به دنبال تهران شما هم تغییر مسیر دهید

دیپلماسی ایرانی: پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران به واقع شگفت انگیز بود. این رویداد پنجره ای از امید به روی تعدیل تنش ها بین ایران و غرب،نه تنها بر سر مساله هسته ای بلکه در مورد موضوعاتی دیگر مانند درگیری شیعه و سنی گشود که تا کنون موجب کشته شدن ده ها هزار نفر در عراق، سوریه و کل خاورمیانه شده است.

هیچ کس پیروزی روحانی را در انتخابات پیش بینی نمی کرد و چیره شدن او بر رقبایش ثابت کرد که انتخابات ایران غیر قابل پیش بینی است.

دو عامل مهم در قرار گرفتن مردم در کنار روحانی موثر بوده است. نخست اینکه محمد خاتمی به عنوان نماد اصلاح طلبی تنها دو روز مانده به انتخابات از وی حمایت کرد و این در حالی بود که نامزدهای محافظه کار قادر به ائتلاف نبودند و حمایت ویژه ای از نامزدهای اصولگرا به عمل نیامد.

عامل دوم اظهارات روحانی در سه مناظره تلویزیونی و عملکرد ضعیف سعید جلیلی، مذاکره کننده هسته ای، در این مناظره ها بود. پیش از این مناظره ها به نظر می رسید که جلیلی برنده انتخابات باشد. روحانی متعهد شد که تنش ها با غرب را کاهش داده و در جهت تعدیل تحریم های بین المللی عمل کند. او از احمدی نزاد به واسطه رویکردش در مقابل جامعه بین المللی انتقاد کرد. جلیلی اما از مواضع خود در جریان مذاکرات هسته ای با گروه 1+5، حمایت کرد. این رویکرد جلیلی نه تنها انتقاد روحانی بلکه واکنش علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری را به دنبال داشت که هر دو اعلام کردند تعامل با جهان بهتر ار مقابله با آن است.

به گزارش گاردین، روحانی در حالی به عنوان هفتمین رئیس جمهور ایران انتخاب شده که کشور با بحران اقتصادی مواجه است. احمدی نژاد به رغم تمامی تعهدات خود آسیب های جبران ناپذیری به وضعیت معیشتی مردم وارد کرد که بخشی از آن ناشی از تحریم هاست. این در حالی است که روحانی در دورانی که ریاست مذاکرات هسته ای را بر عهده داشت، از ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت جلوگیری کرد.

البته هنوز روشن نیست روحانی پس از ورود به ساختمان ریاست جمهوری چگونه عمل خواهد کرد اما یکی از مشاوران سابق او در پرونده هسته ای به نام حسین موسویان به پیشنهادی اشاره می کند که علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ارایه داده است. به گفته وی صالحی پیشنهاد داده که فتوای مقام معظم رهبری در خصوص ممنوعیت تولید و استفاده از سلاح هسته ای به عنوان یک سند الزام آور در سازمان ملل مطرح شود. در مقابل باید تحریم ها علیه ایران لغو شود و ایران بتواند غنی سازی اورانیوم را برای مصارف صلح آمیز ادامه دهد. هرچند این پیشنهاد صالحی چندان مورد توجه غرب قرار نگرفت اما در صورتی که روحانی با آن موافق باشد، امکان بررسی آن وجود دارد.

دولت اوباما اکنون باید با توجه به نتیجه غافلگیر کننده انتخابات ایران به خوبی فکر کند. اگر آمریکا واقعا به دنبال تعامل مستقیم با ایران است ، چرا از ارسال پیامی روشن برای تبریک پیروزی روحانی اکراه دارد؟

در قلب بحران بین ایران و غرب، عدم تمایل آمریکا به پذیرش استقلال ایران در سیاست های داخلی و خارجی مطرح است. از سوی دیگر خاطراتی مانند گروگانگیری اعضای سفارت آمریکا در ایران و همچنین حمایت آمریکا و انگلیس از کودتای سال 1953 در ایران، همچنان برای دو طرف آزاردهنده است.

زمانی که محمد خاتمی روی کار بود، دولت جورج بوش به طور ناهوشمندانه ای ایران را در فهرست محور شرارت قرار داد. امروز فرصتی برای تغییر شرایط وجود دارد. این مساله ای حساس برای خاورمیانه است. اکنون خصومت آمریکا با ایران موجب شده عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب منطقه اتحاد سنی علیه شیعیان ایران را تشکیل دهند. این یک بحران غیر ضروری است که به جنگ نیابتی در منطقه از جمله سوریه و عراق، دامن زده است.

باتوجه به پیروزی روحانی، نخستین اقدامی که دولت اوباما باید انجام دهد این است که به مخالفت واشینگتن با حضور ایران در کنفرانس ژنو در مورد سوریه، پایان دهد. اگر واشینگتن برای مذاکره با ایران در زمینه هسته ای آمادگی دارد نباید مسائلی نظیر سوریه را از این گفت و گو ها حذف کند.

در صورتی که واشنگتن تغییر رویکرد خود را نشان دهد پیام ویژه ای ارسال می کند با این مضمون که ایران می تواند بخشی از راه حل سوریه و منطقه باشد. از سوی دیگر پیامی برای جبهه ضد ایرانی در منطقه ارسال می شود که از زمان اضافه کردن نام ایران به فهرست محور شرارت، سیاست ایالات متحده در خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10