این همکاری تا کجا ادامه می یابد؟

دیپلماسی ایرانی: عراق و ایران، رقبای قدیمی این روز ها در موضع گیری های خود در زمینه سیاست اوپک بسیار نزدیک تر شده و وزنه ای را در مقابل کشور های عربی به رهبری عربستان سعودی ایجاد کرده اند که از دیرباز قدرت نفوذ زیادی بر این کارتل نفتی داشته است. اما روابط صمیمی تهران و بغداد می تواند در اواخر سال جاری میلادی، تحت تاثیر قرار گیرد.

عراق تا چند ماه دیگر بیش از ایران نفت تولید خواهد کرد و به این ترتیب مقام دوم تولیدکنندگان نفت اوپک که هم اکنون در اختیار ایران قرار دارد را از آن خود می کند. این در حالی است که هم اکنون نیز برنامه توسعه نفتی که در عراق اجرا می شود، میزان تولیدات این کشور را به 3 میلیون بشکه در روز ارتقاء داده است. این سطح تولید برای آخرین بار در سال 1990 و پیش از اقدام نظامی عراق علیه کویت ، وجود داشته و هم اکنون تنها اندکی از تولید نفتی ایران فاصله دارد که به دلیل تحریم های غرب در پایین ترین سطح 20 سال اخیر قرار گرفته است.

به گزارش خبرگزاری رویترز، حجم تولید کشور ها در اوپک بسیار اهمیت دارد و تولید و منابع بیشتر به معنی نفوذ عمیق تر در این کارتل نفتی است. بغداد و تهران در سال های 1980 ، زمانی که جنگ بین دو کشور جریان داشت، بر سر سهمیه تولید در اوپک با یکدیگر تنش داشتند. اما پس از سقوط صدام حسین در عراق و روی کار آمدن دولت شیعه در این کشور، دو همسایه به یکدیگر نزدیک شدند و اکنون به همراه ونزوئلا و الجزایر در جبهه ای قرار دارند که خواستار کاهش تولید اوپک به منظور جلوگیری از افت بهای نفت هستند. جبهه ای که در مقابل میانه روهای اوپک مانند عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی است.

رعد الخدیری، از موسسه مشاوره ای انرژی پی اف سی می گوید بین ایران و عراق برای سال های همکاری نفتی وجود داشته است هرچند که تا چندی پیش در اوپک موضع متحدی نداشتند. نیاز دوجانبه به نفت بالای110 دلار برای هر بشکه به منظور متوازن کرده بودجه ، عراق و ایران را بر آن داشته تا در نشست روز پنجشنبه در وین از عربستان بخواهند تولید نفتی خود را که در بالاترین سطح دهه های اخیر قرار دارد، کاهش دهد.

بهای نفت از ماه مارس تا کنون 30 دلار کاهش یافته و به زیر 100 دلار رسیده است. بهایی که از رقم 100 تا 120 دلاری مورد نظر عبدالکریم لعیبی، وزیر نفت عراق و رئیس کنونی اوپک فاصله دارد. خدیری بر این باور است که در مورد همکاری ایران و عراق در اوپک، انگیزه های سیاسی وجود دارد چرا که عراق برای فرونشاندن بحران ها به حمایت ایران نیاز دارد و اگر تهران خواستار کمک بغداد باشد، این اقدام انجام خواهد شد.

این در حالی است که نیرو های مخالف داخلی موقعیت نوری المالکی؛ نخست وزیر عراق را به چالش کشیده اند و این روند بر سیاست های نفتی نیز تاثیرگذار بوده است. همچنین با توجه به قرارگیری سوریه در آستانه جنگ مدنی و اعمال تحریم های غرب، ایران نمی خواهد عراق نیز بی ثبات شود و از همه قدرت نفوذ خود برای خنثی کردن اقدامات مخالفان مالکی استفاده می کند.

منابع خبری در وزارت نفت عراق می گویند، مالکی پس از ملاقات هفته گذشته با رستم قاسمی، همتای ایرانی خود به وزارت نفت دستور داد موضع متحدی با ایران در خصوص سطح تولید نفت اوپک اتخاذ کند. این به معنی حمایت عراق از ایران در نشست هفته جاری اوپک است.

درخواست کاهش تولید

ایران که تولید نفتی اش تحت تاثیر تحریم های غرب کاهش یافته، بر این عقیده است که افزایش تولید نفت از سوی عربستان و متحدانش مانند کویت و امارات متحده عربی به کاهش بهای نفت منجر شده است. از سوی دیگر عراق نیز می گوید سطح منابع در بازار بالاست و باید از کاهش تولید حمایت کرد.

اما همکاری ایران و عراق هم محدودیت هایی دارد. همچنان بر سر تصدی پست دبیر کلی اوپک بین اعضاء رقابت وجود دارد و سطح تولید نیز در این زمینه موثر است. همچنین عراق در ماه آوریل بیش از هر زمان دیگری از سال 1990 نفت تولید کرد و بخشی از کمبود نفت ایران در بازار به دلیل تحریم های آمریکا را پوشش دارد. بغداد قرارداد های متعددی با شرکت های نفتی بزرگ اروپایی برای افزایش تولید نفت دارد و مهدی وزیری، مقام سابق وزارت نفت ایران بر این باور است که این توسعه تاریخی می تواند بین تهران و بغداد شکاف ایجاد کند. به گفته وی، میزان تولید در اوپک اهمیت دارد و در صورتی که ایران اقداماتی برای جبران کاهش تولید خود انجام ندهد، با مشکل مواجه خواهد شد.

عراق و تولید نفتی 6 میلیون بشکه ای

هرچند توسعه نفتی عراق هنوز در مراحل اولیه قرار دارد اما درجه ای از نگرانی را در بین دیگر اعضای اوپک ایجاد کرده است. زمین شناسان غربی و عراقی می گویند ، عراق برای تولید روزانه 12 میلیون بشکه نفت منابع مورد نیاز را در اختیار دارد اما فقر زیرساختی و بروکراسی تحقق این هدف برای سال 2017 را دشوار کرده است. این در حالی است که تنها تولید 6 میلیون بشکه در روز برای عراق کافی است تا گوی سبقت را از دیگر اعضای اوپک به جز عربستان برباید. برخی بر این باورند که تا پایان دهه حاضر تولید عراق به 6 میلیون بشکه در روز می رسد و این موضوعی است که یک مقام سابق نفتی عراق می گوید، ایران و عربستان را در یک جبهه قرار داده است چرا که ریاض و تهران بر این باورند که تولید نفتی عراق هیچگاه نباید به این میزان برسد.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10