راه حل سوریه از روسیه می گذرد

دیپلماسی ایرانی: در دستگاه دیپلماسی روسیه چه در دوره اتحاد جماهیر شوروی سابق  و چه در دوره فدراسیون روسیه ، خاورمیانه از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. به ویژه از اواخر دهه نود با روی کار آمدن ولادیمیر پوتین، روسیه تقویت سیاست خاورمیانه ای خود را در راس هرم فعالیت های دیپلماتیک خویش قرار داده است. اگرچه یکی از انتقاداتی که از سوی تحلیلگران به دیپلماسی روسیه وارد می شود این است که  این کشور دارای راهبرد مشخصی در خصوص خاورمیانه و جهان اسلام نیست اما  مسکو همواره از مولفه های تاثیرگذاری که در این منطقه داشته نهایت استفاده را  کرده و نفوذ خود را در خاورمیانه نه تنها حفظ که گسترش هم داده است.

در طول چند سال اخیر، دیدگاه روسیه با غرب و امریکا در خصوص حل و فصل مساله صلح خاورمیانه از تفاوت آشکاری برخوردار بوده است. روسیه سیاست معتدل تری نسبت به جهان اسلام داشته و در این عرصه تلاش کرده  از جمعیت نزدیک به ۳۰ میلیونی مسلمانان خود به عنوان حلقه اتصالی با جهان اسلام بهره ببرد.مسکو همزمان با حفظ رابطه خود با اسرائیل تلاش کرده تا رابطه اش را با گروه های مقاومت همانند حماس و جهاد نیز حفظ و گسترش دهد و سیاست مستقلی را در خاورمیانه در پیش گیرد.

 پس از روی کار آمدن مجدد ولادیمیر پوتین که با پایان جنگ لیبی و وقوع انقلاب های عربی و بیداری اسلامی در منطقه همزمان شد روسیه که احساس می کرد در مساله لیبی کوتاه آمده و با همراهی با غرب در زمینه صدور قطعنامه در خصوص لیبی به اشغال و جنگ در این کشور کمک کرده کرده و نهایتا اهرم های نفوذ خود را در شمال افریقا از دست داده است، سیاست سخت تری را در پیش گرفت و در خصوص سوریه نیز با سه بار وتوی قطعنامه های شورای امنیت سیاست سرسختانه تری از خود نشان داد. در موضوع صلح در منطقه نیز با پیش گرفتن سیاست مستقلی نسبت به غرب تلاش کرده تا توازنی را در منطقه حفظ کرده و نوعی نگاه واقع بینانه به حل و فصل مسائل میان فلسطینی ها و رژیم صهیونیستی داشته باشد.

روسیه همواره همکاری هایی با محور ایران و سوریه و حلقه های پیرامون آن داشته است. بنابراین در این مدت شاهد بودیم که روسیه نیز در کنار تلاش برای حضور در مساله سوریه و گفتگوهایی که با غرب در این زمینه صورت می دهد اخطارها و تذکرهای زیادی را نیز به اسرائیل داده  و به اقدامات این رژیم نیز انتقادهایی کرده است. در طول این سالها موارد فراوانی نیز پیش آمده که همکاری های ایران و روسیه با سوریه موجب شده تا مقامات رژیم صهیونیستی به مسکو سفر کرده وبرای تاثیرگذاری یا ایجاد تغییر در تصمیم های این کشور در قبال ایران تلاش هایی بکنند.  

سفر اخیر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به روسیه به دنبال سفر وزیر امورخارجه امریکا و نخست وزیر انگلیس به این  صورت گرفت. حقیقت این است که تمامی این کشورها تعدیل سیاست روسیه در منطقه و کاستن از پشتیبانی کرملین از حکومت مرکزی در دمشق را سرلوحه تلاش های خود در این سفرها قرار داده اند. پربیراه نیست که تاکید کنیم که این سفرها به دنبال انتشار این خبر که روسیه سیستم سامانه دفاعی اس ۳۰۰ را در اختیار سوریه قرار خواهد داد، صورت گرفت. اهمیت تحویل این سامانه دفاعی به دمشق تا اندازه ای است که این سفرها به شکل شتابزده ای به روسیه صورت گرفته است. نتانیاهو در این سفر تلاش کرد تا از مسکو تضمینی برای عدم تحویل موشک های اس 300 به سوریه بگیرد. تحویل این سامانه ها می تواند برنامه های غرب و اسرائیل را در خصوص سوریه  متوقف کرد و اعلام هرگونه فضای پرواز ممنوع را عملا غیرممکن کند.  سوریه با در اختیار داشتن این سامانه در مقابل حملات احتمالی غرب و اسرائیل که تاکنون چندین بار هم رخ داده، توانمندتر از امروز خواهد شد.

سفر نتانیاهو به مسکو را باید در چارچوب صف کشی هایی که در خصوص سوریه در میان قدرت های منطقه ای از دو سال پیش تا به امروز جاری بوده ، تفسیر کرد. غرب و رژیم صهیونیستی تلاش می کنند تا از تحویل سامانه اس ۳۰۰ به سوریه  توسط روسیه جلوگیری کنند و در مقابل وعده می دهند که  انعطاف هایی را در حل و فصل مساله سوریه از خود بروز خواهند داد. انعطاف پذیری هایی نظیر مردود دانستن دخالت نظامی  یا فراموش کردن طرح ایجاد منطقه پرواز ممنوع  در این کشور.

مجموع برآیندهای حاصله از تحولات سوریه در دو سال گذشته نشان می دهد که  سرسختی محور ایران - روسیه در موضوع سوریه تا کنون کارساز بوده و این موضوع موجب شده تا پس از دوسال امریکا و انگلیس حاضر باشند به توافقنامه  ژنو بازگردند. تن دادن به حل مشکل سوریه از طریق راه حل سیاسی و برگزاری انتخابات در سال ۲۰۱۴ از مصداق های این کوتاه آمدن است. اخیرا انتشار اخباری نیز در خصوص اعمال غیرانسانی گروه های مخالف در سوریه و همچنین نگرانی ها از اینکه معارضین پیوستگی قابل توجهی با القاعده دارند برای غرب و منطقه نگران کننده شده  است. بر همین اساس به نظر می رسد که آمریکا و هم پیمانانش در حال تعدیل سیاست های خود در سوریه هستند./ 14

انتشار اولیه: شنبه 28 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: یکشنبه 29 اردیبهشت 1392