تهران پیشنهادی مثبت و ملموس می خواهد

 دیپلماسی ایرانی: پیشنهاد مصونیت با کاهش فشار تحریم ها تنهای راهی است که می تواند ایران را مجاب کند به سال ها مخالفت با حضور بازرسان در سایت های تحقیقات هسته ای تسلیحاتی پایان دهد. این توصیه خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی در خصوص برنامه های هسته ای ایران است.

بنا بر این گزارش چنین ابتکار عمل هایی از سوی قدرت های جهانی لازم است تا به عنوان بخشی از تلاش دیپلماتیک گسترده تر خود ، آن را انجام دهند. این در حالی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در چند دور مذاکره با مقامات ایرانی نتوانست آنها را برای بازدید از سایت های مورد تردید مانند پارچین در جنوب شرق تهران، قانع کند. به بیان دیگر این مذاکرات نشان داد قدرت آژانس بین المللی انرژی اتمی در ترغیب تهران به همکاری محدود است و جمهوری اسلامی تنها در صورتی همکاری می کند که در مقابل امتیازی دریافت کند.

شنون کیل، از موسسه تحقیقات صلح در استکهلم می گوید: به گمان من مذاکرات ایران و آژانس راه به جایی نمی برد مگر اینکه گفت و گو های تهران و قدرت های جهانی به نتیجه ای برسد. به نظر می رسد که ایران از گفت و گو با آژانس برای افزایش امیدواری ها به حصول توافق استفاده کرده بود و سپس آنها را از بین برد تا اهرمی در مذاکرات جداگانه خود با قدرت های جهانی در اختیار داشته باشد. مذاکراتی که پس از وقفه ای 15 ماهه در ماه آوریل در استانبول از سر گرفته شد.

6 قدرت جهانی شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه ، چین ، روسیه و آلمان از ایران می خواهند به طور کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند اما درخواست جدی تر آنها از تهران متوقف کردن فعالیت هایی است که به ساخت سلاح هسته ای می انجامد. همچنین تهران نیز در صورت همکاری با آژانس به دنبال تضمین است.

پییر گلداشمیت، رئیس سابق بازرسان در آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید: برای کمک به شکست این بن بست باید به ایران زمانی ارائه کرد که در مقابل همکاری با آژانس با پیامد وخیمی مواجه نشود. به گفته وی این روند باید از سوی قدرت های جهانی پیشنهاد داده شده و تضمین شود. 

شفافیت هسته ای

یک دیپلمات غربی بر این باور است که در مورد برنامه های هسته ای ایران در گذشته می توان مصونیت ایجاد کرد. از سوی دیگر مدل آفریقای جنوبی و لیبی را نیز می توان در مورد ایران اجرا کرد اما این نگرانی وجود دارد که تهران به طور کامل شفافیت نشان ندهد.

علی واعظ، از گروه بین المللی بحران بر این عقیده است که روابط ایران و آژانس به گروگانی برای تفکر هسته ای تهران و قدرت های جهانی تبدیل شده است. قدرت های جهانی تعلیق غنی سازی اورانیوم و تعطیلی سایت هسته ای زیرزمینی فوردو را از ایران می خواهند و ایران نیز به دنبال مذاکراتی است که در آن حق غنی سازی به رسمیت شناخته شده و تحریم ها حذف شوند.

برخی بر این باورند که ایران در مقابل اقدامات شفاف ساز برای آژانس بین المللی انرژی اتمی توقع دارد ، تحریم ها حذف شوند. کیل در این زمینه می گوید ایران به چیزی مثبت و محسوس در مقابل همکاری و آژانس نیاز دارد که می تواند شامل بخش تحریم ها باشد.

این درحالی است که آمریکا و متحدانش از ارائه مشوق لغو تحریم ها پیش از همکاری کامل ایران برای رفع نگرانی ها در خصوص برنامه های هسته ای اش، خودداری می کنند. به گفته کیل این در حالی است که ایران به راحتی زمان می خرد، زمانی که گفت و گو ها در آن ادامه دارد و در عین حال تهدید نظامی علیه برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را نیز کمرنگ می کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10