«دختر دیکتاتور» و بازی جدید آسیایی

دیپلماسی ایرانی: تنها با گذشت اندکی از بیش از دو دهه از پایان کار روسای جمهور تمامیت  خواه در کشور کوچک کره جنوبی، «پارک کئون هِه» موفق شد که عنوان «اولین رئیس جمهور زن» این کشور را کسب کند تا همانگونه که برخی از سیاستمداران آمریکایی اعتراف کردند در حالی که ریاست جموری یک زن هنوز در ایالات متحده نیز محقق نشده است در کره جنوبی صورت پذیرد. اما در ادامه مسیر، سیاست هایی که خانم پارک در طول پنج سال آینده به اجرا خواهد گذاشت تایید کننده انتخابی است که بیشتر توسط افراد میانسال و طبقه متوسط جامعه کره انجام گرفته است. این نوشتار بر آن است که پس از بررسی کوتاه زندگی سیاسی پارک کئون هه، وضعیت آرای به دست آمده را تبیین نماید.  

سوابق سیاسی «دختر دیکتاتور»

پارک کئون هه فرزند اول «پارک چانگ هی» سومین رئیس جمهور کره جنوبی در سال 1952 میلادی متولد شد. پدر او که در بین سال های 1962 تا 1979 میلادی منصب ریاست جمهوری کره جنوبی را در اختیار داشت علیرغم محدود کردن آزادی های سیاسی و جلوگیری از برگزاری انتخابات آزاد، از طریق برقراری روابط سیاسی با ژاپن و چین، و همچنین در پیش گرفتن رویکرد اصلاحات اقتصادی موفق شد که پایه های اقتصادی این کشور را مستحکم نماید. وی که به داشتن رویکرد دوستانه نسبت به ژاپن مشهور بود در دوران استعمار ژاپن به خدمت ارتش درآمد و از طریق کودتای نظامی وعده پایان دادن حکومت های دیکتاتوری را داد. اما در ادامه با تشکیل حزب دولتی و تغییرات در قانون اساسی به مدت 5 دوره حکومت را در اختیار گرفت و سرانجام توسط رئیس سازمان اطلاعاتی کره که از دوستان نزدیک خود بود به قتل رسید. هرچند که بسیاری بر این باورند که ترور پارک چانگ هی در نتیجه تلاش های بلندپروازانه او برای دستیابی به بمب هسته ای از طریق همکاری با فرانسه و در نتیجه نگرانی ایالات متحده آمریکا از بروز بحران های امنیتی در شبه جزیره کره بوده است اما در دوران حاضر عده ای از محققان دانشگاهی و سیاستمداران کره جنوبی در تلاش هستند که با معرفی خدمات صورت گرفته در دوران حکومت های تمامیت طلب لی سئونگ مَن و پارک چانگ هی، چهره آنها را احیا نمایند. خانم پارک به عنوان دختر بزرگ رئیس جمهور، پس از ترور مادر خود در سال 1974 به وسیله عوامل کره شمالی در کشور میانمار، تحصیلات خود در فرانسه را رها نموده و به عنوان بانوی اول در دولت پدر خود شروع به فعالیت نمود. اما پس از ترور پدر در سال 1979 به مدت 10 سال از انظار عمومی به دور بود تا اینکه در این سال موفق شد به صورت رسمی در مراسم بزرگداشت پارک چانگ هی حضور یابد و به این ترتیب زندگی سیاسی مجدد او آغاز گردید.

به دنبال وضعیت اقتصادی نامناسب کره پس از بحران 1997 آسیا، وی در سال 1998 به نمایندگی مجلس کره در آمد و در سال 2004 به دنبال طرح شکایت احزاب مخالف بر علیه رو موهیان، رئیس جمهور وقت، که در نهایت به شکست آنها در دادگاه قانون اساسی انجامید، حزب دچار اختلافات داخلی گردید و نظرسنجی ها کاهش محبوبیت شدید را نشان می داد. در این اوضاع او رهبری حزب «هَن نَرَ Hannara» را به صورت موقت عهده دار شد و پس از کسب غیرمنتظره 121 کرسی در مجلس اعتبار سیاسی قابل توجه ای یافت و به مدت دو سال به عنوان رهبر حزب انتخاب شد. پس از آنکه در سال 2006 از سوءقصد در تجمع انتخاباتی برای حمایت از شهردار سئول جان سالم به در برد، به منظور شرکت در انتخابات ریاست جمهوری از ریاست حزب استعفا داد. در انتخابات سال 2007 در حالی که به عنوان یکی از بخت های پیروزی مطرح بود، در نظرسنجی هایی که از سوی بسیاری مخدوش دانسته شد مغلوب شهردار محبوب سئول، لی میانگ بَک شد و نتوانست به عنوان نماینده حزب در انتخابات کاندید شود. این اتفاق منجر به بروز شکاف در داخل حزب پس از پیروزی لی میانگ بک شد. به این ترتیب پست های کلیدی در دولت به طرفداران لی داده شد. همچنین در انتخابات مجلس با عدم حمایت از طرفداران پارک موجبات عدم توفیق آنان را فراهم آورد.

در این شرایط پارک مخالفت های خود با برخی از سیاست های دولت لی میانگ بک از قبیل اصلاح طرح تاسیس شهر سه جونگ به عنوان پایتخت جدید و غیره را علنی کرد و تعدادی از طرفداران او با تشکیل حزب «اتحاد حامیان پارک» و «اتحاد حامیان مستقل پارک» توانستند موفقیت های قابل اعتنایی را در انتخابات مجلس کسب کنند اما با تغییر رهبری حزب، آنها مجددا به حزب بازگشتند تا تعداد کرسی های طرفداران پارک در مجلس قدرت او را در برابر طرفداران لی افزایش دهد. در اواخر سال 2011، هنگامی که دست داشتن دفتر یکی از نمایندگان حزب در حمله سایبری به صفحه کمیسیون مرکزی انتخابات محرز شد، رئیس حزب هن نَرَ موفق نشد که در برابر انتقادات مقاومت کرده و از عنوان خود استعفا داد. به این ترتیب خانم پارک به عنوان رئیس کمیسیون اقدامات اضطراری برگزیده شد. پس از یک ماه وی اعلام کرد که نام حزب به «سه نوری» (Saenuri) تغییر داده خواهد شد. علیرغم زمان کوتاه موجود تا برگزاری انتخابات مجلس حزب او موفق شد در انتخابات مجلس اکثریت را در اختیار بگیرد و به این ترتیب در ماه می 2012 رئیس جدید این حزب تازه تاسیس برگزیده شد و پارک کئون هه در ماه آگوست همین سال به عنوان کاندید انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد.

در حالیکه مجله تایم در روی جلد خود از او به عنوان «دختر دیکتاتور» نام برده بود نتایج انتخابات تنها دو روز بعد از آن نشان از حمایت محافظه کاران و طبقه متوسط از دختر دیکتاتور پارک بود. هجدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کره در حالی برگزار شد که آمار نشان می داد هر دوره تعداد کمتری از افراد دارای حق رای به پای صندوق می روند. این رقم که از در انتخابات سال 2007 به 63 درصد رسیده بود، نماینده حزب متحد دموکرات را امیدوار ساخته بود که با رای آرای خاموش به پیروزی دست یابد. اما همانگونه که نظرسنجی های پیش از انتخابات نشان می داد خانم پارک توانست با کسب 55/51 درصد آرا به مدت پنج سال در کاخ آبی ریاست جمهوری اقامت گزیند.

نتایج هجدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

این دوره از انتخابات را می توان به وضوح تقابل محافظه کاری و ترقی خواهی دانست. مروری بر نتایج انتخابات نشان می دهد که متولدین دوران افزایش زاد و ولد (Baby boom)، که خود این پدیده حاصل از سیاست های اقتصادی پارک چانگ هی بود، نقشی تعیین کننده در انتخاب خانم پارک داشته اند.

خانم پارک که با شعار «زندگی، عهد، اتحاد» در انتخابات حضور یافته بود کلیات مانیفست انتخاباتی خود را به صورت زیر ارایه نمود:

1- اقتصاد دموکراتیک به منظور افزایش عدالت، 2- تاسیس سیستم رفاه اجتماعی به سبک کره ،3- اشتغال زایی و تامین توسعه از طریق اقتصاد خلاق، 4 - تثبیت فرایند اعتماد در شبه جزیره کره ،5- تحقق دولت خلاق آینده نگر و بازیابی اعتماد از طریق اصلاحات سیاسی ،6- پیشبرد سیاست افزایش، حفظ و بهبود اشتغال ،7- رونق روستاهای کشاورزی و ماهیگیری و ارتقای صنایع خرد و متوسط ،8- آموزش با هدف برآورده کردن رویاها ،9- مهدهای کودک متناسب با شرایط و سازگار کردن شغل و خانواده ،10- جامعه امن و پایدار.

مسایلی از قبیل رسوایی مالی منتسب به برادر لی میانگ بک، افزایش قیمت ها، نارضایتی دانشجویان از افزایش تصاعدی شهریه دانشگاه ها و نهایتا هراس از اقدامات تهاجمی احتمالی رهبر جدید کره شمالی اهمیت دوچندانی به نتیجه انتخابات پیش رو بخشیده بود. در این بین اعلام حضور آقای آن چالسو که با ابداع اولین سیستم امنیتی اینترنت از سالیان گذشته در بین جوانان محبوبیت زیادی داشت تنور انتخابات را داغ تر کرد. رفتار انتخاباتی صاحبان رای در کره جنوبی به صورت سنتی دارای دو مشخصه است. اولین مشخصه رای دادن روستاها و شهرهای کوچک به کاندیدای حزب حاکم و رای دادن ساکنین شهرهای بزرگ به کاندید حزب مخالف، و دومین مشخصه تقابل منطقه ای که به صورت سنتی مناطق جنوب غربی و پایتخت در تقابل با دیگر مناطق این کشور آرای خود را به صندوق می ریزند. در انتخابات هیجدهم اما تقابل محافظه کاران - ترقی خواهان و همچنین تقابل نسل ها که نتیجه افزایش جمعیت بالای 50 سال و پدیده سالخوردگی جمعیت است نیز تلاش کاندیداها برای به پای صندوق کشاندن بیشتر رای دهندگان از گروه های مختلف صاحبان رای را در پی داشت.

در حالیکه نظرسنجی ها حاکی از پیش بودن پارک کئون هه کاندیدای حزب سه نوری بود، آن چالسو که به عنوان کاندیدای مستقل اعلام حضور کرده بود با پیشی گرفتن از مون جه این نماینده حزب متحد دموکرات در رده دوم قرار داشت. حتی برخی از نظرسنجی ها بیانگر شانس بیشتر آقای آن در انتخابات بود. با نزدیک تر شدن به موعد انتخابات مون جه این و آن چالسو تلاش برای کسب توافق به منظور ائتلاف با یکدیگر را شدت بخشیدند. اما با شکست مذاکرات نهایتا آقای آن از انتخابات کناره گیری کرد و از حضور در کمپین های انتخاباتی حزب متحد دموکرات نیز امتناع کرد. هرچند که وی در دو هفته پایانی مانده به انتخابات حمایت خود از آقای مون را علنی کرد اما نتیجه انتخابات بسیاری از تحلیلگران به این نتیجه رساند که عدم توفیق آقای مون در کسب آرای حامیان آن چالسو و همچنین آرای خاکستری منجر به شکست وی گردیده است.

در این انتخابات که نهایتا 8/75% واجدین شرایط به پای صندوق ها رفتند که خانم پارک موفق شد با کسب 55/51% از آرا در برابر 02/48% رای مون جه این به عنوان اولین رئیس جمهور زن کره جنوبی انتخاب شود. جدول زیر تحلیل آرای به صندوق ریخته شده براساس تفکیک رده سنی را نشان می دهد. همانگونه که مشاهده می شود پایین بودن درصد حضور رده های سنی 20 و 30 سال در مقایسه با رده های سنی 50 و 60 سال و بیشتر منتج به برتری کمرنگ خانم پارک در انتخابات گردید.

*  تعداد کل واجدین شرایط: 40507842 نفر

به این ترتیب همانگونه که بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که یکی از اهداف آزمایش موشک قاره پیمای کره شمالی ( که به زعم رهبران این کشور هدف از آن قراردادن ماهواره در مدار زمین بود) تاثیرگذاری بر رای مردم کره جنوبی برای انتخاب گزینه محافظه کار در انتخابات بود، حزب محافظه کار سه نوری از فوریه سال 2013 به مدت 5 سال بر این کشور حاکم خواهد شد. باراک اوباما در پیام تبریکی که برای خانم پارک فرستاد ابراز امیدواری کرد که با دولت جدید کره روابط نزدیک داشته باشد و از اتحاد نظامی ایالات متحده و کره جنوبی به عنوان محور امنیت و صلح منطقه آسیا و اقیانوسیه نام برد. با توجه به اینکه انتظار می رود رهبر جدید کره شمالی با ورود به سال دوم تکیه زدن به مسند خود سیاست های جدیدی به خصوص در زمینه اقتصادی در پیش بگیرد و همچنین آغاز به کار شی جین پینگ به عنوان رهبر جدید حزب حاکم کمونیست جمهوری خلق چین و روی کار آمدن دولت راستگرای افراطی آبه شین زو آبه در ژاپن، عملکرد خانم پارک نقش بسیار اساسی در آینده اقتصادی و امنیتی کره جنوبی ایفا خواهد نمود. /16

*سعید رضا اتحادی، کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه اینها کره جنوبی