منطقه در انتظار انفجاری بزرگ

دیپلماسی ایرانی: رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه روز جمعه به سریال "پافشاری شان" برای ویرانی خاورمیانه با سفرش به واشنگتن پایان داد، که پیش از او این سریال را شیخ حمد بن زاید، ولیعهد امارت ابوظبی، پس از او امیر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان، شیخ حمد بن خلیفه امیر قطر و ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن که مسافر یکی مانده به آخر بود، آغاز کرده بودند.

هدف از انجام این سفرها توجه بیشتر به دو پرونده ملتهب منطقه، اولی پرونده هسته ای ایران و دومی جنگ منطقه ای جاری در سوریه از طریق نایبان محلی سوریه و غیرسوری شان بود.

وجه مشترک این پنج کشور و نماینده آنها که پشت سر هم به واشنگتن سفر کردند، مداخله مستقیم در بحران سوریه، مالی و نظامی، و همچنین آمادگی برای دخالت کردن در کنار ایالات متحده امریکا و اسرائیل، هر کدام بنا به نقش و قدرتش، در صورت تصمیم به حمله هوایی به تاسیسات هسته ای ایران بود.  

الآن بعد از آن که عزل و نصب ها تعیین شدند و مذاکرات بر سر این پرونده انجام شد و نقش هر کسی مشخص شد، انتظار می رود که گام بعدی چه باشد؟ آیا جنگ نزدیک خواهد بود، چه کسی فتیله جنگ را شعله ور خواهد کرد اگر بنا باشد که این گزینه از مرحله انتظار به مرحله عمل انتقال یابد؟

همه طرف های هدف یا مورد هدف قرار گرفته، انگشت روی ماشه گذاشته اند، و در وضعیت فوق العاده و آماده باش کامل به سر می برند، با تاکید بر دو امر اساسی، اول نگرانی از تبعات جنگی که بر همه تحمیل خواهد شد، به ویژه بر دو طرف اسرائیلی و امریکایی، و وجود موقعیت شبه انتحاری برای طرف آخر که مورد حمایت روسیه و ایران قرار دارد، به ویژه که از سوی اسرائیل مورد اهانت قرار گرفته است و کشورش ویرانی سراسری را متحمل شده است، در عین حال هیچ امیدی هم به راه حل نظامی وجود ندارد و در این جا نیز ما به خصوص درباره نظام سوریه صحبت می کنیم.

اسرائیلی ها طرف هایی هستند که بیش از همه ترس و نگرانی دارند، شاید آنها طرفی باشند که این جنگ منطقه ای را در بزرگ ترین صورت و خطرناک ترین شکل آن رقم بزنند، این چیزی است که از سفر ناگهانی جان برنان، رئیس سازمان امنیت مرکزی امریکا (سی آی ای) به تلاویو در دو روز گذشته نیز برداشت می شود، سفری که با هدف آرام کردن فضا و ممانعت از ارتکاب هر گونه حماقت جدیدی از سوی اسرائیل علیه اهداف سوریه صورت گرفت.  

بنی گانتز، رئیس ستاد ارتش اسرائیل سه روز پیش هشدار داد که این رژیم به هیچ وجه اجازه انتقال سلاح های پیشرفته از سوریه به حزب الله در لبنان را نخواهد داد و در صورت چنین حرکتی فورا آن را هدف قرار خواهد داد، اما هیچ نشانه ای که ثابت کند انتقال چنین محموله هایی متوقف شده است، وجود ندارد بلکه حتی بر عکس، چنین چیزی در حال انجام است.

...

آن چه بیش از همه اسرائیلی ها را این روزها ترسانده است، صلابت بی سابقه روس ها در حمایت از حکومت پرزیدنت اسد است، که یک گام رو به جلو برداشته اند و خود را برای انتقال سامانه های موشکی ضد هوایی اس 300 آماده کرده اند، نتانیاهو برای جلوگیری از انتقال آنها شکست خورد، در حالی که او قبل از این موفق شده بود تا قرارداد فروش ده ها نوع از این سامانه ها به ایران را لغو کند، مسکو زیردریایی های هسته ای و ناوهای دریایی خود را به نزدیکی سواحل سوریه با عنوان حمایت از پایگاه روسی در طرطوس فرستاده است.

بارها به نقل از منابع قابل اعتماد گفته ایم، ژوئن آینده احتمالا زمان موعود برای جنگ مورد انتظار در منطقه خواهد بود، اگر آن چه به بیرون درز کرده است، صحیح باشد روزهای زیادی برای رسیدن به این موقع زمان باقی نمانده است، سناریویی که احتمال وقوع آن بیش از همه می رود این است که جنگنده های اسرائیلی اهدافی را در داخل سوریه تحت عنوان حمایت از امنیت اسرائیل بمباران کنند و خط قرمزی که بر سر ارسال سلاح به حزب الله کشیده بودند، زیر پا گذاشته شود.  

نشانه های محکمی وجود دارد که می گوید روسیه به حکومت سوریه و حزب الله چراغ سبز نشان داده است که در صورت هر گونه حرکت خصمانه جدیدی از سوی اسرائیل واکنش نشان بدهند، اتفاقی که باعث می شود تا منطقه به طور کامل منفجر شود. همه طرف ها از این حالت انتظار خسته شده اند، از این رکود و نبود ارده ای برای پایان دادن به این وضعیت، چه در مورد پرونده ایران چه در مورد پرونده پیچیده سوریه که باعث شده است که گروه های جهادی در همه طرف های شرق و غرب پراکنده شوند.

رهبران روسیه دیگر خطای خود را با سکوت در برابر تغییر دو نظام عراقی و لیبی به دست پیمان ناتو و هم پیمانان عربش تکرار نخواهند کرد، و خوب می دانند در صورت تکرار چنین اشتباهی دیگر مصداقیت و جایگاه خود را به عنوان یک قدرت بزرگ از دست خواهند داد، و نظام سوریه ثابت کرد، چه با آن موافق باشیم چه مخالف، پایدارتر از آن چیزی است که بسیاری در راس آنها اسرائیلی ها و ترک ها و برخی اعراب انتظار آن را داشتند.

راه حل سیاسی که جان کری، وزیر امور خارجه امریکا و سرگئی لاوروف، همتای روسی اش انتظار آن را داشتند مجددا رنگ باخته است، اما هنوز از بین نرفته است، هر دو طرف دولت و مخالفان آن را رد کردند، و بر خلاف آن چه انتظار می رود، همچنان راه حل سیاسی سرنوشت پرزیدنت اسد را رقم می زند و تشکیل دولت انتقالی با صلاحیت های یک حکومت انتقالی آن چیزی است که بیش از هر چیزی انتظار آن می رود.

...

برای ما بسیار سخت است که بر روی احتمالات جنگ یا راه حل سیاسی شرطبندی کنیم، برای این که جنگ را واقعا کاخ سفید در وضعیت فعلی به هیچ وجه نمی خواهد، بلکه حتی می خواهد از هر گونه جنگی در منطقه فرار کند، اما درباره احتمال دوم، راه حل سیاسی، حتی اگر همه عواقب در این راه سنجیده شود، نیاز به زمان طولانی دارد و مشخص نیست که نتایج آن چه خواهد بود.  

تنها چیزی که در این جا با اطمینان می توان گفت این است که وضعیت فعلی نمی تواند بیش از این ادامه یابد برای این که به سود هیچ کدام از طرف های منطقه ای و بین المللی نیست، چرا که توافق مشترکی میان همه وجود دارد که جبهه النصره و یاران آن را خطر مشترک خود بدانند و چاره ای جز رویارویی با آن نداشته باشند.  

بر خلاف آن چه عده ای می خواهند که سرنگونی نظام سوریه اولویت نخست باشد و بعد از آن به رویارویی با گروه های جهادی برخواسته شود، امریکا و اسرائیل و هم پیمانان عرب و ترک ها بر سر این موضوع اختلاف نظر دارند، به نظر می رسد توافقی حاصل شده است تا به نظام اسد نقش بیشتری در این زمینه داده شود تا به رویارویی با این معضل برخیزد که البته روس ها و ایرانی ها از طرفداران پر و پا قرص این نطریه محسوب می شوند.

هفته های آینده اتفاقات بسیاری خواهد افتاد و پرونده های بسیاری منفجر خواهد شد و منطقه تنها در انتظار حماقتی از سوی اسرائیل است.

منبع: القدس العربی / ترجمه: سید علی موسوی خلخالی