بی بی به چیزی بیش از کاریکاتور بمب هسته ای نیاز دارد

دیپلماسی ایرانی: حسن روحانی و تیم دیپلماتیکش در سفراخیر خود به نیویورک  تصویری از ایران به جامعه جهانی عرضه داشتند که با استقبال مثبت جهانیان مواجه شد. رییس جمهور ایران موفق شد چهره ای میانه رو و پراگماتیک از خود به جهان نشان دهد. روحانی و ظریف به صورت جدی از حق ایران برای غنی سازی اورانیوم در داخل کشور در چارچوب قوانین بین المللی دفاع کردند  ولیکن آمادگی خود را برای شفاف سازی در مورد برنامه هسته ای ایران و پاسخگویی به نگرانیهای غرب را نیزدر چهارچوب قوانین بین المللی اعلام داشتند. به بیانی دیگر آنها از اصول مصرحه جمهوری اسلامی ایران عقب نشینی نکردند؛  ولی توانستند با کلام منطقی و جهان پسند تحسین مخاطبین خود را برانگیزند. رییس جمهور ایران همچنین در مصاحبه با تلویزیون سی ان ان در بخشی کوتاه به زبان انگلیسی گفت که "من میخواهم به مردم آمریکا بگویم من صلح و دوستی از ایرانیها برای آمریکاییها می آورم." این اقدام سمبولیک روحانی مردم آمریکا را تحت تاثیر قرار داد بطوریکه در آخرین نظرسنجی سه چهارم مردم آمریکا خواستار استفاده از دیپلماسی برای رفع مشکلات ایران و آمریکا شدند.

همپچنین در این سفر تابوی مذاکره مستقیم با آمریکا شکسته شد. آقای ظریف با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه ۵+۱ و همچنین در حاشیه در ملاقاتی دوطرفه به صحبت و تبادل نظر پرداخت. روسای جمهور ایران و آمریکا هم برای ۱۵ دقیقه به گفتکوی تلفنی پرداختند. دو طرف ایرانی و آمریکایی گفتگوی تلفنی دو رییس جمهور را مثبت و سازنده توصیف کردند. یکی از ضروریات حل و فصل مناقشات دیپلماتیک بین کشورها گفتگوی مستقیم است  همانطور که در طول جنگ سرد بارها آمریکا و شوروی چنین کردند. نظریه های ارتباطات و مدیریت  در این حقیقت اجماع دارند که وجود واسطه مانع انتقال واقعی پیام بین طرف های مذاکره می گردد. از این جهت، روسای جمهور دو کشور، وزیران امور خارجه و کارشناسان خود را مامور ادامه این گفتگوها برای حل مساله هسته ای ایران و بعد از آن مسایل دیگر فی ما بین دو کشور کرده اند. ولی مشکل اصلی کجاست؟ قطعا برخی دولتها و نیروهایی در داخل ایران و آمریکا وجود دارند که هیچوقت کاهش تنش بین دو کشور را برنمی تابند؛ اما معضل اصلی گروههای جنگ طلب در داخل اسراییل و لابی آنها در داخل آمریکاست.

ولی فضای دیپلماتیک مثبتی که در پی گفتگوی تلفنی آقای روحانی با آقای اوباما بین ایران و غرب به وجود آمده است، نیروهای جنگ طلب در اسراییل، خصوصا شخص بنیامین نتانیاهو‍، نخست وزیر اسرائیل، را غافلگیر کرده و در موضع تهاجمی قرار داده است. از اینرو وی حملات دیپلماتیک و رسانه ای خود را با سفر به آمریکا شروع کرده است. بنیامین نتانیاهو همچنین در اثنای سخنرانی خود در سازمان ملل و  مصاحبه های جداگانه با شبکه های خبری آمریکایی به تخریب فضای موجود پرداخته است. پیام نخست وزیر راستگرای اسرائیل به مجمع عمومی، کاخ سفید، کنگره و مردم آمریکا روشن است: "......... چهره خندان و لحن ملایم رییس جمهوری ایران چیزی را عوض نکرده است. حسن روحانی، رئیس جمهور جدید ایران در پی فریب کشورها و خرید زمان برای توسعه برنامه اتمی کشورش است." نتانیاهو در این کار تا حدودی توانست باد سردی به فضای ملایم گشایش دیپلماتیک بین تهران و واشنگتن بدماند. هنوز جهان در فکر پیامدهای مثبت تماس تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا بوده است که آقای اوباما در کمال حیرت در جریان دیدار با نتانیاهو  گفت که هرچند آمریکا راه دیپلماتیک و مذاکره را درباره ایران انتخاب کرده، اما گزینه نظامی علیه ایران همچنان به قوت خود باقی است! اما او همچنین در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که تخمین های اطلاعاتی آمریکا درباره زمان آنچه که او توانایی دستیابی ایران به سلاح اتمی می خواند، طولانی تر از تخمین مقام های اسرائیلی است که این زمان را ۶ ماه برآورد می کنند. اوباما با بلند نشان دادن زمان به اصطلاح آستانه دسترسی ایران به بمب هسته ای سعی می کند اولا به دیپلماسی فرصت کارکرد بدهد و ثانیا از سیاست های افراطی نتانیاهو فاصله بگیرد.  اما چرا عناصر افراطی اسراییل اینگونه از گشایش دیپلماتیک بین تهران – واشنگتن مخالفت می کنند؟ اسراییل به خوبی می داند که ایران حتی در صورت تنش زدایی با آمریکا، کماکان یکی از مخالفین اصلی پایمال شدن حقوق فلسطینی های مظلوم است. در شرایطی که ایران با وجود تحریم های بین المللی همچنان در حمایت از حقوق حقه فلسطینی ها اصرار نماید، قطعا در صورت کاهش فشار غرب از مواضع خود در قبال فلسطین عقب نخواهد نشست و این امر عمق استراتژیک فلسطین را تقویت خواهد نمود؛ هر چند ممکن است تاکتیک های آن تغییر نماید. در حالیکه صهیونیست های افراطی به دنبال تشکیل یک فلسطین ذلیل و بانتونستانی هستند. از اینروست که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، در مصاحبه خود با بی بی سی فارسی، به شیوه ای نامتعارف سرانجام پرونده هسته ای را با دورنمای "تغییر رژیم" در ایران مرتبط دانست. او هشدار داد که "وقتی رژیم دستش به سلاح هسته ای برسد... دیگر ماندنی خواهد شد". این موضع نتانیاهو تحلیلگران سیاسی را به این نتیجه سوق داده است که که دولت اسرائیل و برخی از طیف های جنگ طلب در آمریکا برنامه هسته ای ایران را بهانه ای جهت براندازی حکومت ایران می دانند و داغ بودن آن در دستور کار بین المللی را را تسهیل کننده تغییر رژیم جمهوری اسلامی تلقی می کنند.

 هر چند آقای اوباما در نطق سالیانه خود در مجمع عمومی سازمان ملل تز تغییر رژیم ایران را مردود اعلام کرد؛ ولی در عین حال با ارسال سیگنال های دو پهلو نشان می دهد که ملاحظه اسراییل را قویا مد نظر دارد. ولی  با توجه به خوش بینی هایی که در فضای دیپلماتیک به وجود آمده است، اعتقاد بر این است که قطار تعاملات ایران و غرب دو هفته ای است که ایستگاه را ترک کرده و بعید است که افرادی چون نتانیاهو به تنهایی توان متوقف کردن آن را داشته باشند. ولی هر آن احتمال دارد که این قطار از حرکت باز ایستد و اسراییل کماکان نقش پاشنه آشیل تنش زدایی بین ایران و آمریکا را ایفا می کند؛ هرچند نخست وزیر اسرائیل برای پیشبرد استراتژی غول سازی ایران، به چیزی بیش از نمایش مضحک کشیدن خط قرمز در برابر یک بمب فرضی ایران نیاز خواهد داشت! /16

انتشار اولیه: چهارشنبه 17 مهر 1392/ بازانتشار: یکشنبه 21 مهر 1392