اعراب خشمگین از طرح حمله به سوریه

دیپلماسی ایرانی: بر خلاف این که تصور می شود جامعه عربی در برابر حمله نظامی غرب به رهبری امریکا به سوریه دست بسته نشسته و تنها نظاره گر است، مواضع مختلف جوامع عربی نشان می دهد که اعراب به شدت تحولات سوریه را دنبال می کنند و آن را توطئه ای نه تنها علیه سوریه بلکه علیه کل جامعه عربی می دانند. البته در این میان عربستان سعودی که خود محرک موتور جنگ محسوب می شود و در مظان اتهام دست داشتن در حمله موشکی به جنوب دمشق قرار دارد، استثنا است که مواضعی در حمایت از حمله نظامی اتخاذ کرده است.

سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان که به شدت بیمار است و گفته می شود بیماری او سبب شده تا در سایه خودداری وی از کناره گیری از قدرت وزارت امور خارجه عربستان توسط افرادی دیگر از جمله پسر ملک عبدالله، پادشاه عربستان و بندر بن سلطان، رئیس سازمان امنیت اداره شود، گفت که جامعه جهانی باید موضعی سخت و جدی علیه حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه اتخاذ کند. به گزارش خبرگزاری رویترز به نقل از خبرگزاری الانباء عربستان، وزیر امور خارجه عربستان همچنین گفت که حکومت سوریه همه تلاش های جدی و صادقانه عربی و جامعه جهانی را رد کرده و مواضعی کاملا ضد انسانی اتخاذ کرده که سختی های بسیاری را متوجه ملت سوریه کرده است.

لازم به ذکر است که منابع خبری از ابتدای بحران سوریه تا کنون بارها خبر داده اند که از شرایط اصلی عربستان برای پایان دادن به بحران سوریه دوری از ایران و اتخاذ موضعی سرسختانه در برابر تهران است که تا کنون بشار اسد، رئیس جمهوری این تقاضا را رد کرده است.

عموم تحلیلگران مواضع عربستان را به نوعی مواضع شورای همکاری خلیج فارس به استثنای عمان و قطر می دانند. عمان همواره سیاستی کاملا متناقض و متغایر با شورای همکاری و عربستان اتخاذ کرده و عموما تلاش کرده است که ضمن خودداری از درگیر شدن در پرونده های مختلف منطقه ای مواضعی بی طرفانه اتخاذ کند که همین رویه را در پرونده سوریه نیز دنبال می کند. قطر نیز در پرونده سوریه اگر چه هدفی یکسان یعنی سرنگونی حکومت بشار اسد را دنبال می کند اما در روش و نوع برخورد با پرونده سوریه با عربستان اختلاف مواضع دارد، به گونه ای که دوحه از ابتدای بحران سوریه تلاش داشته جانب خط اخوان المسلمین را در این پرونده بگیرد در حالی که عربستان به شدت با این خط مخالف است و از آن جا که اخوان المسلمین را دشمنی ایدئولوژیک برای خود می بیند، تلاش دارد تا خط سلفی را در پرونده سوریه دنبال کند. برای همین شاهدیم که این دو جریان خطی مغایر با یکدیگر در پرونده سوریه اتخاذ کرده اند اگر چه در بسیاری مواقع مواضعشان با یکدیگر هم پوشانی دارد. درباره افزایش احتمال حمله نظامی غرب به سوریه نیز به رغم حمایت عربستان از این حمله، مواضع چندان روشنی تا کنون از سوی دوحه شنیده نشده که بسیاری از تحلیلگران دلیل آن را وجود اختلاف و تنش در هیئت حاکمه قطر که به تازگی با کنار رفتن شیخ حمد دچار تغییر و شکاف شده است، می دانند.

در این میان تحلیلگران مواضع اخیر اتحادیه عرب در تایید جنگ علیه سوریه را تحت تاثیر فشارهای عربستان دانسته اند به ویژه که کشورهای قدرتمند عربی مثل مصر و عراق نیز به دلیل وجود بحران های داخلی در این اتحادیه حضور پررنگی ندارند.

در میان دیگر کشورهای عربی، اردنی ها بسیار محتاطانه با این پرونده برخورد کرده اند. اردن به رغم این که نیروهای امریکایی و مخالفان اسد در کنار سازمان امنیت عربستان بر اکثر خاک های این کشور تسلط یافته اند اما گفته می شود که ملک عبدالله، پادشاه اردن از این که اختیاری بر تمامیت ارضی کشور ندارد، بسیار بیمناک است و از بی ثباتی در کشورش گلایه دارد. در بحبوحه جنجال های رسانه ای بر سر احتمال حمله نظامی غرب به سوریه، فرماندهی نیروهای مسلح اردن با صدور بیانیه ای از رسانه های این کشور خواسته است که از هر گونه فضاسازی و جنجال در پرونده سوریه خودداری کرده و نهایت دقت را در پوشش اخبار سوریه با توجه به لزوم حفظ آرامش در کشور مبذول دارند. دولت سوریه نیز با صدور بیانیه ای از رسانه ها خواسته است که از جنجال های رسانه ای به وجود آمده در رسانه های بین المللی علیه سوریه اجتناب کرده و حساسیت پرونده سوریه و تاثیر آن بر آرامش و وضعیت داخلی کشور را مد نظر قرار دهند. در بیانیه دولت اردن بر لزوم حل پرونده سوریه از راه های سیاسی و دیپلماتیک تاکید شده و اعلام شده است که دولت اردن به هیچ وجه قصد ندارد که خود را درگیر عملیات نظامی علیه حکومت سوریه کند. در این میان تقاضای برخی از قبایل محلی اردنی برای اخراج سفیر سوریه از اردن با مخالفت صریح دولت و نمایندگان پارلمان این کشور مواجه شده و گفته اند که ناصر جوده، وزیر امور خارجه این کشور مخالف صریح هر گونه تحرکی علیه سوریه و اخراج سفیر آن از امان است. لازم به یادآوری است که سفیر اردن در سوریه نیز همچنان در دمشق به سر می برد و دولت اردن با فراخواندن آن از پایتخت سوریه به شدت مخالف است. اگر چه محمد مومنی، سخنگوی دولت اردن و وزیر ارتباطات این کشور از وجود فشارهایی از سوی دولت عربستان برای قطع روابط با سوریه خبر داده اما در عین حال تاکید کرده است که دولت اردن بر حفظ روابط خود با حکومت بشار اسد تاکید دارد. همچنین گفته می شود که کاخ سلطنتی اردن به اطلاع بشار اسد رسانده است که امان همچنان بر حفظ روابط با دولت سوریه تاکید دارد و نمی خواهد طرفی از روابط خصمانه جامعه عربی و برخی کشورهای این منطقه علیه سوریه باشد. همچنین دولت اردن به اطلاع دولت امریکا رسانده است که به هیچ وجه تمایل ندارد که از خاک این کشور علیه سوریه استفاده شود. جماعت اخوان المسلمین اردن نیز با صدور بیانیه ای هر گونه حمله نظامی به سوریه را رد کرده و از دولت این کشور خواسته است که در هیچ گونه جنگی علیه سوریه شرکت نکند.

فلسطین نیز در بحران سوریه در کنار سوریه ایستاده است. ابراهیم خریشه، سفیر فلسطین در سازمان ملل در گفت وگو با خبرگزاری مسکو گفت که فلسطین با هر گونه حمله نظامی خارجی علیه هر کشور عربی مخالف است و گفت که فلسطین طرفدار استفاده از ادبیات دیپلماتیک است و هر گونه استفاده از زور را ویرانگر می داند. وی همچنین گفت: «این دخالت به سود هیچ طرفی در سوریه نیست و تنها باعث می شود تا توجه ها از پرونده فلسطین منحرف شود.»

جبهه آزادیبخش فلسطین نیز هر گونه حمله نظامی به سوریه را رد کرد و عباس جمعه دفتر سیاسی و عضو فعال آن گفت: «ما بر اساس آخرین اطلاعات به دست آمده به این نتیجه رسیده ایم که هدف از این حمله بی ثباتی در منطقه و کشورهای آن است و حمله امریکا به سوریه نیز چیزی جز دشمنی استعمارگونه با ملت سوریه نیست.»

وزیر امور خارجه لبنان نیز هر گونه حمله نظامی غربی به سوریه را رد کرد و آن را حرکتی تحریک کننده برای افزایش تنش های منطقه ای دانست. عدنان منصور، وزیر امور خارجه لبنان در این باره گفت: «هر گونه عملیات نظامی بدون موافقت شورای امنیت حرکتی "اوباش" گونه است به ویژه که روسیه اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می دهد شورشیان مسلح سلاح های شیمیایی را علیه ملت سوریه استفاده کرده اند.» وی تاکید کرد، دولت لبنان بر اساس توافق نامه طایف امنیت خود را امنیت سوریه می داند و به همین دلیل با هر گونه نظامی علیه سوریه مخالف است.»

در این میان مواضع مصر در دفاع از بشار اسد و ملت سوریه سرسختانه تر است و هر گونه حمله نظامی به این کشور را قویا رد کرده است. پس از آن که در رسانه های خبری اعلام شد که عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع این کشور با عبور هر گونه ناو جنگی برای مشارکت در جنگ سوریه مخالفت کرده است، حمدین الصباحی، یکی از رهبران جنبش "تمرد" و از اعضای اصلی حکومت فعلی مصر هر گونه دخالت نظامی در سوریه را قویا رد کرده و هشدار داده است که هدف بعدی این حمله یورش به مصر و نابودی امنیت مصر است و برای همین ما با هر گونه حمله نظامی به سوریه مخالفیم. وی از ملت مصر و جریان های سیاسی این کشور خواست تا مواضعی در مخالفت با حمله نظامی به سوریه اتخاذ کنند. سید قاسم، دیپلمات مصری و رئیس حزب الدستور نیز با صدور بیانیه ای هر گونه حمله نظامی به سوریه را توطئه ای خطرناک علیه ملت سوریه و امت عربی و کشورهای عربی پیرامون اسرائیل دانست و گفت که این ابتدای سناریویی برای حمله به دیگر کشورهای عربی است. وی همچنین ضمن محکوم کردن استفاده از سلاح های شیمیایی گفت که هدف از حمله به سوریه تضعیف توان نظامی کشورهای مخالف با اسرائیل است و این پیمان ترکی – امریکایی – صهیونیستی است که سلاح های شیمیایی در اختیار دارند و می خواهند از سناریوی حمله به سوریه به سود منافع خود بهره ببرند. در همین رابطه دولت مصر نیز با صدور بیانیه ای رسما مخالفت خود را به حمله غرب به سوریه اعلام کرد و گفت این تصمیم را در راستای مواضع ملت مصر که به شدت با هر گونه دشمنی علیه ملت سوریه مخالف است، اتخاذ کرده است. رئیس سندیکای حقوقدانان مصری نیز با صدور بیانیه ای هر گونه حمله نظامی غربی به سوریه را رد کرد و آن را توطئه ای علیه ملت مصری و سوریه دانست. حزب الوفد نیز حمله به سوریه را سناریویی شوم برای به آتش کشیدن منطقه دانست و با صدور بیانیه ای انجام این حمله را قویا رد کرد.

دولت عراق نیز هر گونه حمله نظامی به سوریه را رد کرده و گفته است که اجازه نمی دهد از خاک این کشور برای حمله به سوریه استفاده شود.

در همین راستا تظاهراتی مردمی در مخالفت حمله امریکا به سوریه در شهرهای صنعا، تونس و عمان برگزار شد که در آن تظاهرکنندگان از دولت مصر خواستند که در صورت حمله نظامی امریکا به سوریه کانال سوئز را به طور کامل ببندد.