ایران به جامعه جهانی می‌پیوندد؟

مطالب ضداسرائیلی و تئوری توطئه یازدهم سپتامبر بخش عمده سخنان تند محمود احمدی نژاد در مجمع عمومی سازمان ملل را تشکیل می داد و صفی طولانی از نمایندگان غربی را ترغیب به خروج می کرد. اما زمانیکه حسن روحانی، شخصیت میانه رویی که در ماه ژوئن به عنوان رئیس جمهور جدید ایران انتخاب شد، در گردهمایی سالانه ماه جاری میلادی در نیویورک قدم بر صحنه جهانی بگذارد، تمام نگاه ها به او خواهد بود.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از ان بی سی نیوز، روحانی که در خانه به «شیخ دیپلمات» معروف است اشاره کرده که خواستار رویکرد آشتی جویانه تری نسبت به رئیس جمهوری سابق ایران است. وی در سخنرانی روز تحلیف خود گفت: «مردم ایران به اعتدال رای دادند.» وی در میانه بن بست هسته ای طولانی مدت ایران، خواستار روابط بهتر با غرب نیز شده است.

سفر اخیر جفری فلتمن، معاون سیاسی دبیر کل سازمان ملل و معاون سابق وزیر خارجه آمریکا به تهران نیز گمانه زنی ها در مورد اینکه یک کانال دیپلماتیک غیررسمی در حال شکل گیری است را تشدید کرد.

سوزان مالونی، پژوهشگر ارشد سیاست خارجی موسسه «بروکینگز» گرم شدن روابط دو طرف را ممکن دانست.

وی گفت: «به عقیده من این لحظه مناسب ترین فرصت برای بهبود واقعی روابط آمریکا و ایران طی سه دهه اخیر محسوب می شود.»

به گفته مالونی، روحانی اجازه ندارد بدون نظر مقامات عالی رتبه ایران چنین پیشنهادهای آشکاری را مطرح کند.

وی در ادامه افزود: «روحانی اداره سیستمی را برعهده گرفته که می داند تاب چهار یا هشت سال بی اعتنایی و اظهارات تند از سوی یک رئیس جمهور دیگر را ندارد.»

با توجه به نرخ توم که به بیش از 35 درصد رسیده و تنزل ارزش ریال، تحریم های سازمان ملل و تحریم های یک جانبه غرب به ایران ضربه زده است. این کشور مخالف توقف غنی سازی اورانیوم است و تاکید دارد که برنامه هسته ای تهران با اهداف صلح آمیز و برای مصارف پزشکی دنبال می شود.

روحانی در نخستین سخنرانی خود گفت که یک تمایل سیاسی برای پایان دادن به مناقشات هسته ای وجود دارد.

نیکلاس برنز، عضو سابق تیم مذاکره کننده در مورد برنامه هسته ای ایران معتقد است که باراک اوباما باید از فرصت مذاکرات با ایران استقبال کند اما در عین حال می گوید مذاکرات مستقیم میان دو کشور در آینده ای نزدیک غیرمحتمل است.

وی می گوید: «به اعتقاد من آنها باید مذاکرات را با شورای امنیت سازمان ملل آغاز کنند که تمام طرف ها از جمله چین، روسیه و انگلیس را نیز به میز مذاکرات می آورد. اگر این مذاکرات خوب پیش برود، بعد می توان امید داشت که آمریکا و ایران نیز مذاکرات دوجانبه ای داشته باشند اما نمی توان انتظار داشت که این امکان سریعا فراهم شود.»

برنز، فرستاده پیشین آمریکا در ناتو که حال استاد دانشکده کندی دانشگاه هاروارد است در ادامه افزود که ایران باید هرگونه وعده خود را عملی کند.

وی تاکید کرد: «ایده شکل گیری انزوای کامل در روابط دو کشور، به خصوص دو کشور متخاصم هرگز خوب نبوده و آمریکا و ایران مطمئنا دو کشور متخاصم هستند.»

لرد نورمن لامونت، وزیر دارایی پیشین انگلیس که حال به عنوان رییس اتاق بازرگانی ایران و انگلیس فعالیت می کند معتقد است که برای دستیابی به موفقیت، دو طرف باید آماده امتیازدهی باشند.

وی می گوید: « مشکل اینجا است که هر دو طرف خواهان اقدام طرف دیگر است و اشکال همین است. آنچه برای غرب دشوار است درک این نظر ایران است که باید با آنها با ادب و برابری رفتار کرد نه اینکه به آنها دیکته شود که چه کاری انجام دهند.»

تحلیل گران همچنین به حضور محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه در کابینه روحانی اشاره می کنند. وی در دانشگاه سانفرانسیسکو تحصیل کرده و در خلال سال های 2002 تا 2007 سفیر ایران در سازمان ملل بوده است. وی روز پنج شنبه پیام تبریک سال نوی یهودیان را توییت کرده و در توییتی با دختر نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا، خود را از دیدگاه های احمدی نژاد در مورد هولوکاست دور دانست.

احمدی نژاد در دوره ریاست جمهوری خود هولوکاست را یک افسانه خوانده بود. وی در سال 2009 طی سخنرانی خود به مسئله نژادپرستی پرداخته و هولوکاست را «مشکوک و مبهم» دانست.

روحانی که دکتری خود را از یک دانشگاه اسکاتلندی گرفته، در انتخابات تنها فرد غیرمحافظه کار برای جانشینی احمدی نژاد بود. وی بیش از 18 میلیون رای را به خود اختصاص داد، در حالیکه پنج نامزد محافظه کار در مجموع کمتر از 18 میلیون رای آوردند.

با این وجود بحران سوریه می تواند مانعی برای مذاکرات میان تهران و واشنگتن باشد، به خصوص اگر آمریکا حمله علیه رژیم بشار اسد را اجرایی کند.

مالونی از موسسه بروکینگز معتقد است چند دهه رابطه نزدیک میان دو کشور و این واقعیت که سوریه در طول درگیری های ایران و عراق تنها متحد جمهوری اسلامی بوده، هنوز هم طنین فوق العاده ای در ایران دارد.

وی می گوید: «روحانی نمی تواند کمکی کند اما به خوبی می داند که سوریه برای ایران یک منجلاب واقعی است.»