آرزوهای دست نیافتنی یک رئیس جمهور

دیپلماسی ایرانی: یک بار جان اشتاین بک، نویسنده مشهور امریکایی گفت: «وقتی که به دودکش های کاخ سفید خیره می شوم احساس می کنم که دود عظیمی از خرافات و اوهام از آن متصاعد می شود.» باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا نیز از این خرافات که با اوهام مخلوط شده و حتی از آن جلوتر هم زده است مستثنی نیست. وی یک بار گفت که کاخ سفید تلاش می کند تا مذاکرات مختلفی را با رهبران منطقه با هدف مناقشه بر سر تحولات پیچیده "خاورمیانه بزرگ" داشته باشد.

توهمات و خیالات اوباما را زمانی بهتر می توان درک کرد که صحبت های او را می خوانیم و می شنویم، هنگامی که می گوید تصمیم دارد که با برخی از مسئولان خاورمیانه با هدف ایجاد یک استراتژی یکپارچه منطقه ای دیدار کند تا طرحی جامع که شامل پرونده های مختلف منطقه ای از جمله مساله هسته ای ایران، بحران سوریه و قضیه فلسطین شود را طراحی کنند. یعنی او به این ترتیب می خواهد سه بحران متعدد را در یک پرونده "مختلف منطقه ای" جمع کند در حالی که هیچ کس نمی داند چگونه می تواند عناصر مختلف، متضاد، منقطع و پیچیده را در چارچوب یک راه حل وارد کند. این در حالی است که او تا کنون حتی توانایی جلوگیری از نابودی یک خانه فلسطینی را هم نداشته است.  

روزنامه ورلد تریبیون به نقل از یکی از مقام های امریکایی می نویسد که اوباما تلاش می کند تا یک هم پیمانی به شکل دسته جمعی که بتواند راه حلی برای حل همه مشکلات خاورمیانه داشته باشد، بیابد با این توجه که این راه حل ها بتوانند عوامل ایجاد بی ثباتی در منطقه را برطرف کنند. اما چگونه می توان درباره یک عملیات عظیم برای تغییر واقعیت های سیاسی منطقه ای که بیش از هر نقطه ای در جهان پیچیدگی دارد، صحبت کرد. کدام معادله را می توان پیاده کرد که شامل سه ضلع قضیه فلسطینی که خواهان پایان خشونت طلبی های اسرائیل است، بحران سوریه که یک بازوی آن در تهران و بازوی دیگرش در مسکو است و بحران هسته ای ایران که با نفوذ روز افزون ایران در مناطق مختلف جهان هم سو شده، شود؟ به هر حال وقتی صحبت از یک هم پیمانی دسته جمعی می شود، به یاد اظهارات واشنگتن در بعد رسمی و آکادمیک که هر روز هم بیشتر می شود، می افتیم، اظهاراتی که عموما بر فروپاشی مورد انتظار مرزهای سایکس – پیکو و عواقب آن باز می گردد، به ویژه اگر احتمال تشکیل کشوری علوی در سوریه بیش از پیش افزایش یابد یا کردها به تحقق رویای دیرینه شان برای تشکیل کشور کردی نزدیک شوند یا رسما اعلام شود که عراق به سمت تجزیه حرکت می کند. اگر در این میان بتوانیم حق فلسطینی ها بر تشکیل کشور مستقل و مقدس فلسطینی را بیفزاییم و واقعا همان طور که اوباما در دور اول ریاست جمهوری اش وعده داده بود، آنها بتوانند کشوری مستقل تشکیل دهند، آن گاه می توانیم بگوییم که اوباما می خواهد خاورمیانه را سر و ته کند! اما باید بگویم که این حسرتی است که فقط در دل اوباما باقی می ماند!

اجازه دهید در این جا اظهارات جان کری، وزیر امور خارجه فعلی امریکا را یادآوری کنم که گفت فلسطینی ها دو سال فرصت دارند که بر روی تشکیل کشور مستقل فلسطینی کار کنند و الا درها به روی آنها بسته خواهد شد، بیایید یادآور شویم و بپرسیم: آیا اوباما که دور اول ریاست جمهوری خود را مثل اردک لنگ به پایان رساند و دور دوم ریاست جمهوری اش را با توجه به اقتصاد و مشکلات سنگین امریکا آغاز کرد و وعده داد که اقتصاد امریکا را از وابستگی شدید به نفت منطقه خلاص خواهد کرد و تصمیم گرفت که از منطقه به جنوب شرقی آسیا برای رویارویی با قرن چینی تغییر مسیر دهد، می تواند خاورمیانه جدیدی ترسیم کند که مغایر و فراتر از سایکس – پیکو باشد یا این که فقط توهماتی را بر زبان می آورد و آرزوی تحقق رویاهای باطلی را در سر می پروراند؟

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی