اجلاس قاهره و امکان توافق بین چهار کشور

محمدعلی سبحانی*

آرمان: اجلاس قاهره روز دوشنبه با شرکت 4 کشور ایران، مصر، عربستان و ترکیه برگزار شد. البته وزیر خارجه عربستان در این نشست غایب بود و این موضوع جای بحث دارد. اما برای بررسی آنچه از اجلاس قاهره به دست آمده است، بیشتر باید به واقعیت های میدانی توجه کنیم تا بر آن مبنا بتوانیم بسنجیم که چقدر امکان توافق بین این 4 کشور وجود دارد. بی شک از میان کشورهایی که در این اجلاس شرکت کرده اند، ایران در یک سوی این ماجراست و عربستان و ترکیه و مصر در طرف دیگر آن است. به طور قطع و یقین در این مدت نه ایران از موضعش عقب نشسته است و نه آن 3 کشور. این 3 کشور به دنبال برکناری حکومت اسد هستند و ایران با این مساله موافق نیست. در این موضوعات تردیدی وجود ندارد. نکته بعدی این است که در روی میدان، کماکان هر دو طرف از امکانات و توانایی هایشان در برخورد نظامی بهره می گیرند و درواقع وضعیت فعلی ترجمان جنگ داخلی است که روزبه روز دارد عمیق تر هم می شود. نکته سوم هم این است که بالاخره چارچوب کلی حل مساله، هنوز راه حل بین المللی نیافته است. یعنی روس ها و چینی ها کماکان بر موضع خود هستند و امکان بردن قضیه به یک حالت دیگر، مثلا خواست به نتیجه رساندن آن از طریق شورای امنیت وجود ندارد. طبیعی است در چنین شرایطی طرحی که مرسی، رئیس جمهور مصر داد و تاکنون جلو آمده است، حاکی از این است که ایران همراه با آن 3 کشور در تلاش برای تعیین راه حلی تعیین کننده و منطقه ای است. سوال این است که آیا این توافق و تفاهم در این بین صورت می گیرد یا نه؟ و اگر این تفاهم صورت گرفته، چه نقشی می تواند در حل نهایی بحران کنونی داشته باشد. معتقدم که این دو تفکر در موضوع سوریه باید دورهم جمع شوند و باهم صحبت کنند. این کشورها باید دغدغه مشترک داشته باشند تا مردم سوریه به آرامش برسند تا این وضعیتی که اکنون در سوریه حاکم شده و در آن امکانات سوری ها توسط معارضان نابود می شود، ادامه پیدا نکند. این دغدغه مشترک و این ابتکار مصری ها پسندیده است. این گفت وگو تا همین حدی هم که صورت گرفته، مثبت است. اما اینکه آیا این می تواند یک توافق جدی بین دو طرف حاصل کند، سوال دیگری است که من نظر مثبت به آن ندارم. من خیلی چشم انداز مثبتی در قبال اینکه دو طرف به نگاه واحدی در این موضوع برسند، ندارم. ما از آنجایی که دیپلمات هستیم و باید بخش مثبت قضایا را ببینیم، سعی می کنیم حس امیدواری خود را حفظ کنیم و منتظر تحول باشیم. واقعیت این است که وقتی ما می بینیم تحولات کشوری اینچنین در شرایط منطقه تاثیرگذار شده و همه کشورهای همسایه را نگران کرده، باید از هر گام کوچکی به جلو را استقبال و تا به نتیجه رسیدن همراهی و حمایتش کنیم.

* سفیر سابق ایران در لبنان