با این حال، به گفته دوبوویتز و زیمبا، با توجه به فشارهای سیاسی داخلی موجود بر رئیس جمهور ایران، حسن روحانی، که وی را به عمل به تعهدات خود برای حذف تحریم ها و ثبات اقتصادی ملزم می سازد، جدول زمان بندی سیاسی ایران ممکن است بسیار کوتاه تر از این مدت باشد. حکومت ایران ممکن است نگران این مسئله باشد که در صورت عدم دستیابی به توافقی هسته ای در کوتاه مدت، فشارهای بیشتری از جانب تحریم ها بتواند اقتصاد این کشور را به ورطه یک بحران اقتصادی و سیاسی خارج از کنترل بکشاند.

■ باید با فشارهای بیشتر، مواضع ایران بر سر میز مذاکره را تحت تأثیر قرار داد ■

قوانینی در مجلس نمایندگان تصویب و اکنون در انتظار بررسی در مجلس سنا است که می تواند راه های فرار موجود در برخی از تحریم ها را مسدود کرده، درآمدهای نفتی ایران را هدف قرار داده، تحریم های دیگری را علیه بخش های فعال اقتصادی ایران به اجرا گذاشته، و ذخایر ارزی این کشور را بیش از پیش در معرض خطر قرار دهد.

در این گزارش به ۹ اقدام مشخص اشاره شده است که آمریکا و هم پیمانانش می توانند با مبادرت به انجام آنها، بر شدت بحران تراز پرداخت های ایران افزوده، و ذخایر ارزی این کشور را بیش از پیش تحت فشار قرار دهند، با این امید که بتوانند بر مواضع تصمیم گیرندگان ایرانی بر سر میز مذاکرات هسته ای، تأثیر بگذارند:

■ ایران باید هدف ۹ تحریم جدید قرار بگیرد ■

1- تحریم هر موسسه مالی که امکان دسترسی یا بهره برداری ایران را از ذخایر ارزی خود فراهم می کند.

2- کاهش چشمگیر واردات مجاز فرآورده های نفت خام ایران.

3- الزام کشورهای خریدار نفت خام ایران به کاهش چشمگیر صادرات کالاهای تجاری و غیرانسان دوستانه خود به ایران.

4- الزام هزینه کردن بخش معینی از وجوه امانی ایران، برای خرید کالاهای انسان دوستانه.

5- افزودن بخش های دیگر اقتصاد ایران که تحت مالکیت یا نظارت حکومت ایران و/یا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار دارند، از جمله بخش های معدن و مهندسی و ساخت و ساز، به فهرست تحریم ها.

6- اجرای تحریم های شدید طلا با هدف ممانعت از دسترسی ایران به طلا برای تکمیل ذخیره ارزی خود.

7- اعمال تحریم های شدیدتر علیه صادرات تجاری غیرنفتی ایران.

8- گسترش تعریف دامنه تحریم های نفت خام به گونه ای که تمام فرآورده های نفتی را شامل شود.

9- اعمال تحریم های بیشتر در برابر دارایی بنیادها و صندوق های سرمایه گذاری ایران، و نهادهایی که تحت مالکیت یا نظارت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس، رهبر ایران، یا دیگر سازمان های وابسته قرار دارند.

■ تحریم ها نباید پیش از اقدامات قابل تایید و غیرقابل بازگشت ایران، لغو شوند ■

مارک دوبوویتز می گوید «ممکن است روحانی متوجه شده باشد که وضعیت ذخایر ارزی ایران وخیم تر از آنی است که وی انتظار داشته و بنابراین ممکن است اشتیاق بیشتری برای دستیابی به توافق داشته باشد. با این حال، مذاکره کنندگان غربی باید مراقب باشند که پیش از برداشتن گام هایی قابل تایید و غیرقابل بازگشت از سوی ایران، نباید هیچ گونه اقدامی در جهت حذف یا تخفیف تحریم ها انجام دهند. دولت اوباما و کنگره باید با هوشیاری کامل، اطمینان حاصل کنند که تحریم ها نه به صورت زودهنگام و نه به شیوه ای لغو نشوند که اعمال مجدد آنها در شرایط یا زمانی که ایران به تعهدات هسته ای خود پایبند نماند، دشوار شود. ایران علی رغم تمام مشکلات اقتصادی، و بدون افزودن فشار تحریم های بیشتر، احتمالاً از دسترسی کافی به منابع ارزی لازم برای دستیابی به توانمندی های حساس هسته ای برخوردار است. اعمال تحریم های بیشتر ابزار کارآمدی است برای کمک به روحانی که بتواند رهبر ایران، [آیت الله] علی خامنه ای را متقاعد کند که در صورت ادامه برنامه تسلیحاتی هسته ای، ایران با خطر فروپاشی اقتصادی مواجه است.»

■ تحمل دور تازه تحریم ها برای ایران بسیار دشوار خواهد بود ■

راشل زیمبا اضافه می کند که «با اینکه ایران می تواند برای تغییر مبدأ واردات مورد نیازش به شرکای تجاری خود در آسیا، زمان بیشتری بخرد، اما زمان مورد نیاز برای چنین اقدامی، از سوی دیگر می تواند انعطاف پذیری اقتصاد ایران را برای بازیابی و بهبود کاهش دهد. مدل سیستماتیک «کانتری اینسایتس» موسسه اقتصاد جهانی روبینی نشان می دهد که همانطور که ذخایر اقتصادی ایران رو به پایان بوده و بانک های این کشور ناگزیر از اعطای وام به دولت هستند، نظام اقتصادی ایران روز به روز انعطاف ناپذیرتر می شود. با وجود چنین ضعفی می توان دریافت که در حالی که دور جدیدی از تحریم ها مورد بحث قرار گرفته اند، ایران باید برای تحمل شوک تازه ای که در راه است، با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کند.»