تحریم‌های جدید پیامی به روحانی بود یا اوباما؟

دیپلماسی ایرانی: قبل از آن که مکالمه تلفنی ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس با علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بر سر امکان از سرگیری روابط میان دو کشور پایان بگیرد، مجلس نمایندگان امریکا با اکثریتی قاطع رای به تشدید تحریم ها علیه ایران داد تا پیامی قوی را به حسن روحانی در آغاز دوران ریاست جمهوری اش داده باشد.

به نگاهی به آن چه در این مدت گذشته در می یابیم که این مواضع کاملا متناقض هستند، برای این که اولا واشنگتن هفته گذشته دستور به کاهش تحریم ها بر سر فروش تجهیزات پزشکی به ایران داد و ثانیا بعید است که بریتانیا بدون هماهنگی با امریکا به فکر گشایش و عادی سازی روابط با ایران بیفتد به ویژه که باراک اوباما خود به این فکر می کند که بعد از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران و گشایشی که اروپا در روابط با ایران به وجود خواهد آورد، به فکر کاهش تحریم ها علیه ایران باشد.

اگر تصمیم کنگره امریکا بازگوکننده اختلاف های موجود میان کاخ سفید با کنگره است، ضروری است که به این نکته نیز یادآور شویم که این تحریم ها در حقیقت تلاشی از سوی کنگره برای دادن پیامی به اوباما است تا به نوعی در مسیر تلاش های او برای از سرگیری مذاکرات صلح فلسطینی – اسرائیلی سنگ اندازی کند تا به او بگوید نمی تواند با نشان دادن روی خوش به ایران به اسرائیل فشار بیاورد تا مذاکرات صلح به موفقیت برسد. به عبارت دیگر این اقدام در حقیقت تلاش برای فشار به کاخ سفید بوده است!

اگر هیگ با صالحی به توافق رسید تا در سپتامبر آینده در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد دیداری میان نمایندگان ایران و انگلیس صورت بگیرد تا روابط میان دو کشور به صورت گام به گام و با حفط احترام متقابل از سر گرفته شود، کاخ سفید نیز به شدت اوضاع را زیر نظر دارد و مناسب می بیند تا در سایه این وضعیت تماسی میان روحانی و اوباما به صورت مستقیم یا به صورت "دیدار تصادفی" انجام شود. این چیزی است که این روزها در روزنامه های امریکا بعد از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران زیاد زده می شود.

روزنامه نیویورک تایمز چند روز پیش به مخالفان دادن فرصت به روحانی به شدت تاخت و از کسانی که می گویند در ایران حرف آخر را رهبر معظم انقلاب آیت الله علی خامنه ای می زند و معتقد به ادامه سیاست ایستادگی در برابر غرب است، انتقاد کرد. در این سرمقاله به اوباما توصیه می شود که با روحانی که "کلید" را در تبلیغات انتخاباتی شعار خود قرار داده بود، دیدار کند. نیویورک تایمز همچنین می نویسد که روحانی به دنبال باز کردن در بسته میان ایران و غرب به ویژه امریکا است که وعده داده قصد از سرگیری روابط با آن را دارد. روحانی در جایی گفته بود: «دولت من دولت سازش و تسلیم در پرونده هسته ای نخواهد بود اما غافل هم نخواهیم ماند، ما تلاش می کنیم که مکمل سیاست های رفسنجانی و خاتمی باشیم.»

همان طور که همه می دانیم روحانی مذاکره کننده اصلی با غرب بر سر پرونده هسته ای در دوران خاتمی بود. برای همین قطعا برای کاخ سفید پوشیده نیست که روحانی از قدرت لازم برای تغییر در سیاست های مرتبط با پرونده هسته ای ایران برخوردار است به رغم این که سیاست مناسبی را برای پیگیری این پرونده هم زمان با دفاع از سیاست خارجی و دفاع از کشور که همچنان حرف آخر را در آن آیت الله العظمی خامنه ای و سپاه پاسداران که مخالف امتیاز دادن به غرب هستند، می زنند، اتخاذ خواهد کرد. بر کسی پوشیده نیست که رهبر معظم انقلاب و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در تعامل با واشنگتن به دیده تردید می نگرند. در زمان کارتر شعار ایرانی ها این بود که "امریکا نمی تواند کاری علیه ما انجام دهد" و در دوران اوباما نیز شعار این است که "امریکا نمی تواند کاری علیه ما انجام دهد".

به هیچ وجه اغراق نیست که این برخورد یا تکامل تعاملات یا تحولات در روابط امریکا و اسرائیل و ایران نتیجه تحولات طوفان زای جاری در منطقه عربی به ویژه سوریه است که روز به روز ابعاد بیشتری از آن نمایان می شود!

منبع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: شنبه 12 مرداد 1392/باز انتشار: پنجشنبه 17 مرداد 1392