آقای رئیس جمهور تنهایی پینگ پونگ بازی می‌کند

دیپلماسی ایرانی: بسیاری معتقدند که هیثم مناع، یکی از مخالفان سرشناس بشار اسد که معتقد به تغییر غیرمسلحانه و سیاسی در سوریه است، مهم ترین گزینه ریاست شورای انتقالی مطابق با طرح پیشنهادی اخضر ابراهیمی که مورد حمایت روسیه و احتمالا امریکا قرار دارد، محسوب می شود. وی درباره سخنرانی اخیر رئیس جمهوری سوریه در آمفی تئاتر اپرای دمشق که نزدیک به 10 روز پس از دیدار اسد با ابراهیمی بیان شد و همچنین امکان مذاکره مخالفان با اسد به روزنامه لبنانی السفیر، گفت: «در این سخنرانی اسد نشان داد که به سادگی حاضر نیست از مواضعش کوتاه بیاید، احساس غرور داشت و فکر می کرد که توانسته است دیگران را شکست دهد.»

وی در ادامه گفت: «ارتش آزادیبخش سوریه بر این اعتقاد است که توانسته به دستاوردهایی در خاک سوریه دست یابد و همین مساله باعث شده تا لحن اسد تغییر کند، اگر چه اسد نپذیرفت که با آنها مذاکره کند ولی نفس مذاکره برای رسیدن به یک راه حل را پذیرفت.»

مناع درباره ارتباط تحولات میدانی سوریه با اظهارات اسد نیز گفت: «ارتش آزادیبخش توانسته است که بسیاری از مناطق سوریه را به کنترل خود در آورد. درگیری های شدیدی در فرودگاه های شمالی کشور وجود دارد و بسیاری از شهرهای مهم سوریه از جمله ریف دمشق تحت کنترل ارتش آزادیبخش است. اما آن چه در این میان اهمیت دارد خروج "جبهه النصره" از زیر چتر انقلابیون است. این جبهه عامل اصلی نگرانی امریکایی ها و غربی ها در منحرف کردن حرکت مخالفان از یک حرکت مدنی و دموکراتیک به یک حرکت افراطی و خشن است. امریکایی ها تلاش هایی را برای محدود کردن فعالیت جریان های جهادی آغاز کرده اند و شورای نظامی نیز تلاش دارد تا بتواند کنترل خود را بر آنها گسترش دهد. این خلاء به نفع اسد تمام خواهد شد و می تواند هر گونه امتیاز دادن سیاسی از سوی او را رد کند. در عین حال می تواند نقش سازمان ملل در سوریه را نیز تقویت کند. به نظر من تلاش های ابراهیمی پس از سخنرانی اسد و تصورش برای حل بحران رنگ و بوی تازه ای خواهد گرفت.»

مناع در عین حال تاکید می کند، اسد از این نگران است که فرصت جدید به دست آمده را مجددا از دست بدهد برای همین حساب شده تر عمل می کند و تلاش خواهد کرد تا بر متغیرهای درگیری های موجود در سوریه بیش از پیش متمرکز شود. او اکنون فرصت یافته است تا به جای مطرح شدن راه حل نظامی از جایگاه قدرت و رهبری سوریه به مذاکره بنشیند به این ترتیب که از حالا به بعد بیش از پیش بر حفظ ارتش و نهادهای دولتی اصرار خواهد کرد و تلاش می کند تا مصالح ملی را بیش از همیشه محقق کند. اسد اکنون روی این مساله کار می کند که شکست مخالفان هدفی است که به هیچ وجه قابل گذشت نیست.

وی در ادامه پیشنهاد داد: اگر اسد می خواهد با خودش منسجم باشد، باید منصب خود را به معاونش در خلال مرحله انتقالی تفویض کند تا بتواند فرصت لازم برای انتخابات پیش رو که قصد نامزدی در آن را دارد به دست آورد. وی می تواند این شرط را بگذارد که هر کس در فرایند حکومت انتقالی شرکت کند حق مشارکت در هیچ انتخاباتی را نخواهد داشت، این بدان معنا است که حامی او نمی تواند سارق منصبش شود. مشابه همین دیدگاه نزد مخالفان سوری نیز به وجود آمده است، برای همین است که آنها صحبت های او را رد کرده اند.

مناع در ادامه آن بخش از سخنان اسد که مخالفان را جهادهای اجنبی خطاب کرد، مورد انتقاد قرار داد و گفت: «این اشتباه است که گفته شود جهادی های خارجی در سوریه فعال هستند. این مساله باعث می شود تا ساکنان غیر بومی بحث جایگزین شدن ارتش سوریه را مطرح کنند و از جیب دیگران به نفع خود خرج کنند.»

وی همچنین اذعان کرد که احساسات مردم سوریه تغییر کرده است و اظهارات رئیس جمهوری توانست بر ماهیت ملی سوریه اثر بگذارد، اکنون این باور در سوریه مطرح شده که آن چه به وجود آمده یک حرکت تروریستی است نه انقلابی. به خصوص که خبرهایی منتشر شده است مبنی بر این که گروهی عربی از منطقه شام به دیدار ابو الزبیر اللیبی، رهبر "جبهه النصره" در حوران رفته و به او گفته است که شورشیان را از خانه های ما بیرون کنید، وی در پاسخ گفته است که این سرزمین شما نیست سرزمین جهاد و مبارزه است یا در کنار ما جهاد کنید یا خودتان از آن بیرون بروید!

مناع ائتلاف مخالفان سوریه و جریان های وابسته به آن را مسئول ورود جبهه النصره به سوریه دانست و گفت که آنها "انقلاب سوریه" را منحرف کردند. وقتی چنین وضعیتی بر کشور حاکم شده طبیعی است که اسد آن گونه سخنرانی کند و بگوید که همه کسانی که در انقلاب مشارکت دارند جهادی های خارجی هستند.

وی در ادامه گفت: «در حال حاضر دو مشکل وجود دارد، یکی این است که یک طرف می گوید به هیچ وجه حاضر به مذاکره نیستیم مگر این که اسد کاخ ملت را ترک کند و مشکل دوم این است که طرف مقابل هر کس که سلاح برداشته را تروریست می داند و این مساله سبب شده تا نتیجه ای حاصل نشود. ما این وضعیت را رد می کنیم چون پیچیدگی هایی ایجاد کرده که تنها اوضاع را در بن بست نگه داشته و هیچ راه حلی برای خروج از آن وجود ندارد. مساله این است که در حال حاضر شریک مهم برای یافتن راه حل سیاسی وجود ندارد. هیچ کس تا زمانی که چاقو زیر گردنش باشد حاضر به مذاکره نیست. 40 هزار نفر دستگیر شده اند که از میان آنها سه نفر از اعضای دفتر روابط خارجی هیئت هماهنگی ]جریان مخالفان داخلی سوریه[ یعنی عبدالعزیز الخیر، ایاس عیاش و رجاء النصر هستند که در زندان به سر می برند، در این صورت اسد از چه گفت وگویی سخن می گوید؟ چگونه می شود با رئیس جمهوری صحبت کرد که خودش به تنهایی پینگ پونگ بازی می کند؟ موظف کردن دولت فعلی به انجام گفت وگوها غیر قابل قبول است. ما به این شکل به میز مذاکره نمی رویم. اگر طرف سومی باشد شاید بتوانیم بپذیریم. اگر واقعا اسد رغبتی به آشتی دارد باید حکومت انتقالی را بپذیرد و طرح انان و ابراهیمی را قبول کند. در عین حال مذاکره بدون ضمانت های خارجی نیز امکان پذیر نیست.»

مناع در پایان تاکید می کند، هر گونه مذاکره ای درباره سوریه به هیچ وجه نباید مبتنی بر تصمیم های دوحه و همچنین سخنرانی اخیر رئیس جمهور باشد، بلکه باید مبتی بر طرح ابراهیمی، مسکو و واشنگتن باشد برای این که طرف داخلی از یافتن چارچوبی برای وحدت ملی ناتوان است. کسانی که دستشان به خون ملت آلوده است نیز نمی توانند در این مذاکرات شرکت کنند.»

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی