ایران تحریم‌ها را قانونی دور می‌زند

دیپلماسی ایرانی: ایران برای ادامه فروش نفت به هند، پرداخت معادل پول نفت با برنج، دارو ، تجهیزات مهندسی و فولاد را می پذیرد. در مورد چین نیز که مصرف کننده شماره یک نفت ایران است، منابع نفتی با تانکر های متعلق به جمهوری اسلامی و تحت پوشش بیمه دولتی راهی بنادر این کشور می شوند. از سوی دیگر ژاپن نیز به اندازه ای به خرید نفت از ایران تمایل دارد که دولت توکیو پوشش بیمه ای دریایی چندین ملیارد دلاری برای واردات نفت از ایران ارائه می کند.

فارغ از اینکه دولت اوباما تحریم ها علیه ایران را چگونه توصیف می کند، تهران همچنان راه های قانونی برای فروش نفت به بازار های آسیایی را پیدا می کند.

به گزارش لس آنجلس تایمز، معامله های جدید هزینه بر تر، گران قیمت تر و با ریسک بالا هستند. اما کارشناسان می گویند همین معامله ها به ایران امکان می دهد از سقوط اقتصادش جلوگیری کرده و زمان بیشتری برای ادامه فعالیت های هسته ای در اختیار داشته باشد. راه های گریز قانونی در تحریم ها در ترکیب با درآمد نفتی 100 میلیارد دلاری ایران به جمهوری اسلامی امکان می دهد برای ماه ها اقتصاد خود را حفظ کند، پیش از اینکه این اقتصاد در آستانه سقوط و ورشکستگی قرار گیرد.

این در حالی است که مقامات ایران نیز تلاش برای دور زدن تحریم ها را پنهان نمی کنند. محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران در مصاحبه تلویزیونی هفته گذشته خود به وضوح اعلام کرد تهران در جستجوی راه هایی برای دور زدن تحریم هاست. به گفته وی، ایران نفت دارد و جهان نیز به آن نیاز دارد.  

با این وجود مقامات آمریکایی نیز می گویند که تلاش نمی کنند تجارت نفتی ایران را دست کم در حال حاضر به طور کامل متوقف کنند. دولت اوباما در تلاش برای به حداقل رساندن اختلال در بازار های انرژی و اقتصاد جهانی معافیت از تحریم ها را برای کشور هایی نظیر چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و 16 کشور دیگر در نظر گرفته است.این معافیت تحریمی 6 ماهه به این 20 کشور اجازه می دهد مقادیر کمتری نفت از ایران را خریداری کنند و هدف تحریم های آمریکا قرار نگیرند. در نتیجه، جایگاه ایران از مقام دوم تولید کنندگان نفت اوپک به مقام چهارم سقوط کرده است.  

از سوی دیگر تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران که در ماه جولای اعمال شد به همراه تحریم های بانکی آمریکا علیه جمهوری اسلامی، صادرات نفتی ایران را حدود یک میلیون بشکه کاهش داد و به نصف سطح صادرات در سال گذشته رساند. این به معنی کاهش 100 میلیون دلاری درآمد روزانه ایران از فروش نفت است. کمبود منابع دلار و یورو در ایران نیز موجب شده است که ارزش ریال به شدت سقوط کند. اما برخی معتقدند قراردادهای جدید ایران برای فروش نفت می تواند روند سقوط اقتصادی را کند تر کند.

در شرایطی که شرکت های اروپایی از ارائه خدمات بیمه ای به تانکر های ایرانی خودداری می کنند، دولت های آسیایی و ایران پوشش بیمه ای لازم برای تانکر های حامل نفت ایران را تامین می کنند.

ماه گذشته، نخستین تانکر بیمه شده از سوی دولت هند 94 هزار تن از نفت ایران را به این کشور انتقال داد. همچنین هند به تعدادی از موسسه های مالی ایرانی اجازه داده تا حساب هایی را در این کشور افتتاح کنند تا از طریق آن تحریم های بانکی آمریکا دور زده شود. علاوه بر این بر مبنای مکانیسم تجاری که در بهار سال جاری بین تهران و دهلی نو ایجاد شده، هند می تواند 45 درصد صورتحساب نفت خریداری شده از ایران را با روپیه پرداخت کند. کارشناسان می گویند علاوه بر تعیین یک مکانیسم پرداختی، تجار هندی میزان صادرات برنج، دارو، تجهیزات دارویی، روغن خوراکی، تجهیزات مهندسی و فولاد را نیز افزایش داده اند و تهران در مقابل این کالاها، روپیه پرداخت می کند.

اما نکته قابل توجه این است که هیچ یک از این مکانیسم ها ناقض تحریم های آمریکا یا اتحادیه اروپا نیست. هرچند که در بسیاری از موارد خریداران از آسیب پذیری ایران برای عقد قرارداد هایی به نفع خود استفاده می کنند.  

کارشناسان مستقل می گویند باوجود اینکه تهران کاهش قیمت نفت برای چین را تکذیب می کند اما پکن بر سر تخفیف در بهای نفتی که خریداری می کند با ایران مذاکره کرده است. اما آنچه روشن است کاهش دسترسی ایران به ارز های خارجی است که به دنبال استفاده از پول رایج کشور های خریدار نفت ایجاد می شود. ارز خارجی یکی از منابع مورد نیاز ایران برای پیشبرد برنامه های هسته ای و دیگر برنامه های ملی به شمار می رود.

البته باید گفت تمامی راه های دور زدن تحریم ها قانونی نیستند. استفاده از شرکت های پوششی در ترکیه و آذربایجان برای نقل و انتقال های مالی و خرید تجهیزات و یا تغییر پرچم تانکر های حامل نفت ایران از جمله راه های غیر قانونی است که تحریم ها از طریق آن دور زده می شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/10