چرا باید مذاکرات اسرائیل – فلسطین محرمانه باشد؟

آرزوی موفقیت برای کری دارم، اما حاضر نیستم بر روی اسب بازندۀ او شرط بندی کنم.

فرید زکریا تحلیلگر مسائل بین المللی در مقاله ای در ماهنامۀ تایم که مجلۀ آسمان ترجمۀ آن را منتشر کرده به بررسی مذاکرات اسرائیل و فلسطین پرداخته است. او معتقد است:

جان کری گام در راهی نهاده که هیچ کس نمی تواند در آن شانس موفقیت داشته باشد، اما در عین حال تلاش های او را برای توافق میان دو طرف می ستاید اما هیچ چشم انداز مثبتی برای تداوم مذاکرات نمی بیند.
اگر از من پرسیده شود که کدام یک از مشکلات بین المللی در چند سال آینده احتمالاً حل وفصل خواهد شد من خواهم گفت که ستیز میان اسرائیل و فلسطین. بدبین بودن در این مورد هیچ نگاه خاصی نمی خواهد. تاکنون هیچ کس برای شرط بندی در مورد صلح خاورمیانه شرط نبسته است. در عین حال تلاش های جان کری وزیر خارجه را برای احیای مذاکرات میان دو طرف تحسین می کنم.
موضوع برای «واقع گرایی» روشن است. فلسطینی ها ناکارآمد عمل کرده و دارای اختلاف هستند به این معنا که حماس غزه را در کنترل دارد و هنوز تمایل به هیچ گونه تعاملی با اسرائیل ندارد. مردم اسرائیل هم به نوبه خود صلح را کنار گذاشته و گروه های جدید سیاسی همچون آن گروه هایی که از سوی افرادی مانند «تفتالی بنت» رهبری می شوند به صراحت مخالف راه حل دو دولت هستند.
اما وضعیتی که قابل مشاهده است به همان شکلی است که در روزهای اول به نظر می رسید. نیروهایی هستند که می توانند هر دو طرف را وادار به مذاکره جدی کنند. در حالی که اسرائیل روندی رو به پیشرفت دارد، بسیاری از اسرائیلی ها از چشم انداز رهبری و حاکمیت ابدی بر میلیون ها فلسطینی ناراضی هستند. این نگرانی ها با تلاش های گسترده برای سلب مشروعیت اسرائیل در اروپا، دانشگاه های آمریکایی و جاهای دیگر تشدید شده است. استراتژی فلسطینی ها برای کسب شناسایی رسمی به عنوان یک دولت در سازمان ملل (که اکثریت مطلقی را در حمایت از خود به همراه دارد) می تواند باعث مشکلاتی برای اسرائیل شود چراکه فلسطینی ها در این صورت دارای موضع برتری در دیوان بین المللی دادگستری و سایر نهادهای دیگر خواهند شد.
اگر همه چیز به شکست ختم شود، محمود عباس رهبر فلسطینی ها می تواند تشکیلات خودگردان را منحل کند چرا که تهدید کرده که اسرائیل را واخواهد داشت تا اراضی غربی را در دست بگیرد، نیروهای اسرائیلی را به اردوگاه آوارگان بفرستد و کار خطیر پرهزینه و دشوار اشغال را انجام دهد. این نیروها با یک تحول سیاسی جدید در اسرائیل همزمان هستند. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل خود را در امنیت کمتری می بیند چراکه حزب او به سوی راست در حرکت است. «بنت» - یکی از مهمترین متحدان او - به دلیل ورود وی به مذاکره با فلسطینی ها به شدت از نتانیاهو انتقاد کرده است. اما او از گزینه ایجاد ائتلافی میانه رو به جای ائتلافی از جناح راست با جایگزینی حزب بنت با حزب کارگر برخوردار است. این می تواند یک مبنای باثابت برای نتانیاهو تا زمانی باشد که در مذاکرات جدی صلح درگیر شود و این شرط اصلی حزب کارگر است.
در سوی فلسطینی ها اما جدی ترین مانع برای صلح همچنان حماس است که در شرایط بدی گرفتار است. حماس پس از پیروزی در انتخابات در سال 2006 در غزه به سرعت حمایت عمومی را از دست داد. تا سال 2008 یک نظرسنجی از سوی «مرکز رسانه ها و ارتباطات اورشلیم» نشان داد که ساکنان غزه از «فتح» که رقیب حماس بود جانبداری می کردند یعنی 40 درصد از فتح و 22 درصد از حماس. پس از حمله سه هفته ای اسرائیل به غزه در اواخر سال 2008 و اوایل 2009 محبوبیت حماس افزایش یافت اما این محبوبیت دوباره و از زمانی که این گروه با مشکل حکومت ورزی دست به گریبان شد رو به کاهش نهاد.
حماس ورشکسته است. حمایت آنها از شورشیان سوری به روابط این گروه با دو حامی اصلی اش - ایران و سوریه - لطمه وارد آورده است و البته این دو کشور هم با مشکلات خاص خود مواجهند؛ ایران با تحریم و سوریه با شورش.
دولت جدید مصر هم با قاچاق به غزه به شدت و با خشونت برخورد کرده است. یکی از مقام های حماس به اورشلیم پست چنین گفت: «حتی (رئیس جمهور سابق) حسنی مبارک هم نوار غزه را به گرسنگی نکشاند و به سوی قحطی سوق شان نداد». به خاطر داشته باشید که هیچ یک از مشکلات برجسته دیپلماتیک(شهرک سازی ها و بیت المقدس) شامل غزه نمی شود. اگر طرف اسرائیلی و فلسطینی به یک توافق دست یابند، می توانند این توافق را به عنوان هدیه ای به مردمان خود بدهند و ببینند که آیا عموم مردم از این معامله حتی با وجود فقدان برخی عناصر در جوامع شان حمایت می کنند یا خیر.

می دانم، می دانم. مشکلات برجسته و واقعاً سخت و برجسته هستند و باعث شده مذاکرات در گذشته از ریل خود خارج شود. دیدن اینکه چگونه مذاکرات می تواند با ظهور مجدد اختلافات قدیمی تضعیف شود، هر دو طرف را مأیوس و ناامید می کند. به همین دلیل است که این مذاکرات باید دور از انظار عمومی صورت گیرد و هیچ خبری از آن در رسانه ها درز نکند و انتظارات را پایین نگه دارد.
انتخاب این مسئله مأموریتی احمقانه به نظر می رسد اما برخی دلایل عملی برای دنبال کردن آن وجود دارد. برخلاف درخواست های دائمی از ایالات متحده برای باثبات کردن مصر به شکلی جادویی و متوقف کردن کشتارها در سوریه اما این مسئله ای است که براساس آن واشنگتن همچنان اهرمی بزرگ و نفوذی گسترده دارد و مسیر روشن و رو به جلو وجود دارد که تلاش های کری را می تواند نتیجه بخش سازد. موفقیت - حتی از نوع معتدل آن - واقعاً فضا را در منطقه و در کل دنیای اسلام تغییر می دهد.
کری از زمان حضور در وزارت خارجه به استقبال یکی از وظایف کلاسیک وزرای خارجه شتافته است: رئیس هیأت مذاکره یا مذاکره کننده ارشد. او هر روزنه دیپلماتیکی را که یافته از آن استفاده کرده: با کرزای رئیس جمهور افغانستان، با روسیه در مورد روسیه و اکنون فرآیند صلح خاورمیانه. هر یک از این اقدامات، خود موضوعی بلندمدت هستند و از لحاظ سیاسی خطرناک. من کری را به خاطر استفاده از سرمایه سیاسی خود برای آنها تحسین می کنم. آرزوی موفقیت برای او دارم. اما اگر بخواهم شرط بندی کنم... خب، دوست ندارم پولم را ببازم.