نظر صالحی درباره شیوه مذاکره روحانی، لاریجانی و جلیلی

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس، برنامه شناسنامه که عصرهای آدینه از شبکه سه سیما پخش می شود، این هفته پذیرای علی اکبر صالحی، وزیر امورخارجه کشورمان بود.

صالحی در ابتدای برنامه در پاسخ به سوال مجری مبنی بر اینکه، شما یکی از خوش اخلاق ترین سیاستمداران کشور هستید، آیا این خوش رویی در دیپلماسی برای شما مشکلی ایجاد نمی کند، گفت: « یکی از علایمی که خوب هست در انسان وجود داشته باشد این است که همیشه متبسم باشد.»

وی در پاسخ به این سوال که چه کسی را بیشتر از همه دوست دارید هم گفت:« راستش کسی را دوست دارم که حس کنم خدا او را دوست دارد. شاید تعجب کنید بدانید که من خیلی از دوستانم را از بعضی نزدیکانم بیشتر دوست دارم چون حس می کنم آن ها همه ابعاد یک انسان مفید برای جامعه را در خود دارند و اعمالشان برای کسب رضای خدا و نفع رساندن به مردم است. ما پیامبر (ص) را هیچ وقت از نزدیک زیارت نکرده ایم اما ایشان  را به خاطر رفتار و منشی که داشتند دوست داشتیم و اگر به ما بگویند چه کسی را بیشتر از ایشان دوست دارید، نمی توانیم جواب داشته باشیم.»

* شهید شهریاری را بیشتر از فرزندانم دوست داشتم/اگر به شهریاری نمره 100 بدهیم، به نفر بعدی به سختی می توان نمره 50 داد

وزیر امور خارجه در مورد شهید شهریاری که در دانشگاه شریف یکی از شاگردان صالحی بوده، گفت:«شهریاری مثل فرزند من بود. وقتی خبر شهادتش را شنیدم، نتوانستم روی پای خودم بایستم. از آنجایی که می دانستم چه گوهری را از دست دادیم، هر چه کردم تا خودم را کنترل کنم، نمی توانستم. در شهید شهریاری عناصری وجود داشت که شاید در فرزندان من وجود ندارد و به همین دلیل شاید من شهریاری را بیشتر از فرزندانم هم دوست داشتم. نه تنها من، بلکه همه کسانی که او را می شناختند به او علاقه داشتند.»

صالحی افزود: « یک بار رهبری از من خواستند شهید شهریاری را برایشان توصیف کنم. من در جواب گفتم اگر به شهریاری نمره 100 بدهیم، به نفر بعدی به سختی می توان نمره 50 داد. شهریاری آدم ویژه ای بود و متاسفیم که از دستش دادیم.»

صالحی در مورد ورود به جریان پرونده هسته ای ایران هم گفت: « از زمانی که فوق لیسانس هسته ای را در دانشگاه شریف راه اندازی کردیم به طور جدی وارد مساله هسته ای ایران شدم. بعد از انقلاب که شورای انقلاب تشکیل شد و مهندس تاج وزارت نیرو را در دست گرفتند، وقتی در مورد ادامه کار نیروگاه بوشهر می خواستند تصمیم گیری کنند از بنده و برخی دیگر از اساتید خواستند که در این مورد به او مشاوره دهیم. برخی ها در فضای آن روزها می گفتند ما ارتش و اف 16 نیاز نداریم. نیروگاه بوشهر هم که یک پروژه استثماری است را نمی خواهیم. امام ارتش را نجات دادند و نیروگاه بوشهر هم ادامه پیدا کرد. با شروع جنگ؛ مشکلات وارد فاز جدیدی شد. آلمان ها کار را نیمه تمام گذاشتند و عراقی ها هم یک بار نیروگاه بوشهر را بمباران کردند. این بمباران آسیب زیادی به نیروگاه وارد کرد.»

وی ادامه داد:«در طول جنگ فعالیت های هسته ای ما متوقف بود و جز تحصیلات دانشگاهی، فعالیت دیگری وجود نداشت. با پایان چنگ فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی آغاز شد و اراده ای در نظام ایجاد شد که ما باید سرمایه گذاری هایی که در این زمینه انجام شده است را پیگیری کنیم.»

صالحی با بیان اینکه فعالیت های هسته ای را به دو بخش عمده می توان تقسیم کرد، گفت:« اولین وجه، نیروگاه بوشهر و وجه دوم تکنولوژی هسته ای مثل اکتشاف و استخراج اورانیوم است. در نیروگاه بوشهر قراردادی با روسیه بسته شد که آن ها اعلام آمادگی کردند. آن زمان وضع اقتصاد روسیه در شرایط مناسبی نبود و وقتی ایران پیشنهاد همکاری داد، آن ها با میل قرارداد را به امضاء رساندند که این موضوع برای ما ارزشمند و حائز اهمیت بود.»

* طولانی شدن ساخت نیروگاه بوشهر به نفع ایران تمام شد/ مهندسین ما درس های زیادی آموختند و تکنولوژی به ایران منتقل شد

وی در مورد  طول کشیدن ساخت نیروگاه بوشهر هم گفت:« این تاخیر به دلیل مسائل فنی بود. وقتی قرار شد روسیه برای ساخت نیروگاه با ما وارد همکاری شود، ما اصرار داشتیم همان نیروگاهی که آلمان به صورت نیمه کاره ساخته بود را ادامه دهیم اما روس ها معتقد بودند بهتر است در همان محوطه یک نیروگاه جدید تاسیس شود. درست است که کار یک مقدار طول کشید، اما در نهایت به نفع ما بود. ما در آن زمان مشکل برق نداشتیم و برنامه مان برای تولید برق دراز مدت بود. وقتی نیروگاه بوشهر را آغاز کردیم کار طول کشید و همین طول کشیدن کار باعث شد مهندسین ما درس های زیادی را بیاموزند و تکنولوژی به ایران منتقل شود.»

صالحی در مورد این که مقصر تاخیرهایی که در ساخت نیروگاه بوشهر انجام شد، هم گفت: «گاهی ما مقصر بودیم و گاهی آن ها اما خوشبختانه زمانی که در سازمان انرژی اتمی فعالیت داشتم، مشکلات را تا حد زیادی برطرف کردیم و سرعت کار بالاتر رفت. الان هم به لطف خدا نیروگاه تولید برق را انجام می دهد. البته هرازچند گاهی در رسانه ها مطرح می شود که پس چه زمانی نیروگاه بوشهر راه اندازی می شود؟ این در حالی است که الان دو – سه سال است که طبق تعریف راه اندازی شده است. البته یک مشکلاتی هم در این میان انجام شد. مثلاً مشکلاتی برای حفظ ایمنی به وجود آمد که با رفع آن دوباره کار به روال عادی برگشت.»

* سال 67 آرزو می کردیم که ایران بتواند آب سنگین تولید کند

وی با اشاره به اینکه بهترین متخصصین نیروگاهی را در نیروگاه بوشهر داریم، خاطرنشان کرد:« این افراد در زمره بهترین ها در دنیا هستند. در بقیه امور مثل آب سنگین، غنی سازی و...هم  مجبور بودیم روی پای خود بایسیتم چون این مسائل چیزی نیست که بخواهیم از دیگران برای رسیدن به آن کمک بخواهیم. وقتی در سال 67 به آرژانتین سفر کرده بودیم، به بازدید آب سنگین این کشور رفتیم. آن زمان با حسرت نگاه می کردم و می گفتم آیا روزی می آید که ما آب سنگین تولید کنیم؟ اما شکر خدا امروز بچه های ما بدون کمک غرب به دست آوردهای بسیار خوبی دست پیدا کرده است. البته خیلی از تجهیزات مورد نیاز برای رسیدن به موفقیت از خارج از کشور خریداری شده اما طراحی توسط متخصصین داخلی انجام می شود. در هسته ای هیچ چیز مجهول نیست.»

* در مذاکرات بحث برد و باخت مطرح نیست/ ایران هیچوقت در مذاکرات متحیر و گم شده نیست

نماینده سابق ایران در سازمان انرژی اتمی در مورد اینکه از چه زمانی وارد پرونده هسته ای ایران شده هم گفت: «زمانی که در آژانس انرژی اتمی نماینده ایران بودم آقای روحانی هم به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی عهده دار پرونده هسته ای ایران شدند. سه کشور اروپایی که به ایران آمدند من هم در تیم آقای روحانی حضور داشتم که در جلسات اصلی و فرعی شرکت می کردم. جلسات فرعی که در سطح کارشناسی انجام می شد را بنده پیگیری می کردم و در آژانس هم کارهای پرونده توسط من پیگیری می شد.»

وی در پاسخ به صحبت مجری برنامه که از او خواست کمی بیشتر در مورد فضای مذاکرات که از دید دوربین ها مخفی می ماند، توضیح بدهد، اظهار داشت: «مذاکرات دو قسم دارد. بخش اول سیاسی است و بخش بعدی فنی و حقوقی است. جایی که بحث ها فنی و حقوقی است کار راحت است و مسائل طبق اصولی مشخص پیش می رود و کسی نمی تواند حرف خارج از قاعده ای بیان کند. آن گفت وگو ها دوستانه و خوب پیش می رود. بعضی از کارشناسان غربی در این مذاکرات آنقدر تحت تاثیر قرار می گرفتند که به جای چالش، با ما همراه می شدند و سر تعظیم فرو می آوردند. اما وقتی بحث سیاسی می شود، کار پیچیده می شود. »

وی ادامه داد: «بحث برد و باخت در مذاکرات مطرح نیست اما این را می توان با قطعیت گفت که جمهوری اسلامی ایران همیشه با اقتدار وارد گفت و گو شده است و در گفت وگوها متحیر و گم شده نیست. غرب هم اذعان دارد که مذاکره با ایران سخت است چون گفت و گو کننده های خوبی در ایران هستند و با دقت صحبت می کنند.»

* نظر صالحی درباره شیوه مذاکره روحانی، لاریجانی و جلیلی

صالحی در پاسخ به این سوال که کدام گروه مذاکره کننده هسته ای ایران را در انجام مذاکرات موفق تر می دانید گفت:«هر گروهی ویژگی خاص خودش را داشته است اما اگر از من می خواهید نمره دهم، باید بگویم که من نمی توانم این کار را انجام دهم. هر گروهی برجستگی خاص خود را دارد. آقای روحانی واقعاً گفت وگو کننده بسیار واردی بود که می دانست باید چه کاری انجام دهد. ایشان قبل از آغاز مذاکرات جلسات زیادی را با کارشناسان برگزار می کرد و وقتی وارد گفت و گو ها می شدند از این مشاوره ها استفاده می کردند. آن مقدار که در جلسات ایشان حضور داشتم می دیدم که ایشان واقعاً وقت می گذاشتند و تلاش می کردند. ایشان تاکید می کردند که باید تمام تلاش خودمان را انجام دهیم که پرونده به شورای امنیت ارسال نشود و این استراتژی ایشان بود که موفق هم عمل کردند.»

صالحی ادامه داد:« آقای لاریجانی کار بزرگی انجام داد و بخش هسته ای مساله را بست. شش سوال هسته ای که وجود داشت در زمان ایشان بسته شد و الان آژانس دیگر سوال هسته ای از ما ندارد و فقط یک سری ادعا در زمینه وجود کلاهک هسته ای وجود دارد. آقای لاریجانی بحث فنی را جمع کردند و امروز فقط مطالبات ادعایی مطرح است.»

وزیر امور خارجه دولت دهم همچنین در مورد تیم مذاکره کننده فعلی هم اظهار داشت:«آقای جلیلی کار به مراتب سخت تری دارند و در فاز سیاسی مذاکره می کنند. پرونده ما در شورای امنیت است و بحث کاملآً سیاسی است. مطالبات ادعایی هم یک بحث سیاسی است و کار بسیار سنگین و پیچیده است. آقای جلیلی تمام تلاش خود را به کار بسته است و مشورت های زیادی با کارشناسان دارد تا بهترین عملکرد را داشته باشند. ایشان هرگاه که وارد جلسه می شوند با اتکا به تجربه ای که دارند پای میز مذاکره می نشینند.»

* قطعا مشکل هسته ای حل می شود/ ما به کار خود مطمئن هستیم

صالحی در مورد دورنمای مذاکرات 5+1 هم گفت:« اولین مصاحبه ای که در مورد مسائل هسته ای انجام شد، در روزنامه ایران چاپ شد. آن زمان من گفتم که من نسبت به مساله هسته ای ایران و حل پرونده ایران خوش بین هستم، پرونده ما شبیه به پرونده هسته ای کره شمالی و لیبی نیست و حل خواهد شد. الان هم با قطعیت می گویم مشکل حل می شود. ما به کاری که داریم انجام می دهیم، مطمئن هستیم و می دانیم که فعالیت هایمان صلح آمیز است. به همین دلیل هم بوده که در این ده سال تزلزلی در گفتار و مواضع مسئولین کشورمان وجود نداشته است. غرب هم دید که هزینه هایی که برای فشار آوردن روی ایران انجام داده است، به نتیجه دلخواهی که می خواستند منجر نشده است. »

وی ادامه داد: «فشار غرب بر ایران برای ما مزاحمت هایی ایجاد کرد اما مردم ما بیدار و آگاه است و این فشارها راه به جایی نبرده است. صادقانه می گویم  با توجه به شرایط اقتصادی که وجود داشت فکر نمی کردم 22 بهمن امسال مردم تا این حد در راهپیمایی شرکت داشته کنند. وقتی حجم جمعیت را دیدم متوجه شدم که مردم تا چه حد بیدار هستند و به درستی اصل نظام را از اشتباهات افراد تفکیک می کنند و به هیچ وجه دوست ندارند نظام را از دست بدهند. 34 سال است انقلاب شده و در 22 بهمن امسال حضور مردم طوری بود که انگار دیروز انقلاب شده است.»

* ایران و آمریکا احساس می کنند موقعیتی برای برون رفت از بحران ایجاد شده است

وی در مورد روابط بین ایران و آمریکا هم گفت: «طرفین حس می کنند موقعیتی برای برون رفت از بحران ایجاد شده است. همین که آمریکا این اواخر برای گفت و گو اعلام گفت و گو کرده اند نشان می دهد که آن ها در این مورد جدی هستند. رهبری هم فرمودند که هر وقت بر ما اثبات شد که نیت آن ها صادقانه است ما هم مذاکره را بررسی خواهیم کرد.»

صالحی در مورد نحوه انتخاب خود برای تصدی وزارت امور خارجه ایران گفت: « سال 1384 که آقای احمدی نژاد انتخاب شدند یک ماه بود که به عنوان معاون دبیر کل سازمان تعاون اسلامی در جده فعالیت می کردم. این بالاترین مقامی بود که یکی از افراد جمهوری اسلامی ایران در سطح خارجی به دست آورده است. در جده بودم که از دفتر آقای دکتر با من تماس گرفتند و گفتند به ایران بیا، آقای دکتر می خواهند شما را ببیند. به ایران آمدم و بحث وزارت خارجه و وزارت علوم مطرح شد. من در جواب گفتم که تازه در جده مستقر شده ام و یک مقدار بازگشت سخت است. به لطف الهی از آن مرحله عبور کردیم و در جده ماندگار شدم. چهار سال وظیفه من در جده به پایان رسید و سال 88 به ایران بازگشتم. سال 88 که دکتر دوباره انتخاب شدند، ایشان شنیده بودند که به ایران بازگشته ام و من هم مشغول آماده شدن برای تدریس بودم. ایشان از من خواستند ریاست سازمان انرژی اتمی را قبول کنم. به سازمان رفتم و فعالیت های خوبی در آن جا انجام دادیم و توانستیم به اکتشاف هوایی برسیم و به غنی سازی 20 درصد دست یابیم. من از کار در آن جا لذت می بردم که آقای دکتر از من خواستند که به وزارت خارجه بیایم. شش ماه طول کشید و حس کردم اگر قبول نکنم آقای دکتر ناراحت می شوند. هیچ کدام از این مسولیت ها را داوطلبانه انتخاب نکرده ام.»

وی ادامه داد:« توفیق خدمت گزاری در نظام جمهوری اسلامی برای چنین ملتی و زیر رهبری عزیز یک توفیق و نعمت بزرگ است و من خدا را شکر می کنم که لطف خدمتگزار بودن را به من اعطا کرده است. در وزارت امور خارجه تنش کار بیشتر است اما در سازمان انرژی اتمی تنش ها کمتر بود. در این وزارت امور خارجه سلایق زیادی است و ما هم می خواهیم طوری رفتار کنیم که مشکلات ملت کم شود و نفع روابط به مردم برسد.»

صالحی با بیان اینکه ما فقط با رژیم صهیونیستی رابطه ای نداریم و با کشورهای دیگر مشکل خاصی نداریم گفت:« شرایطی ایجاد شده است که بین آمریکا و ایران مشکلاتی به وجود آمده است و مردم ایران از آمریکا گله هایی دارد که البته نابه جا هم نیست. از ملی شدن صنعت نفت تا فناوری هسته ای ما را تحت فشار قرار داده اند. الان فهمیده اند که ملت ایران با فشار تسلیم نمی شود. ملت ایران با چند هزار سال تاریخ متوجه شده اند که ده سال و بیست سال و پنجاه سال یک پاراگراف از تاریخ این کشور است. پایداری امروز ما یک نقطه عطف و تنطیم کننده حیات این ملت است. همه حساب کار خودشان را خواهند داشت و می دانند چگونه با ما رفتار کنند.»

* همین مسئولیتی که دارم بیش از حد من است، چه برسد به مسئولیت های بالاتر

صالحی در پاسخ به این سوال آیا به مسولیت های بزرگتر در ساختارسیاسی نظام هم فکر می کنید یا نه، گفت: «تا همین جا هم که پیش آمده ام لطف خدا و بیش از حد خودم است. لطف الهی خیلی شامل حالمان شده است که توانسته ایم در این جایگاه قرار بگیریم. زمانی که من عهده دار وزارت خارجه شدم مهم ترین پرونده، پرونده هسته ای بود اما الان فضا چیز دیگری است. الان پیشانی اصلی که در ارتباط با تحریم ها کار می کند وزارت امور خارجه است. ما داریم تلاشمان را می کنیم که فشار کمتری بر مردم ایجاد شود.»

وی در پایان برنامه هم اظهار داشت:«چیزی که مد نظر ماست عزت و اقتدار و منافع و مصلحت کشورمان است. با عنایت به جایگاه مهمی که وزارت خارجه دارد ما نمی توانیم کاری انجام دهیم که از چهارچوب نظام خارج باشد. ما هیچ وقت کاری نمی کنیم که خارج از خواسته نظام باشد. هر قدمی که ما بر می داریم قدمی است حساب شده در چهارچوب معین شده که هدف نهایی اش اعتلای نظام جمهوری اسلامی ایران است. »